တရားမျကီးမွဳတြင္ က်င့္သံုးနိုင္သည့္ ျပဌာန္းခ်က္မ်ားကို ဇာရီမႈတြင္ က်င့္သံုးျခင္း မျပဳနိဳင္သည္မွာ တရားမက်င့္ထံုး ပုဒ္မ ၁၄၁ အရ ျမင္လြယ္သည့္အခ်က္ျဖစ္ပါသည္။ ဇာရီမႈတြင္ က်င့္သံုးခြင့္မရွိပါလွ်င္ ယင္းအမွဳတြင္ ခ်မွတ္ေသာ အမိန္႔အား အယူခံ/ျပင္ဆင္ တက္သည့္ အမွဳတြင္ က်င့္သံုးခြင့္ ရွိပါမည္လား စဥ္းစားဖြယ္ ျဖစ္ပါသည္။
ဇာရီမႈတစ္မွဳတြင္ တရားရွံဳးဘက္ မွ တိုင္းေဒသျကီး တရားလႊတ္ေတာ္သို႔ အယူခံတက္ေရာက္ထား၍ ဆိုင္းင႔ံေပးပါရန္ ေလွ်ာက္ထားပါသည္။ ဒီကရီ ကို အယူခံရံုႏွင့္ ဆိုင္းငံ႔ရန္အေျကာင္းမရွိနိုင္။ အယူခံရံုး၏ ဆင္ျခင္တံုတရား အရ ျပဳလုပ္ရမည္ျဖစ္ပါသည္။(ေဒၚစိန္ ႏွင့္ ဆူလူခ်န္ ၁၉၇၁ မတစ ၄)။ အမိ္န္႔၄၁ နည္း၅(၁) တြင္လည္း အယူခံမွဳေျကာင့္ ဆိုင္းငံ႔ မထားရ ဟု ေဖာ္ျပထားရာ တရားရွဳံး၏ ေလွ်ာက္ထားခ်က္အား ဇာရီရံုးက ပလပ္ခဲ႔ရပါသည္။
အမွဳသည္တို႔ မည္သည္ အတၱ မာန္မာန အရာ၌ သာမန္လူထက္ ပိုကဲသူမ်ား ျဖစ္ျကသည္ႏွင့္အညီ ေက်နပ္မွဳ ေရာင့္ရဲမွဳတြင္ မိမိဘက္ကို သာသာထိုးထိုး ေတြးေတာေလ့ရွိျကပါသည္။ ထို႔ေျကာင့္ မူလ ဇာရီရံုးမွ ၄င္း၏ ေလွ်ာက္ထားမွဳကို ျငင္းပယ္(ဆိုင္းငံ႔ရန္ျငင္းပယ္)ေသာ အမိန္႔အား အယူခံ ဝင္ျပန္ပါသည္။
ျဖစ္ခ်င္ေတာ့ ဇာရီမႈတြင္ ခ်မွတ္ေသာ အမိန္႔ကို အယူခံဝင္ထားဆဲ၌ မူလတရားမျကီးမွဳအား တိုင္းေဒသ ျကီးတရားလႊတ္ေတာ္သို႔ အယူခံတြင္ တရားရွံဳး(မူလ တရားျပိဳင္)မွာ ဆက္လက္ အေရးနိမ့္သြားခဲ႔ပါသည္။ ဤတြင္ ဇာရီမႈ တြင္ ဆိုင္းငံ႔ေပးရန္ျငင္းပယ္သည့္ အမိန္႔ အေပၚ အယူခံ၌ အမိန္႔ ၂၃ နည္း ၁(၂) အရ ရုပ္သိမ္ ခြင့္ေလွ်ာက္ထားရာ အယူခံ ရံုးမွ ခြင့္ျပဳေျကာင္း ဗဟုသုတ အျဖစ္ ေတြ႔ျမင္ခဲ႔ရပါသည္။
တရားမွဳတြင္ ဒီကရီ တစ္ရပ္ခ်မွတ္ လိုက္သည္ႏွင့္ အယူခံရံုးက မပယ္ဖ်က္သမွ် အတည္ျဖစ္ေနပါသည္။ ထို႔ေျကာင့္ အမိန္႔၂၃ နည္း ၁(၂) အရ ရုပ္သိမ္း ရန္အေျကာင္းမရွိဟု (ေဒၚလီလီေအာင္မင္း ပါ၆ ႏွင့္ ေဒၚေအးျမင့္ ၂၀၁၀ မတစ ၄၆)တြင္ ဆိုထားသည္။
တရားမျကီးမွဳတြင္ က်င့္သံုးေသာ အမိန္႔၂၃ နည္း၁(၂)သည္ ဇာရီမႈတြင္ မသက္ဆိုင္ေျကာင္း သတိျပဳရပါမည္။
ဦးေအးေမာင္ ႏွင့္ ေဒၚျကည္ (၁၉၈၄ မတစ ၂၁၆
၁၉၉၁ မတစ ၁၁၀)
အထက္ ထံုးျပဳခ်က္မ်ား အရ တရားမျကီးတြင္ က်င့္သံုးေသာ ျပဌာန္းခ်က္ မ်ား အား ဇာရီမႈတြင္ က်င့္သံုးျခင္း မျပဳနိုင္လွ်င္ ဇာရီမႈတြင္ ဆိုင္းငံ႔ရန္ ျငင္းပယ္သည့္ အမိန္႔အေပၚ အယူခံမွဳတြင္လည္း က်င့္သံုးျခင္းမျပဳနိုု္င္ဟု ဆိုပါမွ သဘာဝက်ပါမည္။ ျခြင္းခ်က္အေနျဖင့္ ပုဒ္မ ၁၁ အရ မီးေသျခင္းဆိုင္ရာ ဥပေဒသ ကိုမူ ဇာရီမႈတြင္ အက်ံဳးဝင္ေျကာင္း ဦးတင္ေမာင္ အမွဳ ၁၉၈၆ မတစ ၁၂ ကိုျဖင့္ ဂ႐ုျပဳရပါမည္။
အမွဳရုပ္သိမ္းျခင္း ဆိုင္ရာျပဌာန္းခ်က္ အား ဇာရီမႈ တြင္ အသံုးမျပဳနိုင္ဟူ၍ . . . . .
ေလးစားစြာျဖင့္
ထက္ကုိကုိ
