ေမႏြယ္ေအး
တရားေရးမ႑ိဳင္ႀကံ့ခိုင္ေရးသည္ ႏိုင္ငံေတာ္အတြက္ အေရးႀကီးသလို အမွန္ တရားကိုခ်စ္ျမတ္ႏိုးသည့္ ျပည္သူ၊ ျပည္သားအားလုံး လိုလားေတာင့္တသည့္ အရာလည္း ျဖစ္သည္။ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္၌ က်င္းပသည့္ ကတိသစၥာ ျပဳပြဲအခမ္းအနား၌ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတ ဦးဝင္းျမင့္ ေျပာၾကားသည့္ မိန္႔ခြန္းတြင္ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရအဖြဲ႕၏ ဦးစားေပးရည္မွန္းခ်က္ပန္းတိုင္တစ္ခုမွာ တရား ဥပေဒစိုးမိုးေရးျဖစ္ေၾကာင္း၊ ယိမ္းယိုင္ေနသည့္ တရားစီရင္ေရးကို တည့္မတ္ ရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးအတြက္ တရား မွ်တမႈဆိုင္ရာ ေပါင္းစပ္ညႇိႏႈိင္းေရးညီလာခံတြင္ ႏိုင္ငံေတာ္၏အတိုင္ပင္ခံ ပုဂၢိဳလ္ကလည္း ''တရားမွ်တမႈရရွိေရးအတြက္ တရားစီရင္ေရးစနစ္နဲ႔ တရား႐ုံး ေတြဟာ အားေကာင္းခိုင္မာဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္''ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။
မိမိအေနျဖင့္လည္း ျပည္သူတစ္ဦးအေနျဖင့္ တရားစီရင္ေရးမ႑ိဳင္ကို ႀကံ့ခိုင္ေစခ်င္ပါသည္။ ဒါမွသာ ေအးခ်မ္းလုံၿခံဳေသာ လူမႈပတ္ဝန္းက်င္တြင္ စိတ္ခ်လုံၿခံဳစြာေနထိုင္ႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။ တရားေရးမ႑ိဳင္ႀကံ့ခိုင္၍ မွ်တၿပီး ဘက္မလိုက္သည့္ မွန္မွန္ႏွင့္ ျမန္ျမန္ တရားစီရင္ေရးစနစ္ျဖစ္မွသာ ျပည္သူ မ်ားအေနျဖင့္ ယုံၾကည္ကိုးစား စိတ္ခ်လာမည္ျဖစ္သည္။ တရားေရးမ႑ိဳင္ကို ျပည္သူက အားကိုးလာသည္ႏွင့္အမွ် မတရားမႈမ်ားကို ဥပေဒျပင္ပကမရွင္းဘဲ တရား႐ုံးမ်ားကို အားကိုးအားထားျပဳ ေျဖရွင္းေဆာင္ရြက္ၾကမည္ ျဖစ္သည္။ တရားေရးမ႑ိဳင္ႀကံ့ခိုင္ရန္အတြက္ စဥ္းစားရာတြင္ တရား႐ုံးေရွ႕ေမွာက္၌ ဘာေတြျဖစ္ေနလဲဟု သိရန္လိုသည္။ မည္သည့္ကိစၥမဆို အနာသိလွ်င္ ေဆးရွိ သည္။ ပထမဦးစြာ အနာသိေအာင္ ရွာရမည္ျဖစ္သည္။ အနာသိလွ်င္ ေဆးရွိ ၿပီးသားျဖစ္က ထိုေဆးကို သုံးရမည္။ ေဆးမရွိေသးက ေဖာ္ရမည္ျဖစ္သည္။
ျပည္သူမ်ားသည္ ရဲစခန္းႏွင့္ တရား႐ုံးမ်ားသို႔သြားရန္ ေၾကာက္ၾကသည္။ အမႈအခင္းျဖစ္လွ်င္ အလုပ္ပ်က္၊ ေငြကုန္၊ အခ်ိန္ကုန္ၾကသည့္အျပင္ လူမႈေရး ျပႆနာမ်ားလည္း ေပၚေပါက္ၾက၍ ရဲစခန္းႏွင့္ တရား႐ုံးသို႔ မသြားလိုၾကေပ။ မတတ္သာ၍သာ သြားၾကသည္။ တရား႐ုံးသို႔ ႀကိမ္ဖန္မ်ားစြာသြားလွ်င္ မလိုလား အပ္ေသာျပႆနာ ပို၍ေပၚေပါက္ၿပီး ပို၍ပ်က္စီးရျခင္းမ်ဳိးလည္း ရွိသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ျပည္သူမ်ားသည္ မတတ္သာ၍ အမႈအခင္းျဖစ္ၾကလွ်င္လည္း အမႈမ်ားကို မွန္မွန္ႏွင့္ျမန္ျမန္ ၿပီးခ်င္ၾကသည္။
တရားစီရင္ေရးတြင္ လက္ေတြ႕လုပ္ေဆာင္ေနသည္မ်ားကို သိရွိႏိုင္ရန္ တရား႐ုံးမ်ားသို႔ အခါအားေလ်ာ္စြာသြားေရာက္ေလ့လာခဲ့သည္။ ထိုသို႔ ေလ့လာ ရာ၌ မွန္ကန္ျမန္ဆန္သည့္ တရားစီရင္ေရးစနစ္ျဖစ္ေစရန္ ပါဝင္ပတ္သက္ ေနသူမ်ားအားလုံးက ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္သင့္ေၾကာင္း ေလ့လာမိသည္။ တရားစီရင္ေရးမ႑ိဳင္ဆိုသည္ႏွင့္ တရား႐ုံးမ်ားႏွင့္ တရားေရးဝန္ထမ္းမ်ားကိုသာ ျမင္မိ၍ မရေပ။ တရားစြဲအဖြဲ႕အစည္းမ်ားျဖစ္သည့္ ဥပေဒအရာရွိမ်ား၊ စီမံ ခန္႔ခြဲေရးဆိုင္ရာ အစိုးရဌာနအဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ ရဲတပ္ဖြဲ႕ဝင္မ်ားလည္း ပါဝင္သလို ျပင္ပေရွ႕ေနမ်ားလည္း ပါဝင္မည္ျဖစ္သည္။ ထို႔ျပင္ အမႈသည္မ်ားႏွင့္ သက္ေသမ်ားသည္လည္း တရား႐ုံးေရွ႕ေမွာက္၌ မွန္မွန္ကန္ကန္ ႐ိုး႐ိုးသားသား ထြက္ဆိုခ်က္ေပးၾကလွ်င္ တရားေရးမ႑ိဳင္ ႀကံ့ခိုင္လာမည္ ျဖစ္သည္။
တရားစီရင္ရာတြင္ သက္ေသထြက္ဆိုသူမ်ားသည္ အေရးပါသည့္ အခန္း က႑က ပါဝင္သည္။ သက္ေသမ်ားတြင္ တရားလိုျပသက္ေသ၊ တရားခံျပ သက္ေသႏွင့္ အစိုးရသက္ေသတို႔ပါဝင္ၿပီး အရည္အခ်င္းျပည့္ဝသည့္ သက္ေသ ျဖစ္ရန္လိုသလို အမွန္တရားကိုလည္း ထြက္ဆိုႏိုင္ရမည္။ တရား႐ုံးက သက္ေသ မ်ားကို ဆင့္ေခၚရာ၌ မပ်က္မကြက္ မွန္မွန္ကန္ကန္ လာေရာက္ထြက္ဆိုျခင္းသည္ တရားေရးမ႑ိဳင္ႀကံ့ခိုင္ေရးအတြက္ အေထာက္အကူျပဳျခင္းျဖစ္သည္။ အမႈမ်ား မွန္မွန္ႏွင့္ ျမန္ျမန္ၿပီးေျမာက္ေစရန္အတြက္ တရား႐ုံးက ခ်ိန္းဆိုသည့္ေန႔တြင္ သက္ေသမ်ား လာေရာက္ရန္လိုသည္။ ႐ုံးသို႔မလာေရာက္ျခင္းသည္ တရား႐ုံးကို မေလးစားရာေရာက္သည္။ သက္ေသမလာ၍ တရားစီရင္ရာတြင္ ေႏွာင့္ေႏွး ၾကန္႔ၾကာပါက ေမွ်ာ္မွန္း၍မရသည့္ ဆုံး႐ႈံးမႈမ်ားေပၚေပါက္လာႏိုင္သည္။
တရား႐ုံးမ်ား၌ ဝန္ထမ္းသက္ေသမ်ားကို ဆင့္ေခၚရာတြင္ တစ္ခါတစ္ရံ၌ အခက္အခဲရွိေၾကာင္း ေလ့လာသိရွိခဲ့ရသည္။ အခ်ဳိ႕ေသာ ျပစ္မႈမ်ားတြင္ ဝန္ထမ္းသက္ေသမ်ားကို စစ္ေဆးရန္ ပ်က္ကြက္၍မရေပ။၎တို႔၏ထြက္ဆို ခ်က္သည္ အမႈတြင္ အေရးပါသည္။ ဝန္ထမ္းမ်ားအေနျဖင့္ လုပ္ငန္းမ်ား မအားလပ္သည့္အတြက္ လာေရာက္ႏိုင္ျခင္းမရွိသည္မွာ မွန္ေသာ္လည္း တရား႐ုံးဘက္မွၾကည့္လွ်င္ အေရးႀကီးသည့္ သက္ေသလာေရာက္ျခင္းမရွိသည့္ အတြက္ ၎တို႔အားေစာင့္ရသည့္ အခ်ိန္ၾကာသည္ဟု ယူဆႏိုင္သည္။ ယခု ေနာက္ပိုင္းတြင္ ဝန္ထမ္းသက္ေသမ်ားကို ဆင့္ေခၚရာ၌ လာေရာက္ရန္ ပ်က္ကြက္လိုလွ်င္ သက္ဆိုင္ရာအထက္အဆင့္ဆင့္က တာဝန္ခံလက္မွတ္ေရးထိုး မွသာ တရား႐ုံးက ခြင့္ျပဳေၾကာင္း သိရသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဝန္ထမ္းသက္ေသမ်ားကို ဆင့္ေခၚရာတြင္ သက္ဆိုင္ရာဌာနအဖြဲ႕အစည္းမ်ားအေနျဖင့္ ဝိုင္းဝန္းကူညီ ေဆာင္ရြက္ေပးၾကေစလိုေၾကာင္း တရား႐ုံးမ်ားက ဆႏၵရွိသည္။
ထပ္မံေလ့လာခဲ့ရသည္မွာ ေရွ႕ေနမ်ား၏ အခန္းက႑ျဖစ္သည္။ ေရွ႕ေန မ်ားအား ေရွ႕ေနပညာကို နည္းစနစ္က်စြာ သင္ၾကားေပးသည့္ သင္တန္းမ်ား မရွိျခင္းသည္လည္း တရားစီရင္ေရးလုပ္ငန္းစဥ္အတြက္ အခက္အခဲတစ္ခု ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။ နည္းစနစ္က်သည့္ ဥပေဒအက်ဳိးေဆာင္မ်ားထံမွ သင္ၾကားခဲ့သည့္ ေရွ႕ေနမ်ားသည္ က်င့္ဝတ္မ်ားႏွင့္ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းမ်ားကို ေကာင္းစြာနားလည္ၿပီး စနစ္တက်ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ၾကသည္။ သို႔ေသာ္ ထိုသို႔ သင္ၾကားျခင္း မခံရပါက တရားစီရင္ေရးလုပ္ငန္းတြင္ နည္းလမ္းမက်မႈမ်ား ေပၚေပါက္တတ္ေၾကာင္း သိရသည္။ ယခုေနာက္ပိုင္းတြင္ ေရွ႕ေနပညာရပ္ကို စနစ္တက် သင္ၾကားေပးသည့္ သင္တန္းမ်ားေပၚေပါက္လာၿပီဟု သိရွိရသည့္ အတြက္ တရားေရးမ႑ိဳင္ႀကံ့ခိုင္လာေတာ့မည့္ နိဒါန္းပင္ျဖစ္သည္။
ထို႔ျပင္ တရားသူႀကီးမ်ား၊ တရားစီရင္ေရးႏွင့္ သက္ဆိုင္ေနသည့္ ဝန္ထမ္း မ်ားအေနျဖင့္လည္း အရည္အခ်င္းျပည့္ဝၿပီး စိတ္ေစတနာမွန္ကန္ရန္ လိုအပ္ သည္။ တရားေရးမ႑ိဳင္ႀကံ့ခိုင္ေရးအတြက္ တာဝန္ရွိသူမ်ားအားလုံးႏွင့္ ပါဝင္ ပတ္သက္ေနသူမ်ားအားလုံးသည္ မိမိတို႔လုပ္ေဆာင္ရမည့္ကိစၥရပ္မ်ားကို အဂတိကင္းစြာ ႀကိဳးစားလုပ္ေဆာင္ၾကၿပီး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရမည့္ ကိစၥရပ္ မ်ားကိုလည္း အတူတကြပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ၾကရမည္ ျဖစ္သည္။
နိဂုံးခ်ဳပ္အားျဖင့္ တရားေရးမ႑ိဳင္ႀကံ့ခိုင္ေရးအတြက္ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတ ႏွင့္ ႏိုင္ငံေတာ္၏အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္တို႔က အထူးအေလးထားေျပာၾကားသလို လက္ေတြ႕တြင္လည္း တရား႐ုံးမ်ား၊ တရား႐ုံးျဖင့္ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္း ျပဳသူမ်ားက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား လုပ္ေဆာင္ေနသည္ကို ေတြ႕ရွိရသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ပါဝင္ပတ္သက္သူအားလုံးက တစိုက္မတ္မတ္ အရွိန္အဟုန္ျဖင့္ လုပ္ေဆာင္ၾကလွ်င္ျဖင့္ တရားေရးမ႑ိဳင္ႀကံ့ခိုင္လာမည္မွာ မလြဲဧကန္ပင္ ျဖစ္သည္။ ။
ျမန္မာ့အလင္း
