Thursday, June 6, 2019

ကိုယ့္သမိုင္း ကိုယ္ေရး





ကိုယ့္သမိုင္း ကိုယ္ေရး
✍✍✍✍✍✍✍

မင္း မမွန္ရင္
မင္း ခံ။

ငါမမွန္ရင္ 
ငါ ခံမယ္။

တရားဆိုတာ
ညွာလည္း မညွာ၊   ညာလည္း မညာ
သာေစ၊ နာေစ မရွိ၊
ပကတိ သူ႕သေဘာသူေဆာင္ျခင္းပဲ။

ဒီေန႕ မင္းရဲ႕လုပ္ရပ္ဟာ
ေနာင္ေန႕ မင္းရဲ႕ အတၳဳပၸတၱိ။        ။ 


Unicode


ကိုယ့်သမိုင်း ကိုယ်ရေး
✍✍✍✍✍✍✍✍

မင်း မမှန်ရင် 
မင်း ခံ။

ငါမမှန်ရင် 
ငါ ခံမယ်။

တရားဆိုတာ
ညှာလည်း မညှာ၊   ညာလည်း မညာ
သာစေ၊ နာစေ မရှိ၊
ပကတိ သူ့သဘောသူဆောင်ခြင်းပဲ။

ဒီနေ့ မင်းရဲ့လုပ်ရပ်ဟာ
နောင်နေ့ မင်းရဲ့ အတ္ထုပ္ပတ္တိ။        ။ 







တရားမစြဲခင္ တရား႐ုံးမွာ ေစ့စပ္ညွိႏွိုင္းၾကမလား

ေဒၚၾကည္ၾကည္သန္းတစ္ေယာက္ အေမြဆိုင္အိမ္တစ္လုံးအတြက္ တရား႐ုံးတြင္ ေျဖရွင္းေနသည္မွာ တစ္ႏွစ္ေက်ာ္ ၾကာျမင့္ေန၍ စိတ္ပ်က္လက္ပ်က္ ျဖစ္ေနသည္။

တရား႐ုံး ႐ုံးခ်ိန္းမ်ား မၾကာခဏ သြားေရာက္ေနရျခင္းကလည္း သူ႕အေပၚ ဝန္ထုပ္ဝန္ပိုးျဖစ္ေနၿပီး အလုပ္အကိုင္ပ်က္သည္အထိ ထိခိုက္လာခဲ့ေၾကာင္း ၎က ညည္းၫူေျပာဆိုသည္။

“အမႈက လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ကတည္းက ျဖစ္ေနတာ။ ႐ုံးခ်ိန္းေပါင္း ေျမာက္ျမားစြာနဲ႕ အလုပ္ပ်က္အကိုင္ပ်က္ စီးပြားေရးပါထိလာၿပီ။ ႏွစ္ဖက္စလုံး စရိတ္ေထာင္းတယ္။ သက္ေသတင္လိုက္ ျပန္ကန႔္ကြက္လိုက္နဲ႕ မၿပီးမၿပီးနိုင္ေတာ့ဘူး” ဟု တာေမြၿမိဳ႕နယ္တြင္ ေနထိုင္သည့္ ေဒၚၾကည္ၾကည္သန္းက ဆိုသည္။

တရား႐ုံးမ်ားတြင္ အမႈၾကန႔္ၾကာမႈမ်ားေၾကာင့္ အခက္အခဲမ်ားျဖစ္ေပၚေနသည္မွာ ေဒၚၾကည္ၾကည္ သန္းတစ္ဦးတည္းေတာ့ မဟုတ္။

အခ်ိဳ႕ေသာ အမႈမ်ားမွာ ဆယ္စုႏွစ္အထိၾကာ ျမင့္သည္အထိရွိေနသည္။ 

တရား႐ုံးမ်ားအေနႏွင့္လည္း အမႈမ်ားျပားလြန္းသည့္အတြက္ မနိုင္မနင္း ေျဖရွင္းေနရသည္။ ထိုမနိုင္မနင္းျဖစ္ေနေသာ တရားစီရင္ေရးစနစ္ကို ေျဖရွင္းရန္ နည္းလမ္းအခ်ိဳ႕ကို တရားလႊတ္ေတာ္က စတင္စဥ္းစားလာသည္။ 

ထိုနည္းလမ္းကေတာ့ တရား႐ုံးက ဦးေဆာင္သည့္ ေစ့စပ္ညွိႏွိုင္းေစသည့္ နည္းလမ္းျဖစ္သည္။ 

တရားမမႈမ်ားကို ႐ုံးတင္စစ္ေဆးသည့္ နည္းလမ္းအသုံးမျပဳေသးဘဲ ပထမဦးစြာ တရား႐ုံးက ဦးေဆာင္သည့္ ေစ့စပ္ညွိႏွိုင္းေစသည့္ နည္းလမ္း အသုံးျပဳျခင္းျဖစ္သည္။ 

ထိုစနစ္ျဖင့္ တရား႐ုံးမ်ား၏ ဝန္ထုပ္ဝန္ပိုးမ်ားကို ေလွ်ာ့ခ်ရန္ ျပည္ေထာင္စု တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္က စတင္ႀကိဳးပမ္းလာခဲ့ၿပီး ေရွ႕ေျပး Pilot Project  အျဖစ္ ယခုႏွစ္ မတ္လမွစတင္ကာ တရား႐ုံး ၄ ႐ုံးတြင္ စမ္းသပ္အသုံးျပဳေနသည္။ 

အဆိုပါ စီမံကိန္းအတြက္ ဂ်ပန္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္ေရး ေအဂ်င္စီ (JICA) က နည္းပညာႏွင့္ အေထာက္အကူျပဳပစၥည္းမ်ား ေထာက္ပံ့သည္။

ေနျပည္ေတာ္ရွိ တပ္ကုန္းတရား႐ုံး၊ ဒကၡိဏသီရိတရား႐ုံး၊ ပဲခူးတရား႐ုံးႏွင့္ ေတာင္ငူတရား႐ုံး စသည့္ တရား႐ုံးေလးခုတြင္ ေရွ႕ေျပးအေနႏွင့္ လုပ္ေဆာင္ေနေသာ အဆိုပါစီမံခ်က္တြင္ အမႈေပါင္း ၂၀၀ ခန႔္ကို ကိုင္တြယ္ေနကာ သုံးလအတြင္း တရားမမႈ ၁၅ ရာခိုင္ႏႈန္းခန႔္ကို ေျဖရွင္းနိုင္ခဲ့ၿပီးျဖစ္ေၾကာင္း JICA ကဆိုသည္။ 

ယင္းသို႔ ေရွ႕ေျပးစီမံကိန္း ေအာင္ျမင္မႈရွိပါက အျခားတရား႐ုံးမ်ားတြင္ ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္သြားရန္လည္း JICA က ပံ့ပိုးမည္ဟု ေျပာထားသည္။ 

ဘယ္လိုတရားမမႈေတြကို ေစ့စပ္ညွိႏွိုင္းမွာလဲ

ျပစ္မႈဆိုင္ရာ ဥပေဒတြင္ တရားမမႈႏွင့္ ရာဇဝတ္မႈဟူ၍ ဥပေဒအမ်ိဳးအစားႏွစ္ခု ခြဲျခားထားသည္။

လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္တည္းသာမက အမ်ားျပည္သူကို ထိခိုက္ေစနိုင္သည္ဟု ယူဆနိုင္သည့္ ျပစ္မႈမ်ားကို ရာဇဝတ္မႈအေနႏွင့္ သတ္မွတ္ထားၿပီး လူပုဂၢိဳလ္ တစ္ဦးခ်င္းစီအၾကား ျဖစ္ပြားသည့္ အျငင္းပြားမႈမ်ား အက်ိဳးစီးပြား ပဋိပကၡမ်ားကို တရားမမႈမ်ားအျဖစ္ သတ္မွတ္ထားသည္။

တရားမမႈမ်ားတြင္ ေငြမႈ သို႔တည္းမဟုတ္ ပုဂၢလိက နစ္နာမႈမ်ားပါဝင္ၿပီး ကတိပ်က္ကြက္မႈ၊ ေႂကြးၿမီရလိုမႈ၊ ပစၥည္းရလိုမႈ၊ ဘာသာေရး ဓေလ့ထုံးစံမ်ားအလိုက္ ေျဖရွင္းရသည့္ အေမြခြဲေဝမႈမ်ား၊ အိမ္ေထာင္ေရး ျပႆနာမ်ား အစရွိသည့္ ပုဂၢလိက ဆိုင္ရာ ျပႆနာမ်ားလည္း ပါဝင္သည္။

လက္ရွိတြင္ တရား႐ုံးမ်ားက ဦးေဆာင္ကာ ေစ့စပ္ညွိႏွိုင္းသည့္ နည္းလမ္းကို ကြာရွင္းျခင္း၊ အေမြဆက္ခံျခင္း၊ ေငြေခ်းငွားျခင္း စသည့္ ျပႆနာမ်ားတြင္ အသုံးျပဳနိုင္ေၾကာင္း JICA ၏ ဥပေဒေရးရာ အႀကံေပး Ms. Tomoko Nakashima က ေျပာၾကားသည္။

ထို႔ျပင္ လက္ရွိ ေရွ႕ေျပးစီမံခ်က္ လုပ္ေဆာင္ေနသည့္ တရား႐ုံးမ်ားတြင္ အဆိုပါစနစ္ကို အသုံးျပဳသူမ်ားျပားလာေနၿပီး ယင္းစနစ္သည္ ျမန္မာနိုင္ငံႏွင့္ ကိုက္ညီသည့္စနစ္ျဖစ္ေၾကာင္း Ms. Tomoko Nakashima က ဆိုသည္။

“ကြၽန္မတို႔ ဂ်ပန္နိုင္ငံမွာ ဒီစနစ္ကို လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ၁၀၀ ေက်ာ္ေလာက္က အသုံးျပဳလာတာျဖစ္တယ္။ ကြၽန္မကိုယ္တိုင္လည္း အမႈေပါင္း ၁၀၀ ေက်ာ္ ေလာက္ကို ေစ့စပ္ေျဖရွင္းေပးနိုင္ခဲ့တယ္။ ဒီစနစ္က ပုဂၢိဳလ္ေရးဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္ေတြ တရား႐ုံးမွာ ေျပာဆိုရခက္တဲ့ အေၾကာင္းအရာကို ေစ့စပ္ေပးမယ့္စနစ္ျဖစ္တယ္။ ျမန္မာနိုင္ငံနဲ႕ ကိုက္ညီမယ္လို႔လည္း ယူဆတယ္။ ကြၽန္မတို႔ သိသေလာက္ေတာ့ တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္ကလည္း ဒီစနစ္ကို အသုံးျပဳဖို သုံးသပ္ေနပါတယ္” ဟု ၎က ဆိုသည္။

ဘယ္လိုပုံစံ ေစ့စပ္ညွိႏွိုင္းေပးမွာလဲ

တရား႐ုံးက ဦးေဆာင္သည့္ ေစ့စပ္ညွိႏွိုင္းေရးနည္းလမ္းတြင္ အမႈသည္ႏွစ္ဦးႏွင့္ ေလ့က်င့္သင္ၾကားေပးထားသည့္ ေစ့စပ္ညွိႏွိုင္းသူတစ္ဦး သုံးပြင့္ဆိုင္အခန္းတစ္ခုတြင္ ေစ့စပ္ညွိႏွိုင္းေစမည္ျဖစ္သည္။

အဆိုပါ ႐ုံးခန္းႏွင့္ ကြန္ပ်ဴတာအသုံးေဆာင္ပစၥည္းမ်ားအတြက္ JICA က ေထာက္ပံ့ေပးသြားမည္ျဖစ္ၿပီး ေစ့စပ္ညွိႏွိုင္းေရး ကြၽမ္းက်င္သူကိုလည္း ဥပေဒေရးရာ ကြၽမ္းက်င္သူမ်ားကို ေလ့က်င့္သင္ၾကားေပးကာ ေမြးထုတ္ေပးသြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း JICA ကဆိုသည္။

ေစ့စပ္ညွိႏွိုင္းမႈတြင္ တရားစရိတ္ အခမဲ့ျဖစ္ၿပီး ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ ေတြ႕ဆုံညွိႏွိုင္းရျခင္းျဖစ္သည့္အတြက္ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈ ျဖစ္ပြားနိုင္ေျခနည္းပါးေၾကာင္းလည္း Ms. Tomoko Nakashima က ေျပာသည္။

ယင္းသို႔ စားပြဲဝိုင္းတြင္ ေစ့စပ္ညွိႏွိုင္းမႈ အဆင္မေျပသည့္ အဆင့္ေရာက္မွသာ ေနာက္တစ္ဆင့္အေနႏွင့္ တရား႐ုံးသို႔ တက္ေရာက္နိုင္ေၾကာင္းလည္း ၎က ဆက္လက္ေျပာဆိုသည္။

တရား႐ုံးမ်ား၏ ျပႆနာ

လက္ရွိ ျမန္မာနိုင္ငံ၏ တရား႐ုံးမ်ားတြင္ အမႈမ်ား အလြန္မ်ားျပားေနၿပီး တရားသူႀကီးမ်ား အေနႏွင့္လည္း မ်ားျပားသည့္အမႈမ်ားကို တစ္ၿပိဳင္နက္ ကိုင္တြယ္ေနရသည့္အတြက္ အမႈမ်ား အၿပီးသတ္ရန္ ၾကာျမင့္မႈမ်ားရွိေနေၾကာင္း ဥပေဒပညာရွင္မ်ားက ေထာက္ျပၾကသည္။

ယင္းသို႔ ေထာက္ျပမႈမ်ားရွိေနေသာ္လည္း ျပည္ေထာင္စု တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္က ထုတ္ျပန္ထားသည့္ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္ တရား႐ုံး ႏွစ္စဥ္ အစီရင္ခံစာတြင္မူ အမႈၿပီးျပတ္မႈႏႈန္းမ်ား ျမင့္တက္လ်က္ရွိေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရသည္။

ျပည္ေထာင္စု တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္တြင္ တရားမမႈ အမႈၿပီးျပတ္မႈမ်ားမွာ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္တြင္ ၈၇ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ၂၀၁၆ တြင္ ၉၄ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ၂၀၁၇ တြင္ ၈၈ ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္တြင္ ၁၀၄ ရာခိုင္ႏႈန္း အထိရွိေၾကာင္း အဆိုပါ အစီရင္ခံစာတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။

ထို႔ျပင္ ျပည္နယ္ႏွင့္ တိုင္းေဒသႀကီး လႊတ္ေတာ္မ်ားတြင္ တရားမမႈ အမႈၿပီးျပတ္မႈမ်ားမွာ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္တြင္ ၉၂ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ၂၀၁၆ခုႏွစ္တြင္ ၈၉ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္တြင္ ၈၄ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္တြင္ ၈၅ ရာခိုင္ႏႈန္းရွိေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားသည္။

အလားတူ ခရိုင္တရား႐ုံးမ်ားတြင္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ တြင္ ၈၉ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္တြင္ ၉၀ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ၂၀၁၇ တြင္ ၈၉ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ၂၀၁၈ တြင္ ၈၉ ရာခိုင္ႏႈန္း တရားမမႈမ်ား အၿပီးသတ္ခဲ့ေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားသည္။

အဆိုပါ အစီရင္ခံစာအရ ၿမိဳ႕နယ္အလိုက္ တရားမမႈမ်ား အမႈၿပီးျပတ္မႈမ်ားလည္း ျမင့္မားေနၿပီး ၂၀၁၅ ခုႏွစ္တြင္ ၉၈ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ၂၀၁၆ တြင္ ၉၈ ရာခိုင္ ႏႈန္း၊ ၂၀၁၇ တြင္ ၈၉ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ၂၀၁၈ တြင္ ၉၄ ရာခိုင္ႏႈန္းရွိေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားသည္။

ထို႔ျပင္ ၿမိဳ႕နယ္ တရား႐ုံးမ်ားတြင္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ေနသည့္ တရားသူႀကီးအေရအတြက္ ၈၀၄ ဦးရွိၿပီး အဆိုပါ တရားသူႀကီးမ်ားအေနႏွင့္ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္ တစ္ႏွစ္အတြင္း အမႈေပါင္း သုံးသိန္းေလးေသာင္းေက်ာ္ကို ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းခဲ့ရေၾကာင္း အစီရင္ခံစာ ေဖာ္ျပခ်က္အရသိရသည္။

တရားမမႈ၊ ရာဇဝတ္မႈမ်ားကို တရား႐ုံး အဆင့္ဆင့္တြင္ မနိုင္မနင္း ကိုင္တြယ္ေနၾကရၿပီး တရားသူႀကီးတစ္ဦးအေနႏွင့္ တစ္ေန႕လွ်င္ အမႈ ၂၀ ခန႔္ကို စစ္ေဆးေနရသည့္အတြက္ ႐ုံးခ်ိန္းအဆင့္ဆင့္ ခ်ိန္းေနၾကရေၾကာင္း ဥပေဒေရးရာ အႀကံေပးတစ္ဦးျဖစ္သူ အၿငိမ္းစားေထာင္မႉး ဦးခင္ေမာင္ျမင့္က သုံးသပ္သည္။

တရားမမႈမ်ားသည္ သက္ေသခံအေထာက္အထားတင္သြင္းမႈမ်ားတြင္ တစ္ဖက္မွ ကန႔္ကြက္ျခင္း၊ သက္ေသမ်ား ထပ္မံတင္သြင္းျခင္း၊ အမိန႔္ခ်မွတ္ၿပီးပါကလည္း တရား႐ုံး အဆင့္ဆင့္တက္ကာ အယူခံဝင္ျခင္း၊ အထက္တရား႐ုံးမွ ျပန္က်လာမည့္ အယူခံကို ထပ္မံေစာင့္ေနရျခင္း စသည့္ အဆင့္ဆင့္အေျခ အေနမ်ားေၾကာင့္ ၾကန႔္ၾကာေနရၿပီး အမႈတစ္ခုကို တစ္ႏွစ္ခြဲေက်ာ္အထိ ၾကာျမင့္သည္မ်ားရွိေၾကာင္း ဦးခင္ေမာင္ျမင့္က ေျပာသည္။

“တရားမမႈေတြက ဒီလို ေစ့စပ္ညွိႏွိုင္းတဲ့ နည္းလမ္းက ေအာင္ျမင္ဖို႔မ်ားပါတယ္။ တရားမမႈ သေဘာသဘာဝအရ ႏွစ္ဖက္အမႈသည္ေတြက ဥပေဒပါ ျပ႒ာန္းခ်က္ေတြကို နားမလည္ဘဲနဲ႕ အရပ္သိသိၿပီးေတာ့ ဒါငါ့ရပိုင္ခြင့္ဆိုၿပီး တရားေသယူဆၿပီးေတာ့ ျဖစ္ၾကတာဆိုေတာ့ ေစ့စပ္ညွိႏွိုင္းတဲ့စားပြဲမွာဆိုရင္ ဥပေဒအရ ဒီလိုရွိတယ္၊ ဒီေတာင္းဆိုမႈအရဥပေဒအရ ဒီလိုမေတာင္းရဘူးဆိုၿပီးေတာ့ ႏွစ္ဖက္လုံး မနစ္နာေအာင္ နည္းလမ္းေ႐ြးခ်ယ္မယ္ဆိုရင္ တရားမမႈေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ေလွ်ာ့ခ်နိဳင္မယ္လို႔ ခန႔္မွန္းရပါတယ္” ဟု ၎က ဆိုသည္။

အိမ္ေထာင္ကြာရွင္းမႈတစ္ခုတြင္ တရား႐ုံးေစ့စပ္ညွိႏွိုင္းမႈ အစီအစဥ္ျဖင့္ ေျဖရွင္းနိုင္ခဲ့သည့္ မလွလွ (အမည္လႊဲ) ကလည္း အဆိုပါစနစ္က တရား႐ုံးတြင္ ေျဖရွင္းသည္ထက္ ပိုမိုေကာင္းမြန္ေၾကာင္း ေထာက္ခံေျပာဆိုသည္။

တရား႐ုံးတြင္ ေျပာဆို၍ခက္ခဲသည့္ ပုဂၢိဳလ္ေရးဆိုင္ရာ ျပႆနာမ်ား၊ ျပည္သူေရွ႕ မခ်ျပနိုင္သည့္ ကိုယ္ေရးကိုယ္တာမ်ားကို လြတ္လပ္ပြင့္လင္းစြာ ေျပာဆိုခြင့္ရခဲ့သည့္အတြက္ ျပႆနာကို အလြယ္တကူ အၿပီးသတ္နိုင္ခဲ့ေၾကာင္း ၎က ေျပာျပသည္။ 

“အဓိကကေတာ့ ကြၽန္မတို႔ကို ေစ့စပ္ေပးခဲ့တဲ့သူက ျဖစ္ခ်င္တဲ့ နည္းလမ္းကို ႏွစ္ဖက္ေျပာၿပီး ဘာကို ျဖစ္သင့္လဲဆိုတာ ေ႐ြးခ်ယ္ခိုင္းတယ္။ အဲဒီလိုမ်ိဳး ေျဖရွင္းနိုင္လိုက္တယ္။ တရား႐ုံးမွာဆို ဒီေလာက္ေတာ့ မျမန္ေလာက္ဘူး ပိုၾကာမယ္ အလုပ္ပိုရႈပ္မယ္ အခုလိုလုပ္လိုက္တာပိုေကာင္းတယ္” ဟု မလွလွက ဆိုသည္။ 

အခ်ဳပ္အားျဖင့္ ဆိုရပါက တရားမမႈမ်ားကို ေစ့စပ္ညွိႏွိုင္းသည့္ နည္းလမ္းျဖင့္ ေျဖရွင္းသည့္ လုပ္ငန္းစဥ္ကို တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္က တရား႐ုံးမ်ားတြင္ ေရွ႕ေျပးေဆာင္႐ြက္ေနၿပီး အဆိုပါ ေဆာင္႐ြက္မႈက တရား႐ုံးမ်ား၏ ဝန္ထုပ္ဝန္ပိုးမ်ားကို ေလွ်ာ့ခ်သြားနိုင္ျခင္း ရွိမရွိကိုမူ ေစာင့္ၾကည့္ရမည္ျဖစ္သည္။

အဆိုပါ လုပ္ငန္းစဥ္သည္ ရည္႐ြယ္ခ်က္အားျဖင့္ ေကာင္းမြန္ၿပီး ေစ့စပ္ေျဖရွင္းသူ၏ အခန္းက႑၊ ဥပေဒဆိုင္ရာ အရည္အခ်င္းႏွင့္ ေျဖာင့္မတ္မွန္ကန္မႈရွိရန္လိုအပ္ေၾကာင္း ဥပေဒအႀကံေပး ဦးခင္ေမာင္ ျမင့္က သုံးသပ္သည္။

“ေစ့စပ္ညွိႏွိုင္းမယ့္သူသည္ ဘယ္ဘက္ကိုမွ မယိမ္းယိုင္ဘဲ ေျဖာင့္မတ္မွန္ကန္ဖို႔လိုတယ္။ ဥပေဒဆိုင္ရာ အရည္အခ်င္း ရွိဖို႔လိုတယ္။ ေသေသခ်ာခ်ာ သတ္မွတ္ထားတဲ့ နည္းဥပေဒ စနစ္တက် ေလ့က်င့္ သင္ၾကားမႈေတြ ျပည့္စုံမွ ရည္႐ြယ္တဲ့အတိုင္း ေအာင္ျမင္မယ္ထင္တယ္။ အဲဒီလိုမဟုတ္ရင္ အခုထက္ပို ရႈပ္ေထြးသြားနိုင္တယ္” ဟု ၎က ဆိုသည္။

အဆိုပါ အစီအစဥ္ကို တရား႐ုံး ၄ ႐ုံးတြင္ သာမက အျခားေနရာမ်ားတြင္ စတင္ေစခ်င္ေသာ အမႈသည္မ်ားလည္းရွိေနသည္။ 

တာေမြမွ အေမြဆိုင္အိမ္ကိစၥျဖင့္ တရား႐ုံးတြင္ အခ်ိန္ၾကာေနသူ ေဒၚၾကည္ၾကည္သန္းက -

“အဲဒီစနစ္က ဘာေၾကာင့္ရန္ကုန္မွာ မလုပ္ေသးတာလဲ။ တကယ္က ရန္ကုန္က တရား႐ုံးေတြမွာ အမႈေတြ အရမ္းမ်ားေနတာ။ တရား႐ုံးအကုန္လုံးမွာ ဒီလိုရလာဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္တယ္” ဟု ဆိုသည္။

ပြင့္ဇင္ေမာ္ဟိန္း

05-Jun-2019





















Sunday, June 2, 2019

တရားစီရင္ေရးမ႑ိဳင္ တည့္မတ္ခုိင္မာေရး

ျမတ္မ်ိဳးလတ္
+++++++

       ႏုိင္ငံ့တတိယမ႑ဳိင္ျဖစ္သည့္ တရားစီရင္ေရးမ႑ိဳင္သည္ ယိမ္းယုိင္ေနေၾကာင္း၊ ၿပိဳလဲေနေၾကာင္း ေျပာဆုိေ၀ဖန္သံေတြက ညံစီေနသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ လက္ရွိတရားစီရင္ေရးအေျခအေနကုိ အေကာင္း ျမင္သူ၊ ေထာက္ခံသူက အင္မတန္နည္းလြန္းေနသည္။ လူမႈကြန္ရက္စာမ်က္ႏွာတြင္ တရားစီရင္ေရး အေၾကာင္း ေ၀ဖန္ေထာက္ျပသူမ်ားအတြက္ လက္ခုပ္သံမ်ားက မ်ားျပားလွၿပီး တရားစီရင္ေရးအေၾကာင္း အေကာင္းဘက္က သုံးသပ္ေ၀ဖန္သူမ်ားအေပၚ ဆဲဆုိေထာမနာျပဳသူမ်ားကလည္း မ်ားျပားလွသည္။

      တရားစီရင္ေရးသည္ ႏုိင္ငံ့ခက္မသုံးျဖာ အာဏာ(၃)ရပ္အနက္ သီးျခားလြပ္လပ္စြာ ရပ္တည္ရ ေသာ အာဏာတစ္ရပ္ရရွိထားသည့္ တတိယမ႑ဳိင္ပင္ ျဖစ္သည္။ တရားစီရင္ေရးသည္ အျခား မ႑ိဳင္မ်ားၾကား တရားစီရင္ေရးအာဏာျဖင့္ အျပန္အလွန္ထိန္းေက်ာင္းျခင္းကုိ ေဆာင္ရြက္ရသလုိ တရား ဥပေဒစုိးမုိးေရးအတြက္ ျပ႒ာန္းဥပေဒမ်ားကုိ အတည္ျပဳက်င့္သုံးေဆာင္ရြက္ရသည့္ မ႑ဳိင္လည္း ျဖစ္ေပ သည္။

       ဒီမုိကေရစီႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံတြင္ တရားစီရင္ေရးမ႑ဳိင္ တည့္မတ္ခုိင္မာေရးသည္ လြန္စြာအေရးႀကီး သည္။ တရားရုံးမ်ားသည္ ျပ႒ာန္းဥပေဒမ်ားအရ မွန္ကန္မႈ၊ တရားမွ်တမႈကုိ ေဖာ္ထုတ္ၿပီး ႏုိင္ငံသားမ်ား၏ အေျခခံအခြင့္အေရးမ်ားကုိ အကာအကြယ္ျပဳရန္ တာ၀န္ရွိသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ တရားရုံးမ်ားတြင္ တရား စီရင္ေရးအာဏာ အသီးသီးအပ္ႏွံ၍ တာ၀န္ေပးအပ္ထားေသာ တရားသူႀကီးမ်ားသည္ ျပ႒ာန္းဥပေဒ မ်ားအရ မွန္ကန္မႈ၊ တရားမွ်တမႈကုိ ေဖာ္ထုတ္ရန္၊ ႏုိင္ငံသားမ်ား၏ အေျခခံအခြင့္အေရးမ်ားကုိ ကာကြယ္ ေပးရန္ အဓိက တာ၀န္ရွိေၾကာင္း ထင္ရွားသည္။ 

      ႏုိင္ငံသားမ်ား၏ အေျခခံအခြင့္အေရးမ်ားသည္ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ၌ သတ္မွတ္ျပ႒ာန္းထား သည္။ ထုိအေျခခံအခြင့္အေရးမ်ားကုိ ႏုိင္ငံသားတုိင္းအေပၚ ညီတူညီမွ် ကာကြယ္ေပးရန္ လုိအပ္သည္။ တရားသူႀကီးတစ္ဦးသည္ ယင္းတာ၀န္မ်ားကုိ ေဆာင္ရြက္ရန္ ႏုိင္ငံေတာ္က ယုံၾကည္စြာျဖင့္ အာဏာ အပ္ႏွင္းခံထားရသူျဖစ္သည္။ အခ်ဳိ႕ဒီမုိကေရစီႏုိင္ငံႀကီးမ်ားတြင္ တရားသူႀကီးတစ္ဦးသည္ ၎၏စီရင္ ခ်က္၌ ဥပေဒတစ္ရပ္သည္ တရားမွ်တမႈမရွိေၾကာင္း၊ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒျပ႒ာန္းခ်က္ႏွင့္ ညီညြတ္မႈ မရွိေၾကာင္းကုိပင္ မီးေမာင္းထုိး ေထာက္ျပခြင့္ရွိသည္။ ထည့္သြင္းေရးသား ေ၀ဖန္သုံးသပ္ခြင့္ ရွိသည္။  

      ႏုိင္ငံ့တတိယမ႑ဳိင္ျဖစ္သည့္ တရားစီရင္ေရးမ႑ိဳင္ တည့္မတ္ခုိင္မာေရးတြင္ တရားစီရင္ေရး အာဏာကုိ ယုံမွတ္အပ္ႏွင္းျခင္းခံရသည့္ တရားသူႀကီးမ်ားအားလုံးတြင္ အဓိကတာ၀န္ရွိေၾကာင္း အထက္ တြင္ ဆုိခဲ့ၿပီးျဖစ္သည္။ တရားစီရင္ေရးလုပ္ငန္းတြင္ ဆက္စပ္ေဆာင္ရြက္ၾကရသည့္ အျခားအက်ိဳး သက္ ဆုိင္သူမ်ားတြင္လည္း အသီးသီးတာ၀န္ရွိသည္မွာ မွန္ပါသည္။ 

      သုိ႔ရာတြင္ တရားသူႀကီးမ်ားသည္ အမႈ စီရင္ၾကားနာရာ တရားခြင္တစ္ခုကုိ ႀကီးၾကပ္ရသူ၊ ဦးေဆာင္ရသူျဖစ္ၿပီး အျခားဆက္စပ္ပါ၀င္ ေနသူမ်ား အေပၚ မည္သုိ႔ဦးေဆာင္ရမည္၊ မည္ကဲ့သုိ႔ႀကီးၾကပ္ေဆာင္ရြက္ရမည္ စသည္တုိ႔ကုိ ဥပေဒ၊ နည္းဥပေဒႏွင့္ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းမ်ားျဖင့္ သတ္မွတ္ေပးထားၿပီး ျဖစ္ပါသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ တရားသူႀကီးတစ္ဦးခ်င္း၏ တည့္ မတ္ခုိင္မာမႈသည္ တရားစီရင္ေရးမ႑ိဳင္တစ္ခုလုံး တည့္မတ္ခုိင္မာေရးႏွင့္ တုိက္ရုိက္အခ်ိဳးက်သည္ဟု ဆုိခ်င္ပါသည္။

      တရားစီရင္ေရးမ႑ဳိင္ တည့္မတ္ခုိင္မာေရးအတြက္ ႏုိင္ငံေတာ္၏ အာဏာတစ္ရပ္ျဖစ္သည့္ တရား စီရင္ေရးအာဏာကုိ အပ္ႏွင္းထားျခင္းခံရသူ တရားသူႀကီးတစ္ဦးခ်င္း တည့္မတ္ခုိင္မာမႈရွိရန္ လြန္စြာ အေရးႀကီးပါသည္။ တရားသူႀကီးတစ္ဦးခ်င္း တည့္မတ္ခုိင္မာႏုိင္ပါမွ တရားစီရင္ေရးမ႑ဳိင္ႀကီးတစ္ခုလုံး တည့္မတ္ ခုိင္မာလာႏုိင္မည္ ျဖစ္ပါသည္။ တရားသူႀကီးတစ္ဦးခ်င္း တည့္မတ္ခုိင္မာမႈရွိမရွိ တုိင္းတာရမည့္ အဓိက ေပတံႀကီးႏွစ္ေခ်ာင္းသာ ရွိပါသည္။ အဆုိပါေပတံႀကီးႏွစ္ေခ်ာင္းမွာ တရားသူႀကီးတစ္ဦး၏ အျပဳ အမူ၊ အေျပာအဆုိ၊ ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ား၊ ၾကားနာစီရင္ ဆုံးျဖတ္ခ်က္မ်ားသည္ (၁) ဥပေဒ၊ နည္းဥပေဒ၊ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းမ်ား၊ လုိက္နာက်င့္ႀကံရမည့္ က်င့္၀တ္စည္းကမ္းမ်ားႏွင့္ ညီမညီႏွင့္ (၂) အဂတိတရား မ်ားႏွင့္ ကင္းလြတ္ျခင္းရွိမရွိ တုိ႔ပင္ျဖစ္ေပသည္။

      ပထမေပတံသည္ ျပ႒ာန္းဥပေဒ၊ က်င့္ထုံးဥပေဒ၊ လက္စြဲမ်ား၊ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းမ်ား၊ လမ္းညႊန္ ခ်က္မ်ား၊ ညႊန္ၾကားခ်က္မ်ား၊ က်င့္၀တ္စည္းကမ္းမ်ားႏွင့္ ညီမညီပင္ ျဖစ္သည္။ ထုိသုိ႔ညီညြတ္ေစရန္မွာ တရားသူႀကီးမ်ားသည္ အဆုိပါသတ္မွတ္ခ်က္မ်ားကုိ ေက်ေက်ညက္ညက္ သိရွိနားလည္ရန္ လုိအပ္မည္ ျဖစ္ပါသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ တရားသူႀကီးတစ္ေယာက္သည့္ အၿမဲဖတ္မွတ္ေလ့လာ သင္ယူေနရန္လုိအပ္ သည္။ တရားရုံးမ်ားတြင္ က်င့္သုံးေဆာင္ရြက္ေနမႈမ်ား၊ ဆရာ့ဆရာမ်ား၏ လမ္းညႊန္မႈမ်ားေလာက္ကုိသာ အားကုိးလုိ႔မရ။ မူရင္းျပ႒ာန္းခ်က္မ်ားကုိ လက္ကုိင္ထားရန္ လုိအပ္သည္။ ျပ႒ာန္းဥပေဒမ်ားကုိ ဖြင့္ဆုိ ရွင္းလင္းေရးသားထားသည့္ စာအုပ္မ်ားကုိလည္း လက္ကုိင္ထားသင့္သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ တရားသူႀကီး တစ္ဦးသည္ စာအုပ္ႀကီးသမား တစ္ဦးျဖစ္ရန္ အေရးႀကီးသည္။ 

       ပထမေပတံအတြက္ ေနာက္ထပ္လုိအပ္ခ်က္တစ္ရပ္မွာ ဥပေဒျပ႒ာန္းခ်က္မ်ားကုိ က်င့္သုံးေဆာင္ ရြက္ျခင္းဆုိင္ရာ အႏုပညာကုိ နားလည္တတ္ေျမာက္ရန္ လုိအပ္ျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ အထက္တြင္ဆုိခဲ့သည့္ ျပ႒ာန္းဥပေဒ၊ က်င့္ထုံးဥပေဒ၊ လက္စြဲမ်ား၊ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းမ်ား၊ လမ္းညႊန္ခ်က္မ်ား၊ ညႊန္ၾကားခ်က္မ်ား၊ က်င့္၀တ္စည္းကမ္းမ်ားကုိ ဖတ္ရႈမည္ဆုိလွ်င္ နားလည္ႏုိင္သည္။ သုိ႔ရာတြင္ အသက္၀င္ေအာင္ က်င့္သုံး အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏုိင္ေရးမွာမူကား အႏုပညာတစ္ရပ္ပင္ျဖစ္သည္။ ပုိ၍ခက္ခဲသည္။ တရားသူႀကီး တစ္ဦးသည္ စာျဖင့္ေရးသားျပ႒ာန္းခ်က္(The Letter of the Law)ကုိ ေက်ေက်ညက္ညက္ ဖတ္ရႈ ေလ့လာမွတ္သားရန္ လုိအပ္သလုိ ဥပေဒျပ႒ာန္းခ်က္မ်ား၏ ရည္ရြယ္ခ်က္၊ အႏွစ္သာရ (The Spirit of the Law)ေရာက္ေအာင္ က်င့္သုံးေဖာ္ေဆာင္ႏုိင္ရန္လည္း လြန္စြာအေရးႀကီးပါသည္။ ထုိသုိ႔က်င့္သုံး ေဖာ္ေဆာင္ႏုိင္ရန္အတြက္ လူသားဆန္မႈ၊ သဘာ၀တရားမွ်တမႈကုိ ျမတ္ႏုိးတန္ဖုိးထားတတ္မႈ၊ လူကုိလူလုိ ျမင္တတ္၊ေတြးတတ္၊ စဥ္းစားတတ္သည့္ အေလ့အထသဘာ၀၊ အရာရာကုိ ဥာဏ္ပညာျဖင့္ ဆင္ျခင္သုံး သပ္ေဆာင္ရြက္တတ္မႈ၊ စိတ္ခံစားမႈႏွင့္ မိမိ၏အတၱေနာမတိကုိ ထိန္းသိမ္းတုံ႔ျပန္တတ္မႈ စသည့္ အရည္အ ေသြးမ်ားလည္း ျပည့္စုံရန္ လုိအပ္မည္ ျဖစ္သည္။ 

      သည့္အတြက္ တရားသူႀကီးတစ္ဦးသည္ အၿမဲဖတ္မွတ္ေလ့လာေနရန္ လုိအပ္သည္။ မ်က္စိဖြင့္ နားစြင့္၍ ေခတ္၏ေတာင္းဆုိမႈ၊ လူ႔အဖြဲ႕အစည္း၏အေရြ႕ကုိလည္း မ်က္ျခည္မျပတ္ သိရွိေနရန္ လုိအပ္ သည္။ တရားသူႀကီးတစ္ဦးကုိ ျပ႒ာန္းဥပေဒမ်ား၊ ေန႔စဥ္ထုတ္သတင္းစာမ်ား ဖတ္ရႈႏုိင္ရန္ အခြင့္အေရး ႏွင့္ အခ်ိန္ေပးရန္ လုိအပ္သည္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ တရားသူႀကီးတစ္ဦးသည္ စာရင္းဇယားမ်ား၊ ကိန္း ဂဏန္းမ်ား၊ လမ္းညႊန္ခ်က္မ်ားျဖင့္သာ အခ်ိန္ကုန္ေနမည္၊ လူမႈေရးကိစၥရပ္မ်ား၊ ဗာဟီရကိစၥရပ္မ်ားျဖင့္ သာ အခ်ိန္ကုန္ေနမည္၊ မႏုိင္၀န္မ်ား ထမ္းရြက္ေနရမည္ဆုိလွ်င္ ျပ႒ာန္းဥပေဒမ်ား၏ အႏွစ္သာရ(The Spirit of the Law) ေရာက္ေအာင္ က်င့္သုံးေဖာ္ေဆာင္ႏုိင္ရန္ ခက္ခဲေပလိမ့္မည္။ အလားတူပင္ တရား သူႀကီးတစ္ဦးသည္ သာမန္၀န္ထမ္းတစ္ဦး ေဆာင္ရြက္ႏုိင္သည့္ ရုံးလုပ္ငန္းတာ၀န္မ်ားႏွင့္သာ အခ်ိန္ကုန္ ၀န္ပိေနမည္ ဆုိလွ်င္လည္း ဥပေဒကုိ က်င့္သုံးေဖာ္ေဆာင္ရာ၌ စာျဖင့္ေရးသားျပ႒ာန္းခ်က္ (The Letter of the Law) မွ်ေလာက္ျဖင့္သာ ခရီးဆုံးေနေပလိမ့္မည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ တရားသူႀကီးတုိင္းက ျပ႒ာန္း ဥပေဒမ်ား၏ အႏွစ္သာရ(The Spirit of the Law) ေရာက္ေအာင္ က်င့္သုံးေဖာ္ေဆာင္ႏုိင္ရန္ ပံ့ပုိးေပး သည့္ ၀န္းက်င္တစ္ရပ္ ရွိေနရန္လည္း အေရးႀကီးပါသည္။

      ဒုတိယေပတံမွာ အဂတိတရားကင္းစင္ေရးပင္ ျဖစ္သည္။ အဂတိတရားဟုဆုိရာ၌ တရားရုံး မ်ားတြင္ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူကင္းရွင္းေရးသည္ ပထမဦးစားေပး ေဆာင္ရြက္ရမည့္ကိစၥျဖစ္သည္။ ထုိ အခ်က္သည္ အဂတိတရား(၄)ပါးအနက္ ေဖါက္ဖ်က္မႈအမ်ားဆုံး အေၾကာင္းအရာျဖစ္သည္။ တရားသူ ႀကီးမ်ား လာဘ္စားလွ်င္ တုိင္တန္းႏုိင္၊ အေရးယူႏုိင္သည့္ ဥပေဒယႏၱယား ရွိၿပီးျဖစ္သည္။ ထိေရာက္ေသာ အေရးယူမႈမ်ားက လာဘ္ေပးလာဘ္ယူကိစၥအတြက္ အဟန္႔အတား ျဖစ္ေပလိမ့္မည္။ သုိ႔ရာတြင္ လုံး၀ ေပ်ာက္သြားမည္ဆုိသည္ကား မေသခ်ာလွ။ တရားသူႀကီးတစ္ဦးသည္ ေငြေၾကးအတြက္ အလုပ္မလုပ္ဘဲ ႏုိင္ငံႏွင့္ ႏုိင္ငံသားမ်ားအတြက္အလုပ္လုပ္ေစရန္ ၎၏အေျခခံလုိအပ္ခ်က္မ်ားကုိ ႏုိင္ငံေတာ္က အာမခံ ေပးထားရန္ လုိအပ္သည္။ ဖြံ႔ၿဖဳိးတုိးတက္ေသာႏုိင္ငံမ်ားတြင္ တရားသူႀကီးမ်ားကုိ လစာေကာင္းေကာင္း ေပးထားသည္။ အျခား၀န္ထမ္းမ်ားႏွင့္မတူ၊ လုပ္ငန္းသဘာ၀အရ လုိအပ္သည့္စရိတ္မ်ား ခြင့္ျပဳေပးထား သည္။ မိမိကုိယ္တုိင္ႏွင့္ မိသားစု၏က်န္းမာေရးအတြက္ က်န္းမာေရးအာမခံရွိသည္။ ေနေရးထုိင္ေရး အတြက္ ထုိက္တန္သည့္ အစုိးရအိမ္ရာ ဖန္တီးေပးသည္။ သားသမီးမ်ား၏ ပညာေရးအတြက္ ဘြဲ႔ရသည္ အထိ အစုိးရကတာ၀န္ယူေပးသည္။ ေျပာင္းေရႊ႕တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ရသည့္အခါ ေျပာင္းေရႊ႕စရိတ္ကုိ လုံ ေလာက္ေအာင္ ခြင့္ျပဳသည္။ အစုိးရက လုံေလာက္ေအာင္ေပးထားလည္း လာဘ္စားခ်င္သူက စားတာပါ ပဲ ဟူ၍ ေမးခြန္းထုတ္သူေတြ ေတြ႔ဖူးသည္။ အစုိးရက လုံေလာက္ေအာင္ေပးထားပါလွ်က္ လာဘ္စားလွ်င္ ထိထိေရာက္ေရာက္ အေရးယူသည့္ ဥပေဒယႏၱယားျဖင့္ ထိန္းေက်ာင္းရမည္ ျဖစ္သည္။ 

      အဂတိတရား(၄)ပါးသည္ တံစုိးလက္ေဆာင္ေပးျခင္း တည္းဟူသည့္ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူကိစၥ ထက္ မ်ားစြာက်ယ္ျပန္႔သည္။ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒတြင္ ျပ႒ာန္းထားသည့္ တရားစီရင္ေရးဆုိင္ရာ အေျခခံမူျဖစ္သည့္ “လြတ္လပ္စြာ တရားစီရင္ျခင္း” သည္ အဂတိတရား(၄)ပါးကင္းစင္သည့္ တရားစီရင္ မႈကုိ ဆုိလုိျခင္း ျဖစ္သည္။ တရားသူႀကီးတစ္ဦးက ေၾကာက္ရြံ႕မႈေၾကာင့္ျဖစ္ေစ၊ လူခ်င္းခင္မင္ရင္းႏွီးမႈ၊ တစ္စုံတစ္ရာ ဆက္စပ္ပတ္သက္မႈေၾကာင့္ျဖစ္ေစ အမွန္ကုိ အမွား၊ အမွားကုိအမွန္ စီရင္ရျခင္းသည္လည္း လြတ္လပ္သည့္ တရားစီရင္ျခင္း မဟုတ္ေပ။ အလြန္အေရးႀကီးသည့္ အဂတိတရား(၁)ပါးမွာ ေမာဟဂတိ ျဖစ္သည္။ တရားသူႀကီးတစ္ဦးသည္ အခ်က္အလက္သုံးသပ္ရာတြင္ ကၽြမ္းက်င္လိမၼာရန္လုိသည္။ ထုိ႔ျပင္ ဥပေဒျပႆနာမ်ားကုိ ေျဖရွင္းရာတြင္လည္း က်ိဳးေၾကာင္းခုိင္လုံစြာ ေျဖရွင္းဆုံးျဖတ္ႏုိင္ရန္ လုိသည္။ သည့္အတြက္ အမွန္ႏွင့္အမွား၊ ဓမၼႏွင့္ အဓမၼ၊ တရားႏွင့္ မတရားကုိ ဆင္ျခင္ခြဲျခား သုံးသပ္ႏုိင္သည့္ အေလ့အလာ ဗဟုသုတလုိသည္။ ဥာဏ္ပညာ ဆင္ျခင္တုံတရား လုိသည္။ သုိ႔မွသာ ေမာဟကင္းေသာ တရားစီရင္ျခင္းကုိ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ေပလိမ့္မည္။ 

      တရားစီရင္ေရး တည့္မတ္ခုိင္မာေရးအတြက္ တရားသူႀကီးတစ္ဦးခ်င္း တည့္မတ္ခုိင္မာရန္ တုိင္း တာရမည့္ ေပတံ(၂)ေခ်ာင္းကုိ အထက္တြင္ တင္ျပခဲ့ပါသည္။ အျခားေသာလုိအပ္ခ်က္မ်ားလည္း ရွိပါသည္။ သုိ႔ရာတြင္ တရားသူႀကီးတစ္ဦးခ်င္း မိမိကုိယ္မိမိ ျပန္လည္သုံးသပ္တုိင္းတာရန္ လုိအပ္သည့္ အခ်က္မ်ားကုိ မီးေမာင္းထုိး တင္ျပလုိက္ရျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

ျမတ္မ်ိဳးလတ္

(၂၃-၂-၂၀၁၉ ရက္ေန႔ထုတ္ စံေတာ္ခ်ိန္ေန႔စဥ္ထုတ္သတင္းစာ).

Unicode

မြတ်မျိုးလတ်

+++++++


       နိုင်ငံ့တတိယမဏ္ဍိုင်ဖြစ်သည့် တရားစီရင်ရေးမဏ္ဍိုင်သည် ယိမ်းယိုင်နေကြောင်း၊ ပြိုလဲနေကြောင်း ပြောဆိုဝေဖန်သံတွေက ညံစီနေသည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ လက်ရှိတရားစီရင်ရေးအခြေအနေကို အကောင်း မြင်သူ၊ ထောက်ခံသူက အင်မတန်နည်းလွန်းနေသည်။ လူမှုကွန်ရက်စာမျက်နှာတွင် တရားစီရင်ရေး အကြောင်း ဝေဖန်ထောက်ပြသူများအတွက် လက်ခုပ်သံများက များပြားလှပြီး တရားစီရင်ရေးအကြောင်း အကောင်းဘက်က သုံးသပ်ဝေဖန်သူများအပေါ် ဆဲဆိုထောမနာပြုသူများကလည်း များပြားလှသည်။


      တရားစီရင်ရေးသည် နိုင်ငံ့ခက်မသုံးဖြာ အာဏာ(၃)ရပ်အနက် သီးခြားလွပ်လပ်စွာ ရပ်တည်ရ သော အာဏာတစ်ရပ်ရရှိထားသည့် တတိယမဏ္ဍိုင်ပင် ဖြစ်သည်။ တရားစီရင်ရေးသည် အခြား မဏ္ဍိုင်များကြား တရားစီရင်ရေးအာဏာဖြင့် အပြန်အလှန်ထိန်းကျောင်းခြင်းကို ဆောင်ရွက်ရသလို တရား ဥပဒေစိုးမိုးရေးအတွက် ပြဋ္ဌာန်းဥပဒေများကို အတည်ပြုကျင့်သုံးဆောင်ရွက်ရသည့် မဏ္ဍိုင်လည်း ဖြစ်ပေ သည်။


       ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံတစ်နိုင်ငံတွင် တရားစီရင်ရေးမဏ္ဍိုင် တည့်မတ်ခိုင်မာရေးသည် လွန်စွာအရေးကြီး သည်။ တရားရုံးများသည် ပြဋ္ဌာန်းဥပဒေများအရ မှန်ကန်မှု၊ တရားမျှတမှုကို ဖော်ထုတ်ပြီး နိုင်ငံသားများ၏ အခြေခံအခွင့်အရေးများကို အကာအကွယ်ပြုရန် တာဝန်ရှိသည်။ ထို့ကြောင့် တရားရုံးများတွင် တရား စီရင်ရေးအာဏာ အသီးသီးအပ်နှံ၍ တာဝန်ပေးအပ်ထားသော တရားသူကြီးများသည် ပြဋ္ဌာန်းဥပဒေ များအရ မှန်ကန်မှု၊ တရားမျှတမှုကို ဖော်ထုတ်ရန်၊ နိုင်ငံသားများ၏ အခြေခံအခွင့်အရေးများကို ကာကွယ် ပေးရန် အဓိက တာဝန်ရှိကြောင်း ထင်ရှားသည်။ 


      နိုင်ငံသားများ၏ အခြေခံအခွင့်အရေးများသည် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ၌ သတ်မှတ်ပြဋ္ဌာန်းထား သည်။ ထိုအခြေခံအခွင့်အရေးများကို နိုင်ငံသားတိုင်းအပေါ် ညီတူညီမျှ ကာကွယ်ပေးရန် လိုအပ်သည်။ တရားသူကြီးတစ်ဦးသည် ယင်းတာဝန်များကို ဆောင်ရွက်ရန် နိုင်ငံတော်က ယုံကြည်စွာဖြင့် အာဏာ အပ်နှင်းခံထားရသူဖြစ်သည်။ အချို့ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံကြီးများတွင် တရားသူကြီးတစ်ဦးသည် ၎င်း၏စီရင် ချက်၌ ဥပဒေတစ်ရပ်သည် တရားမျှတမှုမရှိကြောင်း၊ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေပြဋ္ဌာန်းချက်နှင့် ညီညွတ်မှု မရှိကြောင်းကိုပင် မီးမောင်းထိုး ထောက်ပြခွင့်ရှိသည်။ ထည့်သွင်းရေးသား ဝေဖန်သုံးသပ်ခွင့် ရှိသည်။  


      နိုင်ငံ့တတိယမဏ္ဍိုင်ဖြစ်သည့် တရားစီရင်ရေးမဏ္ဍိုင် တည့်မတ်ခိုင်မာရေးတွင် တရားစီရင်ရေး အာဏာကို ယုံမှတ်အပ်နှင်းခြင်းခံရသည့် တရားသူကြီးများအားလုံးတွင် အဓိကတာဝန်ရှိကြောင်း အထက် တွင် ဆိုခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။ တရားစီရင်ရေးလုပ်ငန်းတွင် ဆက်စပ်ဆောင်ရွက်ကြရသည့် အခြားအကျိုး သက် ဆိုင်သူများတွင်လည်း အသီးသီးတာဝန်ရှိသည်မှာ မှန်ပါသည်။ 


      သို့ရာတွင် တရားသူကြီးများသည် အမှု စီရင်ကြားနာရာ တရားခွင်တစ်ခုကို ကြီးကြပ်ရသူ၊ ဦးဆောင်ရသူဖြစ်ပြီး အခြားဆက်စပ်ပါဝင် နေသူများ အပေါ် မည်သို့ဦးဆောင်ရမည်၊ မည်ကဲ့သို့ကြီးကြပ်ဆောင်ရွက်ရမည် စသည်တို့ကို ဥပဒေ၊ နည်းဥပဒေနှင့် လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများဖြင့် သတ်မှတ်ပေးထားပြီး ဖြစ်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် တရားသူကြီးတစ်ဦးချင်း၏ တည့် မတ်ခိုင်မာမှုသည် တရားစီရင်ရေးမဏ္ဍိုင်တစ်ခုလုံး တည့်မတ်ခိုင်မာရေးနှင့် တိုက်ရိုက်အချိုးကျသည်ဟု ဆိုချင်ပါသည်။


      တရားစီရင်ရေးမဏ္ဍိုင် တည့်မတ်ခိုင်မာရေးအတွက် နိုင်ငံတော်၏ အာဏာတစ်ရပ်ဖြစ်သည့် တရား စီရင်ရေးအာဏာကို အပ်နှင်းထားခြင်းခံရသူ တရားသူကြီးတစ်ဦးချင်း တည့်မတ်ခိုင်မာမှုရှိရန် လွန်စွာ အရေးကြီးပါသည်။ တရားသူကြီးတစ်ဦးချင်း တည့်မတ်ခိုင်မာနိုင်ပါမှ တရားစီရင်ရေးမဏ္ဍိုင်ကြီးတစ်ခုလုံး တည့်မတ် ခိုင်မာလာနိုင်မည် ဖြစ်ပါသည်။ တရားသူကြီးတစ်ဦးချင်း တည့်မတ်ခိုင်မာမှုရှိမရှိ တိုင်းတာရမည့် အဓိက ပေတံကြီးနှစ်ချောင်းသာ ရှိပါသည်။ အဆိုပါပေတံကြီးနှစ်ချောင်းမှာ တရားသူကြီးတစ်ဦး၏ အပြု အမူ၊ အပြောအဆို၊ ဆောင်ရွက်ချက်များ၊ ကြားနာစီရင် ဆုံးဖြတ်ချက်များသည် (၁) ဥပဒေ၊ နည်းဥပဒေ၊ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများ၊ လိုက်နာကျင့်ကြံရမည့် ကျင့်ဝတ်စည်းကမ်းများနှင့် ညီမညီနှင့် (၂) အဂတိတရား များနှင့် ကင်းလွတ်ခြင်းရှိမရှိ တို့ပင်ဖြစ်ပေသည်။


      ပထမပေတံသည် ပြဋ္ဌာန်းဥပဒေ၊ ကျင့်ထုံးဥပဒေ၊ လက်စွဲများ၊ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများ၊ လမ်းညွှန် ချက်များ၊ ညွှန်ကြားချက်များ၊ ကျင့်ဝတ်စည်းကမ်းများနှင့် ညီမညီပင် ဖြစ်သည်။ ထိုသို့ညီညွတ်စေရန်မှာ တရားသူကြီးများသည် အဆိုပါသတ်မှတ်ချက်များကို ကျေကျေညက်ညက် သိရှိနားလည်ရန် လိုအပ်မည် ဖြစ်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် တရားသူကြီးတစ်ယောက်သည့် အမြဲဖတ်မှတ်လေ့လာ သင်ယူနေရန်လိုအပ် သည်။ တရားရုံးများတွင် ကျင့်သုံးဆောင်ရွက်နေမှုများ၊ ဆရာ့ဆရာများ၏ လမ်းညွှန်မှုများလောက်ကိုသာ အားကိုးလို့မရ။ မူရင်းပြဋ္ဌာန်းချက်များကို လက်ကိုင်ထားရန် လိုအပ်သည်။ ပြဋ္ဌာန်းဥပဒေများကို ဖွင့်ဆို ရှင်းလင်းရေးသားထားသည့် စာအုပ်များကိုလည်း လက်ကိုင်ထားသင့်သည်။ ထို့ကြောင့် တရားသူကြီး တစ်ဦးသည် စာအုပ်ကြီးသမား တစ်ဦးဖြစ်ရန် အရေးကြီးသည်။ 


       ပထမပေတံအတွက် နောက်ထပ်လိုအပ်ချက်တစ်ရပ်မှာ ဥပဒေပြဋ္ဌာန်းချက်များကို ကျင့်သုံးဆောင် ရွက်ခြင်းဆိုင်ရာ အနုပညာကို နားလည်တတ်မြောက်ရန် လိုအပ်ခြင်းပင် ဖြစ်သည်။ အထက်တွင်ဆိုခဲ့သည့် ပြဋ္ဌာန်းဥပဒေ၊ ကျင့်ထုံးဥပဒေ၊ လက်စွဲများ၊ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများ၊ လမ်းညွှန်ချက်များ၊ ညွှန်ကြားချက်များ၊ ကျင့်ဝတ်စည်းကမ်းများကို ဖတ်ရှုမည်ဆိုလျှင် နားလည်နိုင်သည်။ သို့ရာတွင် အသက်ဝင်အောင် ကျင့်သုံး အကောင်အထည်ဖော်နိုင်ရေးမှာမူကား အနုပညာတစ်ရပ်ပင်ဖြစ်သည်။ ပို၍ခက်ခဲသည်။ တရားသူကြီး တစ်ဦးသည် စာဖြင့်ရေးသားပြဋ္ဌာန်းချက်(The Letter of the Law)ကို ကျေကျေညက်ညက် ဖတ်ရှု လေ့လာမှတ်သားရန် လိုအပ်သလို ဥပဒေပြဋ္ဌာန်းချက်များ၏ ရည်ရွယ်ချက်၊ အနှစ်သာရ (The Spirit of the Law)ရောက်အောင် ကျင့်သုံးဖော်ဆောင်နိုင်ရန်လည်း လွန်စွာအရေးကြီးပါသည်။ ထိုသို့ကျင့်သုံး ဖော်ဆောင်နိုင်ရန်အတွက် လူသားဆန်မှု၊ သဘာဝတရားမျှတမှုကို မြတ်နိုးတန်ဖိုးထားတတ်မှု၊ လူကိုလူလို မြင်တတ်၊တွေးတတ်၊ စဉ်းစားတတ်သည့် အလေ့အထသဘာဝ၊ အရာရာကို ဉာဏ်ပညာဖြင့် ဆင်ခြင်သုံး သပ်ဆောင်ရွက်တတ်မှု၊ စိတ်ခံစားမှုနှင့် မိမိ၏အတ္တနောမတိကို ထိန်းသိမ်းတုံ့ပြန်တတ်မှု စသည့် အရည်အ သွေးများလည်း ပြည့်စုံရန် လိုအပ်မည် ဖြစ်သည်။ 


      သည့်အတွက် တရားသူကြီးတစ်ဦးသည် အမြဲဖတ်မှတ်လေ့လာနေရန် လိုအပ်သည်။ မျက်စိဖွင့် နားစွင့်၍ ခေတ်၏တောင်းဆိုမှု၊ လူ့အဖွဲ့အစည်း၏အရွေ့ကိုလည်း မျက်ခြည်မပြတ် သိရှိနေရန် လိုအပ် သည်။ တရားသူကြီးတစ်ဦးကို ပြဋ္ဌာန်းဥပဒေများ၊ နေ့စဉ်ထုတ်သတင်းစာများ ဖတ်ရှုနိုင်ရန် အခွင့်အရေး နှင့် အချိန်ပေးရန် လိုအပ်သည်။ တစ်နည်းအားဖြင့် တရားသူကြီးတစ်ဦးသည် စာရင်းဇယားများ၊ ကိန်း ဂဏန်းများ၊ လမ်းညွှန်ချက်များဖြင့်သာ အချိန်ကုန်နေမည်၊ လူမှုရေးကိစ္စရပ်များ၊ ဗာဟီရကိစ္စရပ်များဖြင့် သာ အချိန်ကုန်နေမည်၊ မနိုင်ဝန်များ ထမ်းရွက်နေရမည်ဆိုလျှင် ပြဋ္ဌာန်းဥပဒေများ၏ အနှစ်သာရ(The Spirit of the Law) ရောက်အောင် ကျင့်သုံးဖော်ဆောင်နိုင်ရန် ခက်ခဲပေလိမ့်မည်။ အလားတူပင် တရား သူကြီးတစ်ဦးသည် သာမန်ဝန်ထမ်းတစ်ဦး ဆောင်ရွက်နိုင်သည့် ရုံးလုပ်ငန်းတာဝန်များနှင့်သာ အချိန်ကုန် ဝန်ပိနေမည် ဆိုလျှင်လည်း ဥပဒေကို ကျင့်သုံးဖော်ဆောင်ရာ၌ စာဖြင့်ရေးသားပြဋ္ဌာန်းချက် (The Letter of the Law) မျှလောက်ဖြင့်သာ ခရီးဆုံးနေပေလိမ့်မည်။ ထို့ကြောင့် တရားသူကြီးတိုင်းက ပြဋ္ဌာန်း ဥပဒေများ၏ အနှစ်သာရ(The Spirit of the Law) ရောက်အောင် ကျင့်သုံးဖော်ဆောင်နိုင်ရန် ပံ့ပိုးပေး သည့် ဝန်းကျင်တစ်ရပ် ရှိနေရန်လည်း အရေးကြီးပါသည်။


      ဒုတိယပေတံမှာ အဂတိတရားကင်းစင်ရေးပင် ဖြစ်သည်။ အဂတိတရားဟုဆိုရာ၌ တရားရုံး များတွင် လာဘ်ပေးလာဘ်ယူကင်းရှင်းရေးသည် ပထမဦးစားပေး ဆောင်ရွက်ရမည့်ကိစ္စဖြစ်သည်။ ထို အချက်သည် အဂတိတရား(၄)ပါးအနက် ဖေါက်ဖျက်မှုအများဆုံး အကြောင်းအရာဖြစ်သည်။ တရားသူ ကြီးများ လာဘ်စားလျှင် တိုင်တန်းနိုင်၊ အရေးယူနိုင်သည့် ဥပဒေယန္တယား ရှိပြီးဖြစ်သည်။ ထိရောက်သော အရေးယူမှုများက လာဘ်ပေးလာဘ်ယူကိစ္စအတွက် အဟန့်အတား ဖြစ်ပေလိမ့်မည်။ သို့ရာတွင် လုံး၀ ပျောက်သွားမည်ဆိုသည်ကား မသေချာလှ။ တရားသူကြီးတစ်ဦးသည် ငွေကြေးအတွက် အလုပ်မလုပ်ဘဲ နိုင်ငံနှင့် နိုင်ငံသားများအတွက်အလုပ်လုပ်စေရန် ၎င်း၏အခြေခံလိုအပ်ချက်များကို နိုင်ငံတော်က အာမခံ ပေးထားရန် လိုအပ်သည်။ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်သောနိုင်ငံများတွင် တရားသူကြီးများကို လစာကောင်းကောင်း ပေးထားသည်။ အခြားဝန်ထမ်းများနှင့်မတူ၊ လုပ်ငန်းသဘာဝအရ လိုအပ်သည့်စရိတ်များ ခွင့်ပြုပေးထား သည်။ မိမိကိုယ်တိုင်နှင့် မိသားစု၏ကျန်းမာရေးအတွက် ကျန်းမာရေးအာမခံရှိသည်။ နေရေးထိုင်ရေး အတွက် ထိုက်တန်သည့် အစိုးရအိမ်ရာ ဖန်တီးပေးသည်။ သားသမီးများ၏ ပညာရေးအတွက် ဘွဲ့ရသည် အထိ အစိုးရကတာဝန်ယူပေးသည်။ ပြောင်းရွှေ့တာဝန်ထမ်းဆောင်ရသည့်အခါ ပြောင်းရွှေ့စရိတ်ကို လုံ လောက်အောင် ခွင့်ပြုသည်။ အစိုးရက လုံလောက်အောင်ပေးထားလည်း လာဘ်စားချင်သူက စားတာပါ ပဲ ဟူ၍ မေးခွန်းထုတ်သူတွေ တွေ့ဖူးသည်။ အစိုးရက လုံလောက်အောင်ပေးထားပါလျှက် လာဘ်စားလျှင် ထိထိရောက်ရောက် အရေးယူသည့် ဥပဒေယန္တယားဖြင့် ထိန်းကျောင်းရမည် ဖြစ်သည်။ 


      အဂတိတရား(၄)ပါးသည် တံစိုးလက်ဆောင်ပေးခြင်း တည်းဟူသည့် လာဘ်ပေးလာဘ်ယူကိစ္စ ထက် များစွာကျယ်ပြန့်သည်။ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေတွင် ပြဋ္ဌာန်းထားသည့် တရားစီရင်ရေးဆိုင်ရာ အခြေခံမူဖြစ်သည့် “လွတ်လပ်စွာ တရားစီရင်ခြင်း” သည် အဂတိတရား(၄)ပါးကင်းစင်သည့် တရားစီရင် မှုကို ဆိုလိုခြင်း ဖြစ်သည်။ တရားသူကြီးတစ်ဦးက ကြောက်ရွံ့မှုကြောင့်ဖြစ်စေ၊ လူချင်းခင်မင်ရင်းနှီးမှု၊ တစ်စုံတစ်ရာ ဆက်စပ်ပတ်သက်မှုကြောင့်ဖြစ်စေ အမှန်ကို အမှား၊ အမှားကိုအမှန် စီရင်ရခြင်းသည်လည်း လွတ်လပ်သည့် တရားစီရင်ခြင်း မဟုတ်ပေ။ အလွန်အရေးကြီးသည့် အဂတိတရား(၁)ပါးမှာ မောဟဂတိ ဖြစ်သည်။ တရားသူကြီးတစ်ဦးသည် အချက်အလက်သုံးသပ်ရာတွင် ကျွမ်းကျင်လိမ္မာရန်လိုသည်။ ထို့ပြင် ဥပဒေပြဿနာများကို ဖြေရှင်းရာတွင်လည်း ကျိုးကြောင်းခိုင်လုံစွာ ဖြေရှင်းဆုံးဖြတ်နိုင်ရန် လိုသည်။ သည့်အတွက် အမှန်နှင့်အမှား၊ ဓမ္မနှင့် အဓမ္မ၊ တရားနှင့် မတရားကို ဆင်ခြင်ခွဲခြား သုံးသပ်နိုင်သည့် အလေ့အလာ ဗဟုသုတလိုသည်။ ဉာဏ်ပညာ ဆင်ခြင်တုံတရား လိုသည်။ သို့မှသာ မောဟကင်းသော တရားစီရင်ခြင်းကို ဆောင်ရွက်နိုင်ပေလိမ့်မည်။ 


      တရားစီရင်ရေး တည့်မတ်ခိုင်မာရေးအတွက် တရားသူကြီးတစ်ဦးချင်း တည့်မတ်ခိုင်မာရန် တိုင်း တာရမည့် ပေတံ(၂)ချောင်းကို အထက်တွင် တင်ပြခဲ့ပါသည်။ အခြားသောလိုအပ်ချက်များလည်း ရှိပါသည်။ သို့ရာတွင် တရားသူကြီးတစ်ဦးချင်း မိမိကိုယ်မိမိ ပြန်လည်သုံးသပ်တိုင်းတာရန် လိုအပ်သည့် အချက်များကို မီးမောင်းထိုး တင်ပြလိုက်ရခြင်း ဖြစ်ပါသည်။


မြတ်မျိုးလတ်


(၂၃-၂-၂၀၁၉ ရက်နေ့ထုတ် စံတော်ချိန်နေ့စဉ်ထုတ်သတင်းစာ).





သူရူးမှု စစ်ဆေးစီရင်ခြင်းအကြောင်း သိမှတ်ဖွယ်ရာများ

 အချို့သော အမှုအခင်းတွေမှာ ရူးသွပ်တဲ့ တရားခံတွေ ပါလာတာကို တစ်ခါတစ်ရံ ကြုံတွေ့ရတတ်ပါတယ်။ ကျွန်တော်ကိုယ်တိုင် စိတ်ဝင်စားမိတာက အဲဒီလို သူရူးမှု...