အျငင္းပြားဖြယ္ရာ ေ၀ဖန္မႈမ်ားရွိေနဆဲ၊ လက္ရွိအစိုးရလက္ထက္ ခန္႔ထားသည့္ ျပည္ေထာင္စုတရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္ တရားသူႀကီးဦးမ်ိဳးတင့္က “တရားသူႀကီးမ်ား တာ၀န္စတင္ထမ္းေဆာင္ခ်ိန္၌က်မ္းသစၥာက်ိန္ဆိုျခင္းသည္ ထမ္းေဆာင္သည့့္ တာ၀န္သက္တမ္းတစ္ခုလံုးအတြက္ပဋိညာဥ္ျပဳရာေရာက္သျဖင့္ အဆိုကိုမွတ္တမ္းအျဖစ္သာထားရွိရန္” ျပည္ေထာင္စုတရား လႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္ကိုယ္စားေတာင္းဆိုေနဆဲမွာပဲ လႊတ္ေတာ္တြင္ မဲခြဲဆံုးျဖတ္္လ်က္ “တရားသူႀကီး၊အမႈသည္ႏွင့္သက္ေသမ်ား၊ တရားခြင္တြင္က်မ္းသစၥာက်ိန္ဆိုေရး” အဆိုကို အတည္ျပဳလိုက္ၿပီျဖစ္ပါသည္။
ေအာက္ေျခတရားသူႀကီးအဆင့္ဆင့္က လြဲမွားေနသျဖင့္က်မ္းက်ိန္ဖို႔ တကယ္လိုအပ္သည္၊ မွန္မွန္ကန္ကန္လုပ္ရင္ မက်ိန္စရာ ဘာအေႀကာင္းမွမရွိ၊လက္ရွိတရားေရးစနစ္ကို ျပည္သူကယံုႀကည္မႈ အားနည္းေနေသာေႀကာင့္ တရားသူႀကီးမ်ား က်မ္းက်ိန္ရန္အဆိုကို တင္သြင္းျခင္းျဖစ္သည္၊ ဟူသည့္ေျပာဆိုခ်က္အရ တရားသူႀကီးမ်ားကိုထိန္းကြပ္သည့္အေနျဖင့္ က်မ္း က်ိန္ေစလိုျခင္းျဖစ္ေႀကာင္း၊တရားသူႀကီးမ်ာ းက်မ္းသစၥာက်ိန္ဆိုၿပီးမွ အမႈစစ္ေဆး၊ စီရင္၊ ဆံုးျဖတ္မည္ဆုိပါက တရားရံုးမ်ားကို ျပည္သူ၏ယံုႀကည္မႈျမင့္မားလာမည္ဟု ယံုႀကည္ေမွ်ာ္လင့္ေႀကာင္း ေကာက္ယူရန္ရွိပါသည္။
တရားရံုးတစ္ရံုး၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ မွန္မမွန္ကို မည္သူက အဆံုးအျဖတ္ေပးမည္လဲ၊ မူလရံုး၏ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို အထက္ တရားရံုးတစ္ရံုးက ပယ္ဖ်က္ၿပီး ယင္းအထက္တရားရံုး၏ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို ယင္းထက္ပို၍အဆင့္္ျမင့္ေသာတရားရံုးကပယ္ဖ်က္ ၍ မူလရံုးအမိန္႔ကို ျပန္လည္အတည္ျပဳသည္မ်ား အနမတဂၢရွိသည္ကို တရားဥပေဒနယ္တြင္ က်င္လည္အသက္ေမြးသူတိုင္း သိႀကၿပီးျဖစ္ပါသည္။ သို႔ျဖစ္ရာ မည္သည့္ဆံုးျဖတ္ခ်က္က မွန္သလဲ၊ တရားရံုးကရွာေဖြေတြ႔ရွိသည့္အမွန္တရားဆိုတာ ဘာလဲ ဆိုသည္မွာ ဟိုေရွးယခင္မွစ၍ ယခုအထိ မရိုးႏိုင္ေသာေမးခြန္းတစ္ခုျဖစ္ေနသည္ကို အထူးတလည္ေျပာဖို႔ လိုမည္မထင္ပါ။
ေအာက္ေျခတရားသူႀကီးမ်ားသည္ မွားယြင္းတတ္ၿပီး အထက္ရံုးတရားသူႀကီးမ်ားက အမွားအယြင္းမရွိ ဟုဆိုခ်င္ပံု ရပါသည္။ ယင္းမွာ ၿပီးျပည့္စံုသည့္ယုတၱိေဗဒ ဟုတ္မဟုတ္ဆင္ျခင္ရန္ရွိပါမည္။
တရား၀င္ ပံုႏွိပ္၊ထုတ္ေ၀ထားသည့္ စီရင္ထံုးစာအုပ္မ်ားအနက္မွ နီးစပ္ရာစီရင္ထံုးတစ္အုပ္ကို လွန္ေလွာႀကည့္ေစလို သည္။ တရားလႊတ္ေတာ္အပါအ၀င္ လက္ေအာက္ရံုး တရားသူႀကီးမ်ား၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကိုသာမက ျပည္ေထာင္စုတရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္တရားသူႀကီး(တစ္ဦးထိုင္)တို႔၏ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကိုလည္း ျပည္ေထာင္စုတရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္တရားသူႀကီး အားလံုးပါ ၀င္သည့္(စံုညီခံုရံုး)က ျပင္ဆင္၊ပယ္ဖ်က္သည္မ်ားရွိေနဆဲျဖစ္သည္ကိုေတြ႔ျမင္ႏိုင္ပါလိမ့္သည္။ သို႔ဆိုပါက အျမင့္ဆံုးရံုး တရားသူႀကီးတို႔သည္လည္း မွားယြင္းခၽြတ္ေခ်ာ္ႏိုင္သည္ဟု ယူဆဖြယ္ရာရွိပါမည္္။ မည္သူမွ် ဘုရားသခင္မဟုတ္တာ ေသခ်ာပါသည္။
မည္သို႔ပင္ဆိုေစကာမူ တရားသူႀကီးမ်ား က်မ္းက်ိန္ရန္အဆိုကို အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္က အတည္ျပဳခဲ့ၿပီး ျဖစ္သျဖင့္ ျပည္ေထာင္စုတရားစီရင္ေရးဥပေဒကို ျပင္ဆင္သည့္နည္းလမ္းျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ ဥပေဒႏွင့္ညီသည့္ အျခားနည္းလမ္းတစ္ရပ္ရပ္ျဖင့္ ျဖစ္ေစ၊ တရားသူႀကီးမ်ားသည္ က်မ္းသစၥာတစ္ခုခုကိုက်ိန္ဆိုရမည္ျဖစ္ပါသည္။ ေအာက္ေျခတရားသူႀကီးမ်ားပဲ က်ိန္ဆိုရမည္လား၊ အဆင့္ျမင့္တရားသူႀကီးမ်ား ကင္းလြတ္ခြင့္ရမည္လား ဆိုသည္မွာ ဥပေဒျပဳလႊတ္ေတာ္၏ အလိုအတိုင္းသာ ျဖစ္ပါမည္။
၁၈၇၃ ခုႏွစ္တြင္ အိႏၵိယမွ ယူေဆာင္လာေသာ(The Oaths Act)ႏွင့္ တရားရံုးမ်ားက ဥပေဒပမာ လိုက္နာခဲ့ႀကသည့္
တရားရံုးမ်ားလက္စြဲ(Burma Courts Manual)တို႔အရ က်မ္းက်ိန္ဆိုသည့္လုပ္ထံုးနည္းနာတစ္ခု ေပၚလာျခင္းျဖစ္ပါသည္။
မည္သည့္အစိုးရလက္ထက္တြင္မွ က်မ္းသစၥာဥပေဒကို ျပင္ဆင္၊ တို႔ထိျခင္းမရွိ၊ ျပင္ဆင္ရေကာင္းသည္ဟုသတိမမူခဲ့ ႀကသျဖင့္ ယင္းဥပေဒမွာ ယခုအထိ တည္ရွိေနျခင္းျဖစ္ပါသည္။ သို႔ျဖစ္၍ တရားရံုးမ်ားသည္ မည္သည့္ဂုဏ္သေရရွိသက္ေသကိုမဆို အမႈစစ္ေဆးမည္ဆိုေလတိုင္း မ်က္ႏွာပူပူႏွင့္ က်မ္းက်ိန္ဆိုေစခဲ့ရပါသည္။ မိမိ၏အလုပ္တာ၀န္မ်ား မအားလပ္သည့္ အႀကားမွ တရားရံုးသို႔ လာေရာက္သက္ေသခံႀကရသည့္ ဆရာ၀န္သက္ေသမ်ားကို္ က်မ္းထုပ္ကိုင္ခိုင္းရလွ်င္ အလြန္မ်က္ႏွာ ပူရပါသည္။ဆရာ၀န္၊ ပါရဂူ-စသည့္ ဂုဏ္သေရရွိသက္ေသမ်ားကလည္း က်မ္းထုပ္ကို ေအာင့္သက္သက္ႏွင့္ ကိုင္ႀကရပါသည္။
လက္ေတြ႔ အမႈမ်ား စစ္ေဆးစီရင္ခဲ့ရာ၌ “က်ဳပ္က က်မ္းကိ်န္ထားတာ၊ လိမ္မထြက္ႏိုင္ဘူး”ဟု သူ႔ကိုသက္ေသအျဖစ္ တင္ျပသည့္အမႈသည္(ေရွ႕ေန)တို႔ကို ဆန္႔က်င္၍ မိမိေတြ႔ျမင္သိရွိသည့္အတိုင္း ထြက္ဆိုေသာသက္ေသ တစ္ဦး၊ ႏွစ္ဦးမွ်သာ ေတြ႔ခဲ့ဖူးပါသည္။ အမ်ားစုမွာ က်မ္းက်ိန္ေစကာမူ လိမ္လိုသူက လိမ္သည္ပဲျဖစ္ပါသည္။ အမွန္ေျပာလိုသူက ေျပာသည္ပဲ ျဖစ္ပါ သည္။ အမွန္ထြက္ဆိုသည္မွာ က်မ္းထုပ္ေႀကာင့့္ဟု မယူဆပါ။ ဒါက-က်င့္၀တ္သိကၡာႏွင့္ ပို၍သက္ဆိုင္တန္ရာပါသည္။
“အဟုတ္၊ ဘုရားစူး၊ ခုခ်က္ခ်င္းေျမၿမိဳၿပီး မိုးႀကိဳးပစ္ေသရေစရဲ့”ဟုပ်စ္ပ်စ္ႏွစ္ႏွစ္က်ိန္္၍ ေျပာတတ္သူကိုမွ မ်က္စိမွိတ္၍ ယံုလိုသူတုိ႔ သိပ္မ်ားလွမည္ မထင္ပါ။ က်ိန္မွ လိမ္တတ္သည္-ဆိုသည့္စကားရွိၿပီး “မယံုႀကည္တာခံရတဲ့ကေလးက လိမ္တတ္ တယ္”(A child that with distrust to be deceitful)ဟူသည့္ ဆိုရိုးလည္း ရွိသည္။ မယံုႀကည္ဟု ယခု ဆိုေခ်ၿပီ။
The Oaths Act(1873) Section-6 တြင္ ဤသို႔ျပဌာန္းပါသည္။
Where the witness, interpreter or juror is a Hindu or Muhammadan, or has a objection to making an oath, make an affirmation.
ဟိႏၵဴဘာသာ၀င္ႏွင့္ မဟာေမဒင္ဘာသာ၀င္သက္ေသမ်ား၊ဂ်ဴရီလူႀကီးမ်ား၊သို႔မဟုတ္-စကားျပန္မ်ားကို က်မ္းသစၥာ က်ိန္ဆိုေစျခင္းမျပဳရ။ က်မ္းသစၥာ က်ိန္ဆိုေစမည့္အစား၊ ကတိသစၥာဆိုေစရမည္။
ယင္းဥပေဒပုဒ္မ-၇ အရ က်မ္းသစၥာက်ိန္ဆိုရန္ပံုစံမ်ားကို တရားရံုးခ်ဳပ္က ဤသို႔ျပဌာန္းခဲ့သည္။
ခရစ္ယာန္ဘာသာ၀င္သည္(သမၼာက်မ္းစာကိုကိုင္၍)၊ရဟူဒီလူမ်ိဳးသည္(ဓမၼေဟာင္းက်မ္းကိုကိုင္၍)“အလံုးစံုမွန္ကန္ စြာ အစစ္ခံပါမည္။မမွန္မကန္ မပါရွိပါဟုကၽြႏု္ပ္က်မ္းက်ိန္ဆိုပါသည္။ဤမွန္ေသာသစၥာစကားေႀကာင့္ ကၽြႏု္ပ္အားဘုရားသခင္ ကယ္မေတာ္မူပါေစသား” ဟု က်ိန္ဆိုရပါသည္။
ဖါရစီဘာသာ၀င္သည္(ဇင္ဒါအာ၀က္စတာက်မ္းစာကို ညာလက္ျဖင့္ကိုင္၍) “×××မမွန္မကန္မပါရွိပါဟု ကၽြႏု္ပ္က်မ္း က်ိန္ဆိုပါသည္။ မနာဆနီ၊ဂ၀ါဆနီ၊ကူနာဆနီ” ဟု က်ိန္ဆိုရပါသည္။
မည္သည့္ဘာသာ၀င္မွ်မဟုတ္သူသည္“××မဟုတ္မမွန္သည္ကိုအစစ္မခံပါဟုဘုရားသခင္ေရွ႕ေတာ္တြင္ က်မ္းက်ိန္
ဆိုပါသည္”ဟုလည္းေကာင္း၊တရုတ္လူမ်ိဳးျဖစ္သူသည္ “××× မမွန္မကန္သည္ကိုအစစ္ခံသည္ရွိေသာ္ ဤစကၠဴမီးေလာင္၍ ေပ်ာက္ကြယ္သြားသကဲ့သို႔(ဤပန္းကန္ ကြဲပ်က္ဘိသကဲ့သို႔ဟူ၍လည္းရွိ) ေပ်ာက္ကြယ္/ကြဲပ်က္ပါေစသား”ဟုလည္းေကာင္း၊
ဗုဒၶဘာသာ၀င္၊ရဟန္း/သာမေဏတို႔သည္ “××× မဟုတ္မမွန္ေျပာသည္ရွိေသာ္၊ ကၽြႏု္ပ္၏က်င့္၀တ္ပဋိပတ္ျဖင့္ ရရွိ ေသာအက်ိဳးအာနိသင္အားလံုး ဆံုရံႈးပ်က္စီးပါေစသား” ဟုလည္းေကာင္း၊ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ လူပုဂၢိဳလ္တို႔သည္ (က်မ္းထုပ္ကို စံုကိုင္၍) “မမွန္သည္ကို အစစ္ခံသည္ရွိေသာ္ ဤက်မ္းစာပါက်ိန္စာမ်ား ကၽြႏု္ပ္အားသင့္ပါေစသား၊ အမွန္ကို အစစ္ခံသည္ရွိ ေသာ္ ဤက်မ္းစာပါ ေကာင္းက်ိဳးခ်မ္းသာကို ခံစားရပါေစသား”ဟုလည္းေကာင္း၊ ရြတ္ဆို၍က်ိန္ရပါသည္။
ျပႆနာက ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႔ကိုင္ရသည့္က်မ္းထုပ္ပါ က်ိန္စာမ်ားျဖစ္သည္။ အလြန္ေႀကာက္မက္ဖြယ္ျဖစ္ပါသည္။
“ မဟုတ္မမွန္ ဆိုပါေခ်လွ်င္ ဘုရား၊ရဟႏၱာ၊သာသနာေတာ္တို႔ကိုေစာင့္ေသာ နတ္အေပါင္းကလည္း သတ္၍ေသပါေစ၊ ကိုယ္လက္ေျပာင္းျပန္၊ေသြးခဲအန္၍ ေသပါေစ၊ေဘးရွစ္ပါး၊ဒဏ္ဆယ္ပါးတို႔ကသတ္၍လည္း လတ္လတ္ခ်က္ျခင္းေသပါေစ၊ ေျမြ ေပြးေျမြေဟာက္ေပါက္ပါေစ၊ငရဲႀကီးရွစ္ထပ္၊တိရစာၦန္၊ၿပိတၱာ၊အသူရကာယ္၊အပါယ္ေလးပါးလားပါေစ၊ေျခလက္ဦးေခါင္း ေထာင္း ေထာင္းျပတ္၍ ေသပါေစ” စသည္ျဖင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႔အတြက္ က်ိန္စာႀကီးသည္ ပါရဂူဘြဲ႔ယူက်မ္းတမွ် စံုလင္လွပါသည္။
အိႏၵိယမွ လမ္းေလွ်ာက္လာေသာဥပေဒျဖစ္ပါသည္။
သူ႔ဘာသာ၀င္တို႔အတြက္ ငွက္ေမြးေလးကဲ့သို႔ ႏူးညံ့၊ခ်ိဳျမလွစြာ လည္းေကာင္း၊ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႔အတြက္မူ ကမ္းကုန္ေအာင္ ဆိုးရြား ႀကမ္းတမ္းလွစြာလည္းေကာင္း၊ အက်ည္းတန္က်ိန္စာ ဆိုးမ်ားကို အက်ဥ္းမွ် ေဖာ္ျပခဲ့ပါသည္။ ဥာဏ္ႀကီးသူတို႔ အႀကံႀကီး၍ ဖန္တီးခဲ့သည္ကို ျပန္ၿပီး ဆင္ျခင္ႏိုင္ႀကရန္ျဖစ္ပါသည္။
ေခတ္ႏွင့္မေလ်ာ္ညီပါက က်မ္းသစၥာဥပေဒကိုပယ္ဖ်က္ခဲ့ရပါမည္။ သို႔ေသာ္ ကာလမ်ားစြာ ေမ့ေလ်ာ့့ထားခဲ့ႀကပါသည္။ ဒါကိုပဲ တရားရံုးခ်ဳပ္လက္ထက္က မက္မက္စက္စက္ ျပန္ဆန္းသစ္ခဲ့ေသးသည္။ ေနာက္က်ျခင္းကိုပဲ ယိုးမယ္ဖြဲ႔ရမည္လား မသိႏိုင္ပါၿပီ။
လက္ေတြ႔က်င့္သံုးႏိုင္၍ မွန္ကန္မွ်တသည့္လုပ္ထံုးနည္းနာတစ္ရပ္ကို ရွာေဖြေတြ႔ရွိႏိုင္ႀကပါေစဟု ဆႏၵျပဳရပါသည္။
တရားသူႀကီးမ်ားသည္ ဥပေဒျပဌာန္းခ်က္ရွိလာပါက ယံုသည္ျဖစ္ေစ၊မယံုသည္ျဖစ္ေစက်ိန္ဆိုရပါမည္။က်ိန္လိုသည္ ျဖစ္ေစ၊မက်ိန္လိုသည္ျဖစ္ေစ၊ က်ိန္ဆိုရမည္ပဲျဖစ္ပါသည္။ “မွန္မွန္ကန္ကန္လုပ္ရင္ မက်ိန္စရာ၊ ဘာအေႀကာင္းမွမရွိ” ဟု ဆိုသျဖင့္ မက်ိန္လိုဟုျငင္းဆိုဖို႔ရာ ခက္လွပါေတာ့သည္။ ။
ေျပလြင္ျမင့္
