နုိင္ငံျခားသားမ်ားအေပၚ စီရင္ပုိင္ခြင့္
နုိင္ငံတစ္နုိင္ငံသည္ မိမိနယ္ပယ္အတြင္းရွိ နုိင္ငံသားမ်ားအေပၚ စီရင္ပိုင္ခြင့္ ရွိသကဲ့သုိ႕ နုိင္ငံျခားသားမ်ားအေပၚ စီရင္ပုိင္ခြင့္( Jurisdiction over the foreigners (ailens) ) ကုိလည္း အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ ဥပေဒက ခြင့္ျပဳထားသည္။
လုိတတ္စ္ သေဘၤာ အမႈ (The S.S.Lotus Case see supra ,P.101) တြင္ အျပည္ျပည္ဆုိ္င္ရာ အျမဲတမ္းတရားရုံး တရာသူၾကီးမူး (Moore, J.B. ) ၏ စီရင္ခ်က္အတုိင္းတစ္စုံတစ္ေယာက္သည္ နုိင္ငံျခားသား ျဖစ္ရုံမွ်ျဖင့္ ျပည္တြင္း တရားရုံး၏ စီရင္ပိုင္ခြင့္ မွ ကင္းလြတ္ခြင့္ မရေခ်။
ႏုိင္ငံျခားသား တစ္ေယာက္သည္ ေအာက္ပါ အခ်က္ႏွစ္ခု အနက္ တစ္ခုကုိ သက္ေသမျပနုိင္လွ်င္ ျပည္တြင္း စီရင္ပုိင္ခြင့္မွ ကင္းလြတ္ခြင့္မရနုိင္ေပ။
ယင္းအခ်က္ ႏွစ္ခ်က္မွာ-
(၁) အထူးသီးျခား ကင္းလြတ္ခြင့္ ျပဳျခင္းအရ ျပည္တြင္းဥပေဒမွ ကင္းလြတ္ခြင့္ရျခင္း ႏွင့္္
(၂) ျပည္တြင္းဥပေဒသည္ အျပည္ျပည္ဆုိ္င္ရာ ဥပေဒ ႏွင့္မကုိက္ညီျခင္းတုိ႕ ျဖစ္ၾကသည္။
နုိင္ငံျခားသားမ်ား ျဖစ္ၾကေစကာမူ ႏုိင္ငံျခားအခ်ဳပ္အျခာအာဏာပုိင္ ( Foreign Sovereign ) မ်ားႏွင့္ သံတမံပုဂၢိဳလ္ (Diplomatic person) မ်ားမွာ ျပည္တြင္းတရားရုံး၏ စီရင္ပုိင္ခြင့္မွ ကင္းလြတ္ၾကေပသည္။
နုိင္ငံျခားအခ်ဳပ္အျခာအာဏာပုိင္တစ္ေယာက္ႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ နုိင္ငံတစ္နုိင္ငံသည္ လူပုဂၢဳိလ္ႏွင့္ ဆန္႕က်င္၍ ျဖစ္ေစ၊ ၄င္းပိုင္ပစၥည္း သုိ႕မဟုတ္ ၄င္းလက္၀ယ္ရွိ္ပစၥည္း ၊ သုိ႕မဟုတ္ ၄င္းၾကီးၾကပ္ ထိန္းသိမ္းမႈ ေအာက္ရွိ ပစၥည္းႏွင့္ ဆန္႕က်င္၍ ျဖစ္ေစ ၊တရားဥပေဒေၾကာင္းအရ တရားစြဲအေရးယူျခင္း၊ သိမ္းဆည္းျခင္း၊ သုိ႕မဟုတ္ ထိန္းသိမ္းျခင္း မျပဳလုပ္နုိင္ေပ၊။
သံတမန္ပုဂၢိဳလ္တစ္ေယာက္သည္ ျပည္တြင္းတရားရုံး၏ ျပစ္မႈဆုိင္ရာ စီရင္ပုိင္ခြင့္ ႏွင့္ တရားမ စီရင္ပိုင္ခြင့္မ်ားမွ ကင္းလြတ္ခြင့္ရွိသည္။
* အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာဥပေဒ နုိင္ငံမ်ား၏ အခြင့္ေရးႏွင့္ တာ၀န္မ်ားမွ နုိင္ငံျခားသားမ်ားအေပၚ စီရင္ပုိင္ခြင့္ အားထုတ္နုတ္တင္ျပျခင္းျဖစ္သည္*