ျမန္မာ့ဓေလ့ထုံးတမ္းဥပေဒအရ ဗုဒၶဘာသာ ျမန္မာလင္မယားတို႔အဖို႔လင္ခန္းမယားခန္း တည္ၿမဲေနခ်ိန္တြင္ သားသမီးမ်ားထိန္းသိမ္းေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ ျပႆနာမေပၚေပါက္ေသးေပ၊ သို႔ရာတြင္ လင္ခန္းမယားခန္း ျပတ္စဲရန္ _
(၁) ႏွစ္ဦးသေဘာတူျဖစ္ေစ၊
(၂) လင္ျဖစ္သူ ရဟန္းေဘာင္သို႔ ကူးေျပာင္းလွ်င္ျဖစ္ေစ၊
(၃) အိမ္ေထာင္ေရးျပစ္မႈေၾကာင့္ျဖစ္ေစ
ကြာရွင္းရန္အေၾကာင္းမ်ား ေပၚေပါက္လာေသာအခါ တစ္ႏြယ္ငင္ တစ္စင္ပါ ဆိုသည့္ စကားအတိုင္း သားသမီးမ်ား ထိန္းသိမ္းေရးျပႆနာသည္လည္း တစ္ပါတည္း ေပၚေပါက္လာေပသည္။ ဗုဒၶဘာသာ ျမန္မာလင္မယားတို႔သည္ လင္မယားကြာရွင္းခ်ိန္တြင္ သားသမီး ထိန္းသိမ္းေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ မိဘျဖစ္သူတို႔က မိမိတို႔သေဘာက် စီစဥ္ခ်င္သလို စီစဥ္နိုင္ေပသည္။ မိဘမ်ား၏ စီမံမႈကို သားသမီးမ်ားက နာခံၾကရေပသည္။ သားသမီးမ်ားတြင္ ေျပာဆိုခြင့္မရွိေပ။ သို႔ေသာ္ လင္မယားကြာရွင္းခ်ိန္တြင္ သားသမီး ထိန္းသိမ္းေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ မိဘမ်ား အျငင္းပြားၿပီး တရား႐ုံးသို႔ ေရာက္ရွိလာသည့္အခါတြင္ သားသမီးမ်ားသည္ အ႐ြယ္မေရာက္ေသးေသာ္လည္း အေၾကာင္းအက်ိဳး အေကာင္းအဆိုးကို ေဝဖန္ပိုင္းျခားနိုင္သည့္ ဆင္ျခင္တုံတရား ရွိသည့္အ႐ြယ္ ျဖစ္ပါက ကေလး၏ဆႏၵကိုပါ အေရးေပးရပါသည္။
အ႐ြယ္မေရာက္ေသးသူ (Minor)
👶👶👶👶👶👶👶👶👶
ဓမၼသတ္မ်ား အလိုအရဆိုလွ်င္ အပ်ိဳေဘာ္ဝင္လွ်င္ ထိမ္းျမားလက္ထပ္ျခင္းျပဳနိုင္ေၾကာင္း ျပဆိုထားေသာ္လည္း ေယာက္်ားကေလးႏွင့္ မိန္းကေလးတို႔၏ အသက္ကာလ အပိုင္းအျခားကို အတိအက် သတ္မွတ္ေဖာ္ျပထားသည္ကို မေတြ႕ရေပ။ သို႔ရာတြင္ ကင္းဝန္မင္းႀကီး၏ (၃၄) ေစာင္တြဲ အိမ္ေထာင္မႈခန္း ဓမၼသတ္က်မ္း ပုဒ္မ-၃၃ တြင္ သားသမီး၊ ေျမး၊ ေက်းကြၽန္တို႔ကို အသက္(၁၅)ႏွစ္၊ (၁၆)ႏွစ္အ႐ြယ္ေရာက္လွ်င္ အိမ္ေထာင္ခ်ေပးရမည္ဟု ျပဆိုထားသည္ကို ေတြ႕ရေပသည္။
သို႔ေသာ္ ျမန္မာ့ဓေလ့ထုံးတမ္းဥပေဒတြင္ ျမန္မာ့ဘာသာ ေယာက္်ားတစ္ေယာက္သည္ ထိမ္းျမားလက္ထပ္ရန္ ကိုယ္ကာယၿဖိဳးမႈႏွင့္ ျပည့္စုံလွ်င္ မည္သည့္အသက္အ႐ြယ္မဆို ထိမ္းျမားလက္ထပ္နိုင္သည္။ မိန္းကေလးမွာ တစ္ခုလပ္ တစ္လင္ကြာ (သို႔) မုဆိုးမ မဟုတ္လွ်င္ အသက္ (၂၀) ျပည့္ရမည္။ အသက္ (၂၀) မျပည့္လွ်င္ ထိမ္းျမားျခင္း မျပဳနိုင္ဟု ျပဆိုထားသည္။
ဤျပဆိုထားခ်က္အရဆိုလွ်င္ ေယာက္်ားကေလး အ႐ြယ္ေရာက္သည့္အခ်ိန္ကို တိတိက်က် သတ္မွတ္ထားသည္ကို မေတြ႕ရေသာ္လည္းမိန္းကေလး အ႐ြယ္ေရာက္သည့္အခ်ိန္ကို အသက္ (၂၀) ႏွစ္ျဖစ္သည္ဟုမွတ္ယူရေပသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေယာက္်ားကေလးမွာ ကိုယ္ကာယဖြံ႕ၿဖိဳးမႈႏွင့္မျပည့္စုံလွ်င္ျဖစ္ေစ မိန္းကေလးမွာ အသက္ (၂၀) ႏွစ္ မျပည့္လွ်င္ျဖစ္ေစ အ႐ြယ္မေရာက္ေသးသူဟု ယူဆရေပမည္။
သို႔ရာတြင္ ကေလးသူငယ္မ်ား ထိမ္းျမားလက္ထပ္မႈ တားျမစ္ေရး အက္ဥပေဒ ပုဒ္မ ၂ (က) တြင္ ေယာက္်ားကေလးမ်ား အသက္ (၁၈)ႏွစ္ေအာက္၊ မိန္းကေလးမွာ အသက္ (၁၄)ႏွစ္ေအာက္ဆိုလွ်င္ အ႐ြယ္မေရာက္ေသးသူဟု သတ္မွတ္ထားၿပီး ေယာက္်ားကေလးမွာ (၁၈) ႏွစ္မျပည့္ေသးမီ၊ မိန္းကေလးမွာ (၁၄)ႏွစ္ မျပည့္ေသးမီ ထိမ္းျမားလက္ထပ္ရန္ မိဘမ်ားက သေဘာတူညီခ်က္ေပးပါက ယင္းမိဘမ်ားကို အျပစ္ေပးနိုင္ေၾကာင္း ယင္းဥပေဒ ပုဒ္မ ၆ (၂) တြင္ ျပ႒ာန္းထားသည္ကို ေတြ႕ရပါသည္။ ဤျပ႒ာန္းခ်က္အရဆိုလွ်င္ ေယာက္်ားကေလးမွာ အသက္(၁၈)ႏွစ္၊ မိန္းကေလးမွာ အသက္(၁၄)ႏွစ္ မျပည့္ေသးလွ်င္ အ႐ြယ္မေရာက္ေသးသူဟု မွတ္ယူရေပသည္။
သို႔ရာတြင္ အ႐ြယ္မေရာက္ေသးသူမ်ား အုပ္ထိန္းျခင္းကိစၥတြင္ အ႐ြယ္ေရာက္ျခင္း အက္ဥပေဒ (Majority Act)ႏွင့္ သက္ဆိုင္သျဖင့္ ယင္းအက္ဥပေဒက ျပ႒ာန္းထားေသာ အ႐ြယ္ေရာက္သည့္ အသက္ကိုပင္ ျမန္မာ့ဓေလ့ထုံးတမ္းဥပေဒကလည္း လက္ခံထားပါသည္။
အ႐ြယ္ေရာက္ျခင္း အက္ဥပေဒပုဒ္မ ၃ တြင္ အသက္(၁၈)ႏွစ္ မျပည့္ေသးသူကို အ႐ြယ္မေရာက္ေသးသူဟု သတ္မွတ္သည္။ သို႔ရာတြင္ တရား႐ုံးက အဆိုပါ အ႐ြယ္မေရာက္ေသးသူအတြက္ အုပ္ထိန္းသူ ခန႔္ထားၿပီးျဖစ္ပါက (သို႔) အုပ္ထိန္းသူအျဖစ္ ႁမြက္ဟေၾကညာေပးၿပီး ျဖစ္ပါက အသက္(၂၁)ႏွစ္ မျပည့္မခ်င္း အ႐ြယ္မေရာက္ေသးဟု မွတ္ယူရေပသည္။
အုပ္ထိန္းျခင္း
👥👥👥
ျမန္မာ့ဓေလ့ထုံးတမ္းဥပေဒသည္ အုပ္ထိန္းျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ အုပ္ထိန္းသူမ်ားႏွင့္ အုပ္ထိန္းျခင္းခံရသူမ်ား အက္ဥပေဒအတိုင္း လက္ခံလိုက္နာေဆာင္႐ြက္ျခင္း ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အုပ္ထိန္းျခင္း (၃) မ်ိဳး ရွိသည္ကို ေတြ႕ရွိရသည္။ ၎တို႔မွာ...
(၁) အ႐ြယ္မေရာက္ေသးသူ၏ ကိုယ္ကိုအုပ္ထိန္းျခင္း၊
(၂) အ႐ြယ္မေရာက္ေသးသူ၏ ပစၥည္းကိုအုပ္ထိန္းျခင္း၊
(၃) အ႐ြယ္မေရာက္ေသးသူ၏ ကိုယ္ႏွင့္ပစၥည္း ႏွစ္ရပ္စလုံးကို အုပ္ထိန္းျခင္းတို႔ ျဖစ္ပါသည္။
အုပ္ထိန္းသူခန႔္ထားျခင္း
👥👥👥👥👥👥
(၁) မိခင္ကို အုပ္ထိန္းသူခန႔္ထားျခင္း
(၂) ဖခင္ကို အုပ္ထိန္းသူခန႔္ထားျခင္း
(၃) တရား႐ုံးက အုပ္ထိန္းသူခန႔္ထားျခင္း
(၁) မိခင္ကို အုပ္ထိန္းသူခန႔္ထားျခင္း
👩👦👩👦👩👧👩👧👩👦👩👦👩👧👩👧👩👦
သာမန္အားျဖင့္ဆိုလွ်င္ မိခင္မွာ သဘာဝအုပ္ထိန္းသူ (Natural guardian)ျဖစ္သျဖင့္ အုပ္ထိန္းသူအျဖစ္ ခန႔္ထားရန္မလိုအပ္ေပ။ သို႔ရာတြင္ မိခင္ႏွင့္ဖခင္တို႔မွာ သားသမီးထိန္းသိမ္းေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ အျငင္းပြားလွ်င္ျဖစ္ေစ၊ မိခင္အုပ္ထိန္းရန္ အေၾကာင္းေပၚေပါက္လာလွ်င္ျဖစ္ေစ အုပ္ထိန္းသူႏွင့္ အုပ္ထိန္းျခင္းခံရသူမ်ား ဥပေဒအရ အ႐ြယ္မေရာက္ေသးသူ ကေလးအား မည္သူအုပ္ထိန္းမႈေအာက္တြင္ ထားရွိသင့္သည္ဆိုေသာ ျပႆနာကို ဆုံးျဖတ္ရာမိခင္သာလွ်င္ အုပ္ထိန္းပိုင္ခြင့္ ရရွိလာသည္။ ကေလးသည္ အသက္ႏုနယ္လွ်င္ မိခင္ျဖစ္သူက ပို၍ ေကြၽးေမြးျပဳစုနိုင္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ သာမန္အားျဖင့္ျဖစ္သူသည္ အက်င့္စာရိတၱ ပ်က္ျပားျခင္း (သို႔) ေစာင့္ထိန္းသူျဖစ္ထိုက္ေသာ အရည္အခ်င္းႏွင့္ ျပည့္စုံျခင္းမရွိသူ မဟုတ္လွ်င္ ကေလးသူငယ္ကိုပင္ ထားရွိေစသည္။ မိခင္သည္ တစိမ္းတစ္ရံစာႏွင့္ ေနာက္အိမ္ေထာင္ျပဳလွ်င္ ၎၏ အ႐ြယ္မေရာက္ေသးသည့္ သားသမီးမ်ားကို အုပ္ထိန္းအခြင့္အေရးမွာ အ႐ြယ္မေရာက္ေသးသူ၏ ေကာင္းရာေကာင္းက်ိဳးကို ထိခိုက္ေသးပါက တည္ၿမဲလ်က္ရွိေပသည္။ ဆုံးရႈံးမသြားေပ။
(၂) ဖခင္ကို အုပ္ထိန္းသူခန႔္ထားျခင္း
👨👦👨👦👨👧👨👧👨👦👨👦👨👧👨👧👨👦
ဖခင္သည္ မိမိ၏ အ႐ြယ္မေရာက္ေသးသည့္ သားသမီးမ်ား၏ သဘာဝအုပ္ထိန္းသူျဖစ္သျဖင့္ အုပ္ထိန္းသူအျဖစ္ တရား႐ုံးက ခန႔္ထားေပးရန္ (သို႔)အုပ္ထိန္းသူအျဖစ္ ႁမြက္ဟေၾကညာေပးရန္ မလိုေပ။ သို႔ရာတြင္ သားသမီးထိန္းသိမ္းေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ အျငင္းပြားလာလွ်င္ျဖစ္ေစ၊ ဖခင္အုပ္ထိန္းရန္အေၾကာင္းေပၚေပါက္လာလွ်င္ျဖစ္ေစ ဖခင္သည္ အုပ္ထိန္းခြင့္ ရရွိလာသည့္ အုပ္ထိန္းသူႏွင့္ အုပ္ထိန္းျခင္းခံရသူမ်ား အက္ဥပေဒ ပုဒ္မ ၁၉ အရ အ႐ြယ္မေရာက္ေသးသူ၏ ဖခင္သည္ အုပ္ထိန္းသူအျဖစ္ ေဆာင္႐ြက္ရန္ သင့္ေလ်ာ္ျခင္းမရွိဟု ယူဆစရာ အေၾကာင္းမရွိလွ်င္ ဖခင္ကိုသာ အုပ္ထိန္းသူအျဖစ္ ခန႔္ထားရေပမည္။ အျခားသူတစ္ပါးကို ခန႔္ထားျခင္းမျပဳနိုင္ေပ။ သို႔ေသာ္ ဖခင္သည္ မိမိ၏ အ႐ြယ္မေရာက္ေသးသည့္ သားသမီးမ်ားကို ေထာက္ပံ့ၾကည့္ရႈခဲ့ျခင္း မျပဳခဲ့လွ်င္ အ႐ြယ္မေရာက္ေသးသည့္ သားသမီးမ်ား၏ ကိုယ္ကိုျဖစ္ေစ၊ ပစၥည္းကိုျဖစ္ေစ၊ ႏွစ္ရပ္စလုံးအတြက္ အုပ္ထိန္းသူအျဖစ္ ေဆာင္႐ြက္နိုင္ခြင့္ ဆုံးရႈံးသည္။
(၃) တရား႐ုံးက အုပ္ထိန္းသူခန႔္ထားျခင္း
👨👧👦👩👦👦👨👧👦👩👦👦👨👧👦👩👦👦👨👧👦👩👦👦👨👧👦👩👦👦
မိခင္ႏွင့္ ဖခင္တို႔သည္ သဘာဝအုပ္ထိန္းသူမ်ား ျဖစ္သျဖင့္ မိမိတို႔၏အ႐ြယ္မေရာက္ေသးသည့္ သားသမီးမ်ားကို အုပ္ထိန္းခြင့္ရထိုက္ေပသည္။ သို႔ရာတြင္ အ႐ြယ္မေရာက္ေသးသည့္ ကေလး၏မိဘႏွစ္ပါးစလုံး ကြယ္လြန္သြားသည့္အခါျဖစ္ေစ၊ မိခင္ျဖစ္သူမွာ အက်င့္စာရိတၱပ်က္ျပားျခင္း (သို႔) ေစာင့္ထိန္းသူ ျဖစ္ထိုက္ေသာ အရည္အခ်င္းႏွင့္ ျပည့္စုံျခင္း မရွိသည့္အခါျဖစ္ေစ၊ ဖခင္ျဖစ္မွာ အုပ္ထိန္းသူအျဖစ္ ေဆာင္႐ြက္ရန္ သင့္ေလ်ာ္ျခင္းမရွိဟု ယူဆစရာအမ်ား ေပၚေပါက္လာသည့္အခါျဖစ္ေစ တရား႐ုံးက ကေလး၏ ေကာင္းေကာင္းက်ိဳးကို ေရွးရႈ၍ အ႐ြယ္မေရာက္ေသးသူ၏ အသက္ႏွင့္ လိင္၊ ေလွ်ာက္ထားသူ၏ အက်င့္စာရိတၱႏွင့္ အင္အားကိုသာမက ေဆြမ်ိဳးေတာ္စပ္ရင္းႏွီးျခင္း အစရွိသည့္ အခ်က္အလက္မ်ားကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားၿပီး ကေလး၏ ေကာင္းရာ ေကာင္းက်ိဳးလိုလားသူ မည္သူ႕ကိုမဆို အုပ္ထိန္းသူအျဖစ္ ႁမြက္ဟေၾကညာေပးျခင္း ျပဳနိုင္သည္။ (သို႔) အုပ္ထိန္းသူအျဖစ္ ခန႔္ထားနိုင္သည္။ ထိုအခါ တရား႐ုံးက ခန႔္ထားေသာ အုပ္ထိန္းသူသည္ အမႈသဘာဝအေလ်ာက္ အ႐ြယ္မေရာက္ေသးသူ ကေလး၏ ကိုယ္ကိုျဖစ္ေစ၊ ပစၥည္းကိုျဖစ္ေစ၊ ကိုယ္ႏွင့္ပစၥည္းႏွစ္ရပ္စလုံးအတြက္ျဖစ္ေစ အုပ္ထိန္းျခင္း ျပဳနိုင္ပါသည္။
တရား႐ုံးက ခန႔္ထားေသာ အုပ္ထိန္းသူသည္ အ႐ြယ္မေရာက္ေသးသူပိုင္ ေ႐ႊ႕ေျပာင္းနိုင္ေသာ ပစၥည္းကို အ႐ြယ္မေရာက္ေသးသူ မုခ် အက်ိဳးအျမတ္ခံစားေစရန္ (သို႔) အျမတ္အစြန္း ရရွိေစရန္ စီမံခန႔္ခြဲပိုင္ခြင့္ ရွိပါသည္။ သို႔ရာတြင္ ပစၥည္းကို စီမံခန႔္ခြဲရာ၌ သာမန္ ဉာဏ္အေျမာ္အျမင္ရွိသူတစ္ဦးက မိမိပိုင္ပစၥည္းကို ဂ႐ုတစိုက္ စီမံေဆာင္႐ြက္သကဲ့သို႔ စီမံေဆာင္႐ြက္ရေပမည္။
ထို႔အတူ တရား႐ုံးက ခန႔္ထားေသာ အုပ္ထိန္းသူသည္ အ႐ြယ္မေရာက္ေသးသူပိုင္ မေ႐ႊ႕ေျပာင္းနိုင္ေသာပစၥည္းကို ေပါင္ႏွံျခင္း (သို႔) လႊဲေျပာင္းေရာင္းခ်ျခင္း (သို႔) ေပးကမ္းလဲလွယ္ျခင္း (သို႔) အျခားနည္းျဖင့္ လႊဲေျပာင္းျခင္း မျပဳလုပ္ရေပ။ အကယ္၍ အုပ္ထိန္းသူက တရား႐ုံး၏ ခြင့္ျပဳခ်က္အရ လႊဲေျပာင္းျခင္းျဖစ္လွ်င္ တရားဝင္သည္။ ထိုသို႔မဟုတ္လွ်င္ တရားမဝင္ ပ်က္ျပယ္ေပသည္။ ။
ဦးပိုေအး (တရား႐ံုးခ်ဳပ္ေ႐ွ႕ေန)
အုပ္ထိန္းသူႏွင့္ အုပ္ထိန္းျခင္းခံရသူမ်ားအက္ဥပေဒစာအုပ္မွ
ေကာက္ႏုတ္ေဖာ္ျပပါသည္။
