မွဳခင္းမ်ား စစ္ေဆးျကရာတြင္ မိမိ၏ အမွဳသည္အတြက္ တာဝန္ေက်လိုေသာ စိတ္ဓါတ္ ရွိသည့္ ေရွ႔ေန မ်ားအား ေလးစားမိပါသည္။ သို႔ေသာ္ ဥပေဒ သေဘာ တရား ႏွံ႔စပ္ရန္လည္း လိုအပ္ျပီး ဦးတည္ခ်က္ထား လိုက္ပါ ေဆာင္ရြက္သင့္ပါသည္။ ဥပေဒ၏ ဆိုလိုရင္း၊ စီရင္ထံုး၏ လမ္းညႊန္ခ်က္မ်ားအား ကိုယ္တိုင္ရွင္းရွင္း သိပါမွ အမွဳစစ္ေဆးရာတြင္ အေထာက္အကူ ျဖစ္ပါမည္။
တရားခံ ဘက္မွ လိုက္ပါသည့္ ေရွ႔ေန တစ္ခ်ိဳ႕၏ အယူအဆ တစ္ခု သတိထားမိ၍ ေဆြးေႏြးလိုပါသည္။ အေျကာင္းအရာ အခ်က္အလက္ တစ္ခုကို တရားလိုျပ သက္ေသမ်ား စစ္ေဆးတိုင္း(လိုျပ သက္ေသတိုင္း) ပံုစံတူ ေမးခြန္းထုတ္ျကပါသည္။ သက္ေသ က ၄င္းေမးသည့္ အခ်က္ သိျခင္း မသိျခင္းမွာ အဓိက က်ဟန္မတူပါ။ က်ေနာ္ လည္း သိခ်င္စိတ္ကို မထိန္းနိုင္၍ ေမးျမန္းျကည့္မိရာ After thought ျဖစ္မွာကို ပူပန္ျပီး ေမးျခင္းျဖစ္ေျကာင္းသိရပါေတာ့သည္။
ေနာက္မွ အျကံရ၍ တင္ျပေသာ ဇာတ္လမ္း ျဖစ္သည္ (after thought )ဟူေသာ အေျကာင္းျပခ်က္ျဖင့္ တရားခံ၏ ထုေခ် ခ်က္ကို ျငင္းပယ္ခဲ႔သည္မွာ ဦးတင္ထြဋ္ Vs ပထစ ၁၉၆၆ မတစ ၁၉၂ ထံုးျပဳခ်က္ ေပၚထြက္လာျပီးကတည္းက ျဖစ္သည္ဟု ဆရာျကီး ဦးျမ က ဆိုထားပါသည္။ တရားလိုျပ သက္ေသမ်ားကို ျပန္လွန္ေမးခြန္းတြင္ ေမးျမန္းျခင္း မျပဳဘဲ စြဲခ်က္တင္ျပီးမွ ထုေခ်လွ်င္ ေနာက္မွ အျကံရ၍ ထုေခ်သည္ဟု ယူဆရေပမည္ဟု ဦးတင္ထြဋ္ အမွဳတြင္ ဆိုထားပါသည္။
စီရင္ထံုးကို အေတာင့္လိုက္ သေဘာေပါက္သြားျပီး ယေန႔ေတြ႔ျမင္ေနရသည္မွာ တရားလိုျပ သက္ေသတိုင္းအား ထင္ရွားျပီး(မိမိလိုခ်င္သည့္အခ်က္ ရရွိျပီး)အခ်က္အလက္ကို တန္းစီ စစ္ေမးပါေတာ့သည္။ တရားလိုျပ သက္ေသ တစ္ဦးထံမွ မိမိလိုခ်င္သည့္ အေျဖရလွ်င္ လံုေလာက္မွန္း မသိျကပါ။ တရားခံ ဆင္လိုေသာ ဇာတ္လမ္း အား သက္ေသတိုင္းကို ေမးရန္မဟုတ္။ သက္ေသခံ ပစၥည္းသိမ္းဆည္းသည့္ ကိစၥ အား အမွဳစစ္ သို႔မဟုတ္ အသိသက္ေသ လက္မွတ္ထိုးသူကိုသာ ေမးရန္ အေျကာင္းရွိပါမည္။ ယင္း အေျကာင္းအရာ မသိေသာ လိုျပ ကို ေမးပါလွ်င္ သက္ေသခံဥပေဒ ပုဒ္မ ၆၀ အရ သက္ေသခံဝင္မည္မဟုတ္ပါ။ ထိုသို႔ မသိသည့္ သက္ေသကို မေမးမိျခင္းသည္ after thought. မျဖစ္ပါ။
(ေသာင္းေျပာင္းေထြလာ ၆ စာ ၁၆၆ မွ)
ေမး။ အခင္းျဖစ္ေနရာ မွာ တရားခံ မရွိေျကာင္း လိုျပ ဦးျဖဴ အား အခင္းျဖစ္ခ်ိန္က ခင္ဗ်ား နဲ႔ တရားခံ အတူ ထမင္းစားေနတယ္ မဟုတ္လား။
သက္ေသ။ ဟုတ္ပါတယ္။
ေမး။ ျပီးမွ ရန္ျဖစ္သံ ျကားလို႔ ခင္ဗ်ားတို႔ ႏွစ္ေယာက္ သြားေရာက္ ဖ်န္ေျဖတယ္ဆို။
ေျဖ။ မွန္ပါတယ္။
သက္ေသ ဦးျဖဴ ၏ ထြက္ခ်က္ျဖင့္ လံုေလာက္ ထင္ရွားသြားပါျပီ။
ေနာက္ထပ္ လိုျပသက္ေသမ်ား အား တရားခံမွာ အခင္းျဖစ္ေနရာ မရွိေျကာင္း ဦးျဖဴ နဲ႔ ထမင္းစားေနေျကာင္း မည္သည့္အတြက္ အခ်ိန္ကုန္ခံေမးရန္ လိုပါမည္နည္း။ ဦးျဖဴ ႏွင့္ တရားခံ ထမင္းစားသည္ကို ျမင္သည္ဟု သိေသာ သက္ေသကိုမူ ယင္းအခ်က္ တစ္ခ်က္ ေမးျမန္းျခင္းမွာ ပို၍ သင့္ေလ်ာ္ပါသည္။
ရာဇဝတ္မွဳတြင္ တရားခံ အျပစ္ရွိေျကာင္း သက္ေသျပသရန္ တာဝန္သည္ တရားလိုဘက္တြင္ တစ္ခ်ိန္လံုးက်ေရာက္သည္ဟူေသာ SEIN HLA Vs. THE UNION OF BURMA 1951 BLR 289 ထံုးျပဳခ်က္ကို သတိမူ မိပါလွ်င္ After thought ကိစၥ အေပၚ စိုးရိမ္ပူပန္မွဳ ဒီကရီ အထိုက္အေလ်ာက္ ေလ်ာ့ပါးသြားပါမည္။ အမွဳစစ္ေဆးရာတြင္ သက္ေသခံ မဝင္သည့္ အခ်က္အလက္မ်ား ေမးျမန္းျခင္းသည္ ေကာင္းက်ိဳးမရွိပါ။ သက္ေသထြက္ခ်က္မ်ား ဇကါတင္ စိစစ္ေရြးခ်ယ္ရာ၌ အမွန္တရားကို အနည္းနဲ႔အမ်ား အတားအဆီး အေႏွာင့္အယွက္တစ္ခု သာ ျဖစ္လာပါမည္။ အမ်ားျပည္သူတို႔၏ အခ်ိန္ကို က်ြမ္းက်င္မွဳျဖင့္ တန္ဘိုးထားသင့္ပါသည္။ မိမိ အမွဳသည္၏ ဥပေဒ အရ ရသင့္သည့္ အခြင့္အေရးကိုနည္းလမ္း မွန္ကန္စြာ ရွာေဖြရပါမည္။ အက်ိဳးရွိရွိ အသံုးခ်ျခင္းျဖင့္ မွန္မွန္ နဲ႔ ျမန္ျမန္ စစ္ေဆးစီရင္ျခင္းသို႔ .......
ေလးစားစြာျဖင့္
ထက္ကုိကုိ
