ေမာင္စာဂ
ျပန္ေခၚသက္ေသ
ျပန္ေခၚသက္ေသဆိုသည္မွာ တရားခံအား စြဲခ်က္ မတင္မီ စစ္ေဆးၿပီးျဖစ္သည့္ တရားလိုျပ သက္ေသကို တရားခံဘက္က ေနာက္ထပ္ျပန္လွန္ေမးခြန္းမ်ား ေမးျမန္းရန္ လိုအပ္သျဖင့္ တရား႐ုံး၏ ခြင့္ျပဳခ်က္အရ ျပန္လည္ေခၚယူစစ္ေဆးေသာ သက္ေသကိုဆိုသည္။ ျပန္ေခၚသက္ေသကို ရာဇဝတ္ျပစ္မႈမ်ား စစ္ေဆးသည့္ အခါ ေတြ႕ရသည္။ ရာဇဝတ္ျပစ္မႈဟု ဆိုေသာ္လည္း သမၼာန္မႈမ်ားကို စစ္ေဆးသည့္ အခါမေတြ႕ရပါ။ ဝရမ္းမႈ ကို စစ္ေဆးသည့္အခါတြင္သာ ေတြ႕ရသည္။
ဝရမ္းမႈဆိုသည္မွာ ေသဒဏ္ သို႔မဟုတ္ ေျခာက္လ ထက္ပိုေသာ ေထာင္ဒဏ္အျပစ္ေပးႏိုင္သည့္ ျပစ္မႈမ်ား ျဖစ္သည္။ ဝရမ္းမႈမဟုတ္ေသာ ျပစ္မႈမ်ားသည္ သမၼာန္မႈ မ်ားျဖစ္သည္။ သမၼာန္မႈႏွင့္ ဝရမ္းမႈတို့ စစ္ေဆးပုံ စစ္ေဆးနည္း မတူပါ။
သမၼာန္မႈကို စစ္ေဆးပုံစစ္ေဆးနည္းအက်ဥ္း
တရားသူႀကီးေရွ႕သို႔ တရားခံေရာက္ရွိေသာအခါ တရားခံအေပၚ စြဲဆိုထားေသာျပစ္မႈႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းသည့္ အေၾကာင္းအရာကို တရားသူႀကီးက ရွင္းလင္းေျပာျပ သည္။ ထို႔ေနာက္ မည္သည့္အတြက္ေၾကာင့္ ျပစ္ဒဏ္ စီရင္ျခင္းမျပဳထိုက္ေၾကာင္း ထုေခ်ရွင္းလင္းရန္ ရွိ/ မရွိ တရားခံကို ေမးျမန္းသည္။
တရားခံက စြဲဆိုထားသည့္ ျပစ္မႈကို က်ဴးလြန္ခဲ့ ေၾကာင္း ဝန္ခံလွ်င္ တရားခံ၏ ဝန္ခံခ်က္ကိုတရားသူႀကီး က ေရးမွတ္ယူသည္။ တရားခံကို ထိုက္သင့္သည့္ ျပစ္ဒဏ္က်ခံေစရန္ အမိန္႔ခ်မွတ္သည္။
အကယ္၍ တရားခံကစြဲဆိုထားသည့္ ျပစ္မႈကို က်ဴးလြန္ျခင္းမရွိေၾကာင္း ျငင္းဆိုခဲ့လွ်င္ တရားခံ၏ ျငင္းဆိုခ်က္ကို တရားသူႀကီးက ေရးမွတ္သည္။ ၿပီးလွ်င္ တရားခံ၏ ေရွ႕ေမွာက္တြင္ တရားလိုကို စတင္စစ္ေဆး သည္။ တရားလိုကျပေသာ တရားလိုျပသက္ေသမ်ားကို ဆက္လက္၍ စစ္ေဆးသည္။ တရားလိုႏွင့္ တရားလိုျပ သက္ေသမ်ားကို စစ္ေဆးၿပီးသည့္အခါ တရားခံကို စစ္ေဆးသည္။ တရားခံကျပေသာ သက္ေသမ်ားကို ဆက္လက္စစ္ေဆးသည္။
တရားလိုႏွင့္ တရားခံ ႏွစ္ဖက္သက္ေသမ်ားကို စစ္ေဆးၿပီးသည့္အခါ တရားခံအျပစ္က်ဴးလြန္ျခင္း ရွိ/ မရွိ ႏွစ္ဖက္ေလွ်ာက္လဲခ်က္မ်ားကို ၾကားနာသည္။ တရားခံအေပၚ အျပစ္က်ဴးလြန္ေၾကာင္း ေပၚေပါက္မႈ မရွိပါက အမႈမွ အၿပီးအျပတ္လႊတ္ေၾကာင္း အမိန္႔ခ်မွတ္ သည္။ တရားေသ လႊတ္သည္ဟု ေခၚေဝၚၾကသည္။ အကယ္၍ တရားခံ၌ အျပစ္ရွိေၾကာင္း ေတြ႕ရွိလွ်င္ တရားခံအေပၚ ဥပေဒႏွင့္ အညီ ျပစ္ဒဏ္စီရင္သည့္အမိန္႔ ခ်မွတ္သည္။
မွတ္သားရန္အခ်က္မွာ သမၼာန္မႈမ်ားကို စစ္ေဆးရာ၌ တရားခံအေပၚ နည္းလမ္းတက်စြဲခ်က္တင္ျခင္းမ်ဳိးမရွိ။ တရားရွင္လႊတ္သည့္ အမိန္႔မ်ဳိးခ်မွတ္ျခင္းမရွိ။ စစ္ေဆး ၿပီး တရားလိုျပသက္ေသမ်ားကို ျပန္ေခၚသက္ေသအျဖစ္ စစ္ေဆးပိုင္ခြင့္မရွိျခင္းတို႔ပင္။
ဝရမ္းမႈကို စစ္ေဆးပုံ စစ္ေဆးနည္းအက်ဥ္း
တရားသူႀကီးေရွ႕သို႔ တရားခံေရာက္ရွိေသာအခါ စြဲဆိုထားေသာ ျပစ္မႈႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ က်ဴးလြန္ျခင္း ရွိ/ မရွိ တရားခံကို ေမးျမန္းျခင္းမရွိပါ။ တရားခံ၏ ေရွ႕ေမွာက္တြင္ တရားလိုကို စစ္ေဆးသည္။ ၿပီးလွ်င္ တရားလိုျပေသာ သက္ေသမ်ားကို ဆက္လက္စစ္ေဆး သည္။ တရားလိုႏွင့္ တရားလိုျပသက္ေသမ်ားကို စစ္ေဆးၿပီးေနာက္ တရားခံအေပၚစြဲခ်က္တင္ထိုက္ မတင္ထိုက္၊ တရားလိုႏွင့္ တရားခံ ႏွစ္ဖက္ အမႈသည္ မ်ား၏ ေလွ်ာက္လဲခ်က္ကို ၾကားနာသည္။
တရားလိုႏွင့္ တရားလိုျပသက္ေသမ်ား၏ ထြက္ ဆိုခ်က္အရ တရားခံအေပၚ ျပစ္မႈထင္ရွား စီရင္ျခင္း ခံထိုက္သည့္ အမႈတစ္စုံတစ္ရာ ေပၚေပါက္ျခင္းမရွိလွ်င္ တရားခံကို စြဲခ်က္မတင္မီ လႊတ္ေၾကာင္း အမိန္႔ခ်မွတ္ သည္။ တရားရွင္လႊတ္သည္ဟု ေခၚေဝၚသည္။
အကယ္၍ တရားလိုႏွင့္ တရားလိုျပသက္ေသမ်ား၏ ထြက္ခ်က္အရ တရားခံအေပၚစြပ္စြဲထားသည့္ ျပစ္မႈကို က်ဴးလြန္ခဲ့သည္ဟု ယူဆရန္ အေၾကာင္းေပၚေပါက္ပါက တရားခံကို စြဲခ်က္တင္ေၾကာင္း အမိန္႔ခ်မွတ္ရသည္။ စြဲခ်က္ကို တရားခံအား ဖတ္ျပၿပီး ရွင္းျပရသည္။ အျပစ္ ရွိ/ မရွိ၊ အျပစ္က်ဴးလြန္ျခင္း ရွိ/ မရွိ ေမးျမန္းရသည္။ တရားခံက အျပစ္က်ဴးလြန္ေၾကာင္း၊ အျပစ္ရွိေၾကာင္း ေျဖၾကားလွ်င္ ယင္းေျဖၾကားခ်က္ကို တရားသူႀကီးက ေရးမွတ္ရမည္။ ၿပီးလွ်င္ တရားခံအေပၚ ျပစ္မႈ ထင္ရွားေတြ႕ရွိ၍ ျပစ္ဒဏ္စီရင္သည့္ အမိန္႔ခ်မွတ္ရ သည္။
တရားခံက အျပစ္မရွိေၾကာင္း၊ အျပစ္က်ဴးလြန္ျခင္း မရွိေၾကာင္း ေျဖၾကားလွ်င္ ဆက္လက္ စစ္ေဆးရန္ျဖစ္၍ သက္ေသခံခ်က္ရယူၿပီးေသာ တရားလိုဘက္ သက္ေသ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ကို ျပန္လွန္စစ္ေမးရန္ တရားခံတြင္ ဆႏၵ ရွိ/ မရွိ၊ အကယ္၍ ျပန္လွန္စစ္ေမးရန္ ဆႏၵရွိလွ်င္ မည္သည့္ သက္ေသကို ျပန္လွန္စစ္ေဆးလိုေၾကာင္း တရားခံအား ခ်က္ခ်င္းတင္ျပေစရသည္။ တရားခံက ယင္းကဲ့သို႔ ဆႏၵရွိေၾကာင္း တင္ျပလာလွ်င္ တရားခံတင္ျပ သည့္ အမည္စာရင္းပါ သက္ေသမ်ားကို ျပန္ေခၚ စစ္ေဆးခြင့္ ေပးရသည္။ ထိုသို႔ ျပန္ေခၚစစ္ေမးခြင့္ျပဳသည့္ သက္ေသကို ျပန္ေခၚသက္ေသဟု ေခၚဆိုၾကျခင္းျဖစ္ သည္။
တရားခံက ျပန္ေခၚသက္ေသစစ္ေမးရန္ မရွိေၾကာင္း တင္ျပလာလွ်င္ တရား႐ုံးသည္ တရားခံကို စစ္ေမးသည္။ တရားခံျပသက္ေသမ်ားကို ဆက္၍ စစ္ေမးသည္။ ျပန္ေခၚသက္ေသစစ္ေမးရန္ရွိေၾကာင္း တင္ျပလာသည့္ အခါ ျပန္ေခၚသက္ေသကို စစ္ေမးသည္။ ၿပီးမွ တရားခံ ကို စစ္ေမးသည္။ တရားခံျပသက္ေသမ်ားကို ဆက္လက္ စစ္ေမး သည္။ တရားခံႏွင့္ တရားခံျပသက္ေသမ်ားကို စစ္ေမးၿပီးသည့္အခါ တရားခံသည္ အျပစ္က်ဴးလြန္ျခင္း ရွိ/ မရွိ တရားလိုႏွင့္ တရားခံတို႔၏ ႏွစ္ဖက္ေလွ်ာက္လဲ ခ်က္မ်ားကို ၾကားနာသည္။ တရားခံအေပၚ အျပစ္ က်ဴးလြန္ေၾကာင္းေတြ႕ရွိက ျပစ္မႈထင္ရွားေတြ႕ရွိ၍ ျပစ္ဒဏ္စီရင္သည့္ အမိန္႔ခ်မွတ္သည္။ အျပစ္က်ဴးလြန္ ေၾကာင္း မေတြ႕ရွိပါက အမႈမွ အၿပီးအျပတ္ (တရား ေသလႊတ္) ေၾကာင္း အမိန္႔ခ်မွတ္သည္။
မွတ္သားရန္အခ်က္မွာ ဝရမ္းမႈမ်ားကို စစ္ေဆးရာ၌ တရားခံအေပၚ နည္းလမ္းတက် စြဲခ်က္တင္ျခင္းမ်ဳိးရွိ သည္။ တရားရွင္လႊတ္သည့္ အမိန္႔မ်ဳိးခ်မွတ္ျခင္းရွိသည္။ စစ္ေဆးၿပီး တရားလိုျပသက္ေသမ်ားကို ျပန္ေခၚ သက္ေသအျဖစ္ စစ္ေမးပိုင္ခြင့္ရွိျခင္းတို႔ပင္။
ျပန္ေခၚသက္ေသစစ္ေမးျခင္း၏ ရည္ရြယ္ခ်က္
ျပန္ေခၚသက္ေသစစ္ေမးျခင္းသည္ စစ္ေဆးၿပီး တရားလိုျပသက္ေသအား ဒုတိယအႀကိမ္ ျပန္လွန္ စစ္ေမးျခင္းျဖစ္သည္။ တရားခံ၏ ခုခံေခ်ပရာလမ္း ေၾကာင္းမ်ား ပီပီျပင္ျပင္၊ ထင္ထင္ရွားရွား၊ ခိုင္ခိုင္မာမာ ျဖစ္ေစရန္ ရည္ရြယ္၍ စစ္ေမးျခင္းျဖစ္သည္။ တစ္နည္း အားျဖင့္ တရားခံအတြက္ ခုခံေခ်ပခြင့္ လုံလုံေလာက္ ေလာက္၊ ျပည့္ျပည့္ဝဝရရွိေစရန္ ရည္ရြယ္ျပ႒ာန္းထား သည့္ ထူးကဲလွစြာ ဥပေဒက ေပးအပ္ထားေသာ အခြင့္ အေရးတစ္ရပ္ဟု ဆိုႏိုင္သည္။
ျပန္ေခၚသက္ေသစစ္ေမးရာတြင္ '' အဓိကစစ္ေမး ျခင္း''ဟူ၍ မရွိေတာ့။ တရားခံဘက္က စတင္၍ျပန္လွန္ စစ္ေမးသည္။ တရားလိုဘက္က ျပန္ရွင္းစစ္ေမး(ထပ္မံ စစ္ေမး)သည္။ ထို႔ေနာက္ တရား႐ုံးက ႐ုံးေမးျပဳလုပ္ သည္။
ျပန္ေခၚသက္ေသေတာင္းဆိုျခင္းႏွင့္ တရားစီရင္ထုံးမ်ား
ျပစ္မႈဆိုင္ရာက်င့္ထုံးဥပေဒပုဒ္မ ၂၅၆(၁)တြင္ ျပန္ေခၚသက္ေသအျဖစ္ ျပန္လွန္စစ္ေမးလိုေၾကာင္း တရားခံက တင္ျပေတာင္းဆိုလာလွ်င္ တင္ျပေတာင္း ဆိုလာသည့္ သက္ေသမ်ားကို တရား႐ုံးက ျပန္ေခၚေပး ရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း အတိအလင္း ျပ႒ာန္းထားသည္။ ျပန္ေခၚသက္ေသစစ္ေမးျခင္းႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ဆုံးျဖတ္ ထားသည့္ တရားစီရင္ထုံးအခ်ဳိ႕ကို ေဖၚျပပါမည္။
ေမာင္အံ့ဘြယ္ပါ ၂ ႏွင့္ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံ စီရင္ထုံးတြင္ တရားလိုျပ သက္ေသမ်ားကို ျပန္ေခၚ ႏိုင္သည့္အခြင့္အေရးကို ျပစ္မႈဆိုင္ရာက်င့္ထုံးဥပေဒပုဒ္မ ၂၅၆(၁)ကေပးအပ္ထားေၾကာင္း၊ ယင္းျပ႒ာန္းခ်က္ သည္ မလိုက္နာမေနရ အမိန္႔သေဘာသက္ေရာက္ ေၾကာင္း၊ အမႈစစ္တရားသူႀကီးအေနျဖင့္ ယင္းျပ႒ာန္း ခ်က္ကို လိုက္နာရန္ပ်က္ကြက္ျခင္းသည္ တရားမွ်တမႈ ကင္းမဲ့ရာ ေရာက္သည္ျဖစ္ေစ၊ မေရာက္သည္ျဖစ္ေစ၊ အမႈကိုပ်က္ျပယ္ေစသည္ဟု ယူဆရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ဆုံးျဖတ္ထားသည္။ ( ၁၉၄၈ ခုႏွစ္၊ ျမန္မာနိုင္ငံတရား စီရင္ထုံး (လႊတ္) စာ - ၈၆၃ )
ကိုသန္းေအာင္ႏွင့္ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ပါ (၂) စီရင္ထုံးတြင္ ''ျပစ္မႈဆိုင္ရာက်င့္ထုံး ဥပေဒပုဒ္မ ၂၅၆(၁)တြင္ တရားခံက ျပန္ေခၚသက္ေသအျဖစ္ စစ္ေဆးလိုေၾကာင္း တင္ျပလာလွ်င္ တရား႐ုံးက ခြင့္ျပဳ ရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားသည္မွန္ေသာ္လည္း အမႈၾကန္႔ၾကာေစလိုသည့္ သေဘာျဖင့္ ထိုအခြင့္အေရးကို ႏွစ္ႀကိမ္ခြဲၿပီး မမွန္မကန္ေတာင္းဆိုျခင္းကိုမႈ ခြင့္ျပဳရန္ မသင့္ေပ။
တရားခံက သက္ေသ(၃)ဦးကို ျပန္ေခၚစစ္ေဆးလို ေၾကာင္း ေတာင္းဆိုခဲ့ၿပီးေနာက္ ေလးလခန့္ၾကာမွ ေနာက္သက္ေသတစ္ဦးကို ျပန္ေခၚစစ္ေဆးလိုေၾကာင္း တင္ျပျခင္းသည္ အမႈကိုၾကန္႔ၾကာေအာင္ တမင္ဖန္တီး ေနသည့္သေဘာသက္ေရာက္သည္။ သက္ေသဆရာဝန္ ကို စစ္ေဆးခဲ့စဥ္ တရားခံဘက္က ေရွ႕ေနေရွ႕ရပ္ျဖင့္ အျပည့္အစုံ ျပန္လည္ေမးျမန္းခဲ့ၿပီးျဖစ္၍ ၎အား ျပန္ေခၚစစ္ေဆးရန္ ထူးျခားေသာ အေၾကာင္းရွိသည္ဟု မေပၚလြင္ေပ'' ဟူ၍ ဆုံးျဖတ္ခဲ့သည္။ ( ၁၉၉ဝ ခုႏွစ္၊ ျမန္မာႏိုင္ငံတရားစီရင္ထုံး စာ - ၇၅ )
ေက်ာ္ေအာင္ ပါ ၂ ႏွင့္ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ စီရင္ထုံးတြင္''ေလွ်ာက္ထားသူမ်ားက စစ္ၿပီး တရားလိုျပ သက္ေသမ်ားကို ျပန္ေခၚစစ္ေဆးရန္အတြက္ တင္ျပ ျခင္းသည္ ၎တို႔အေပၚ စြဲခ်က္တင္ စစ္ေဆးသည့္အခါ အျပစ္မရွိေၾကာင္း ျငင္းဆိုၿပီးခ်က္ခ်င္းတင္ျပျခင္းျဖစ္ ေၾကာင္း ေတြ႕ရသျဖင့္ ျပစ္မႈဆိုင္ရာက်င့္ထုံး ဥပေဒပုဒ္မ ၂၅၆ (၁) အရ တင္ျပထားျခင္းျဖစ္သည္။ ျပစ္မႈဆိုင္ရာ က်င့္ထုံးဥပေဒပုဒ္မ ၂၅၆(၁)အရစစ္ေဆးၿပီး တရားလိုျပ သက္ေသကို ျပန္ေခၚစစ္ေပးရန္ တင္ျပျခင္းအား တရား ႐ုံးအေနျဖင့္ ျငင္းဆိုခြင့္မရွိဘဲ မလြဲမေသြ ဆင့္ေခၚ စစ္ေဆးခြင့္ျပဳရမည္ျဖစ္သည္'' ဟူ၍ လည္းေကာင္း။
''ခ႐ိုင္တရား႐ုံးက ေလွ်ာက္ထားသူမ်ားမွ ျပစ္မႈဆိုင္ရာ က်င့္ထုံးဥပေဒပုဒ္မ ၂၅၆ (၁) အရ ျပန္လွန္စစ္ေမးရန္ အတြက္ ဆင့္ေခၚေပးရန္တင္ျပသည့္ စစ္ေဆးၿပီး တရားလိုသက္ေသကို ျပစ္မႈဆိုင္ရာ က်င့္ထုံးဥပေဒပုဒ္မ ၂၅၇(၁)ပါ ျပ႒ာန္းခ်က္မ်ားအား ရည္ညႊန္း၍ အမႈမွာ (၂) ႏွစ္နီးပါးမွ် ၾကာျမင့္ေနသည့္ အမႈျဖစ္ေၾကာင္း၊ တရားခံမ်ား၊ ေရွ႕ေနမ်ားျဖင့္ ျပန္လွန္စစ္ေမးရန္ အခြင့္ အေရးေပးၿပီးျဖစ္ေၾကာင္း အမႈၾကန့္ၾကာေစရန္၊ အေႏွာင့္အယွက္ျပဳရန္ တရားမွ်တစြာ ဆုံးျဖတ္ႏိုင္ေရးကို ထိခိုက္ႏိုင္ရန္ ျပန္ေခၚ သက္ေသမ်ားကို ျပန္ေခၚေနျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း အေၾကာင္းျပ၍ သက္ေသမ်ားကို ျပန္ေခၚ စစ္ေဆးခြင့္ျပဳရန္ ျငင္းပယ္ခဲ့ျခင္းသည္ ဥပေဒအရ မွန္ကန္ျခင္းမရွိေပ'' ဟူ၍လည္းေကာင္း ဆုံးျဖတ္ခဲ့သည္။ (၂ဝဝ၂ ခုႏွစ္၊ ျမန္မာႏိုင္ငံစီရင္ထုံး စာ-၁၁ )
တရား႐ုံးခ်ဳပ္က ညႊန္ၾကားထားရွိျခင္း
ႏိုင္ငံေတာ္တရား႐ုံးခ်ဳပ္ တရားသူႀကီးမ်ား၏ ၁၉၆၆ ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္လ ၄ ရက္ ေန႔စြဲပါ ညႊန္ၾကားလႊာ အမွတ္ ၃/ ၆၆ မွ သိရွိသိထိုက္သည့္ အခ်က္အခ်ဳိ႕ကို ေကာက္ႏုတ္ ေဖာ္ျပပါဦးမည္။
''သို႔ရာတြင္ ယခင္ကလည္း အျပည့္အစုံျပန္လွန္ေမး ၿပီးျဖစ္ေသာ တရားလိုျပသက္ေသတစ္ဦးကို စြဲခ်က္ တင္ၿပီးေနာက္ တရားခံက ျပန္ေခၚလိုသည္ဟု ေတာင္း ဆိုလွ်င္ တရားသူႀကီးသည္ ႏွစ္ဖက္ ေရွ႕ေနအမႈလိုက္တို႔ အား ညိႇႏႈိင္းေစ၍ မလိုအပ္ဘဲ မေခၚေစရန္ အႀကံေပးရ မည္။'' [ တရားရုံးမ်ား ညႊန္ၾကားလႊာလက္စြဲ၊ (၁၉၄၆-၁၉၇ဝ) စာ-၂၆ ]
''စြဲခ်က္တင္ၿပီးေနာက္မွ စစ္ေဆးသည့္ တရားလိုဘက္ သက္ေသတို႔ကို တရားခံကျပန္ေခၚႏိုင္ခြင့္မရွိဟု ညႊန္ၾကား ျပ႒ာန္းထားသည့္ ရာဇဝတ္က်င့္ထုံးပုဒ္မ ၂၅၄၊ ၂၅၆ ႏွင့္ တရား႐ုံးမ်ား ညႊန္ၾကားလႊာအမွတ္ ၁၆/ ၄၈ ႏွင့္ ၁၄/ ၅၃ တို႔တြင္ပါရွိသည့္ ျပ႒ာန္းခ်က္မ်ားကို တိက်စြာ လိုက္နာ ေဆာင္ရြက္ၾကရန္။'' [တရား႐ုံးမ်ား ညႊန္ၾကား လႊာလက္စြဲ၊ (၁၉၄၆-၁၉၇ဝ) စာ-၂၇ ]
အခြင့္အေရးကို ဥပေဒႏွင့္အညီက်င့္သုံးပါ
ျပန္ေခၚသက္ေသအျဖစ္ စစ္ေမးေပးရန္ ေတာင္းဆို ပိုင္ခြင့္သည္ တရားခံ၏ အခြင့္အေရးတစ္ရပ္ျဖစ္သည့္ အျပင္ တရား႐ုံးက သာမန္အားျဖင့္ ဥပေဒအရ ျငင္းဆို ပိုင္ခြင့္မရွိသည့္ အခြင့္အေရးလည္းျဖစ္ေနရာ ဤကဲ့သို႔ ေသာ အခြင့္အေရးကို အလြဲသုံးစားျပဳကာ အမႈကို ၾကန္႔ၾကာေစရန္ မေဆာင္ရြက္ပါႏွင့္။ တရားစီရင္ေရးကို အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္ေစရန္ မက်င့္သုံးပါႏွင့္။ တရား မွ်တစြာ ဆုံးျဖတ္ႏိုင္ေရးကို ထိခိုက္ေစရန္ ဦးမတည္ပါ ႏွင့္။ အမႈကိုဆုံးျဖတ္ရာတြင္ အခ်က္အလက္ျပည့္စုံ ခိုင္မာေစေရး၊ အမွန္တရား ေပၚေပါက္ေရးႏွင့္ တရားခံ အတြက္ ဥပေဒကေပးအပ္ထားေသာ ဥပေဒအကာ အကြယ္၊ ဥပေဒအခြင့္အေရးမ်ား ျပည့္ျပည့္ဝဝရရွိေရးတို႔ ကို ဦးတည္ကာ ဥပေဒႏွင့္အညီ က်င့္သုံးေဆာင္ရြက္ၾက ေစလိုသည္။
ဥပေဒကေပးအပ္ထားေသာ ထူးကဲလွစြာ အႏွစ္သာရ ႏွင့္ ျပည့္ဝေနေသာ ျပန္ေခၚသက္ေသ စစ္ေမးခြင့္အခြင့္ အေရးကို ဥပေဒစိတ္ထား၊ ဥပေဒအသိ၊ ဥပေဒအျမင္ႏွင့္ ဥပေဒႏွင့္ ေလ်ာ္ညီစြာ က်င့္သုံးေဆာင္ရြက္ႏိုင္ၾကပါေစ။ တရားေရးမ႑ိဳင္ၿမဲခိုင္ေစေရး၊ တရားမွ်တမွန္ကန္စြာ စီရင္ဆုံးျဖတ္နိုင္ေရး ဦးတည္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ၾကပါေစ။
ေမာင္စာဂ
ကိုးကားခ်က္
ျပစ္မႈဆိုင္ရာက်င့္ထုံးဥပေဒ ( ရာဇဝတ္က်င့္ထုံးဥပေဒ) အခန္း ၂ဝ ႏွင့္ ၂၁
သက္ေသခံအက္ဥပေဒ အခန္း (၁ဝ)
