ျပန္လွန္စစ္ေမးရာတြင္ တားျမစ္ကန္႔သတ္ထားသည့္ အခ်က္မ်ားကို ေလ့လာျခင္း (အပိုင္း-၁)
က်ယ္ေျပာနက္႐ိႈင္းလွတဲ့ "ျပန္လွန္စစ္ေမးျခင္း" ဟူေသာ သမုဒ္ ေရျပင္က်ယ္ႀကီး ထဲမွာ အတိုင္းအဆမဲ့၊ ဦးတည္ရာမဲ့ ကူးခတ္ေနျခင္းမ်ိဳး မျဖစ္ရေအာင္ "သက္ေသခံဥပေဒ" ဟူေသာ ေမခလာ နတ္သမီးက အမွန္တရား ရွိရာ ပန္းတိုင္ဆီသို႔ ရည္ေဆာင္ညႊန္ျပ ေပးပါတယ္။ "ပညာ"ဟူေသာ ေရလိႈင္း အလ်ဥ္၊ လားရာကို ဥာဏ္ခ်င့္ယွဥ္ၿပီး ဇြဲ လုံ႔လႀကီးမားစြာနဲ႔ မဟာဇနက မင္းသားလို ကူးခတ္တတ္သူဟာ ျပန္လွန္စစ္ေမးခြင့္ရွိေသာ ေရွ႕ေနေရွ႕ရပ္မ်ားပဲ ျဖစ္ရမွာေပါ့ ... ။
အမွန္တရားကို ေဖာ္ထုတ္ဖို႔နဲ႔ တစ္ဘက္သူရဲ႕ အမွားကို ႐ုံးက ျမင္သာေအာင္ ဖြင့္ခ်ႏိုင္ဖို႔အတြက္ ျပန္လွန္စစ္ေမးျခင္းဟာ အထိေရာက္ဆုံး ေသာ နည္းလမ္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ျပန္လွန္စစ္ေမးခြင့္ဟာ က်ယ္၀န္းနက္နဲတယ္ ဆိုတာ မွန္ပါတယ္။ သို႔ေသာ္ အမွန္တရား ေပၚေပါက္ေစေရးအတြက္ အမႈအခင္းမ်ား စစ္ေဆးစီရင္ရာမွာ မလိုအပ္ဘဲ ၾကန္႔ၾကာေႏွာင့္ေႏွးျခင္း၊ သင့္ျမတ္ေလ်ာ္ကန္မႈ မရွိျခင္း စတာေတြ ေပၚေပါက္မႈ မရွိေစႏိုင္ဖို႔ အတြက္ ျပန္လွန္စစ္ေမးျခင္း အေပၚ တားျမစ္ကန္႔သတ္ ထားတဲ့ အခ်က္ေတြလည္း ရွိတယ္ဆိုတာကို အပိုင္း(၁)အျဖစ္ ေဆြးေႏြးတင္ျပသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
* သက္ေသခံဥပေဒ ပုဒ္မ ၅၆
"တရား႐ုံးက သက္ေသခံခ်က္ မယူဘဲ လက္ခံႏိုင္ေသာ အေၾကာင္းျခင္းရာ မ်ားကို သက္ေသ ထင္ရွားျပရန္ မလိုေခ်။" (သက္ေသခံဥပေဒ ပုဒ္မ ၅၆)ဒီပုဒ္မရဲ႕ ဆိုလိုရင္းက ရွင္းပါတယ္။ သက္ေသခံခ်က္ မယူဘဲ လက္ခံႏိုင္တဲ့၊ လက္ခံရမယ့္ အေၾကာင္းျခင္းရာ ဆိုတာမ်ိဳးကေတာ့ (ပုဒ္မ ၅၆ နဲ႔ ဆက္စပ္ေလ့လာရမယ့္) ပုဒ္မ ၅၇ အပိုဒ္(၁)ပါ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း အာဏာတည္တဲ့ ဥပေဒ၊ နည္းဥပေဒမ်ား၊ အပိုဒ္(၁၃)ပါ ကုန္းေပၚ၊ ေရေပၚ သြားလာရာမွာ လိုက္နာရမယ့္ လမ္းစည္းကမ္း စတဲ့ အေၾကာင္းျခင္းရာမ်ိဳးပဲ ျဖစ္တယ္ဆိုတာ ျမင္သာပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ -- တရား႐ုံးက သက္ေသခံခ်က္ မယူဘဲ လက္ခံႏိုင္တဲ့ အေၾကာင္းျခင္းရာမ်ိဳး ျဖစ္ၿပီး၊ ဥပေဒပါ အဂၤါရပ္ကို ရည္ညႊန္းေမးျမန္းတဲ့ ျပန္လွန္ေမးခြန္းမ်ိဳး ျဖစ္တဲ့ -- "လင္ရွိမယားမွန္း မသိလို႔ တရားလိုရဲ႕ ဇနီးနဲ႔ အတူေနထိုင္ ေပါင္းသင္းမိခဲ့မယ္ ဆိုရင္ (ျပစ္မႈဆိုင္ရာဥပေဒ ပုဒ္မ ၄၉၇ အရ) မယားခိုးမႈ မေျမာက္တာကို သိသလား" ဆိုတာမ်ိဳး၊ ဒါ့အျပင္ "ခြ်န္ထက္တဲ့ အရာနဲ႔ အျပင္းအထန္ ဒဏ္ရာရေစခဲ့ရင္ ျပစ္မႈဆိုင္ရာ ဥပေဒ ပုဒ္မ ၃၂၆ ေျမာက္တယ္ဆိုတာ သိသလား" ဆိုတာမ်ိဳးေတြဟာ ဥပေဒ အခ်က္အလက္ေတြ ျဖစ္ေနၿပီး သက္ေသခံခ်က္ မယူဘဲ ဥပေဒအရ လက္ခံထားတဲ့ အေၾကာင္းျခင္းရာ မ်ိဳးေတြသာ ျဖစ္လို႔ ျပန္လွန္ေမးခြန္းနဲ႔ သက္ေသထင္ရွား ေဖာ္ထုတ္ေနဖို႔ မလိုအပ္ပါဘူး။
ထိုနည္းလည္းေကာင္းပါပဲ။ "ယာဥ္စည္းကမ္း၊ လမ္းစည္းကမ္းအရ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္ေတြဟာ ေတာင္ေပၚလမ္းရွိ အေကြ႕တိုင္းမွာ ဟြန္းတီးၿပီး အျမန္ႏႈန္း ေလ်ာ့ွ၍ ေမာင္းႏွင္ရမည္ကို သိပါသလား" ဆိုတဲ့ ေမးခြန္းမ်ိဳး ဟာလည္း သက္ေသခံဥပေဒ ပုဒ္မ ၅၇ အပိုဒ္(၁၃)အရ ကုန္းေပၚ၌ ျဖစ္ေစ၊ ေရေပၚ၌ ျဖစ္ေစ သြားလာရာတြင္ လိုက္နာရမည့္ လမ္းစည္းကမ္းကို ရည္ညႊန္း ေမးျမန္းေနျခင္းမ်ိဳး ျဖစ္တာမို႔ သက္ေသခံခ်က္ ရယူေနစရာ မလိုအပ္ပါဘူး။ တရားခြင္မွာ မၾကာခဏ ဆိုသလို ဒီလိုပုံစံမ်ိဳး ေမးျမန္းတဲ့သူ ေတြလည္း ရွိေနလို႔ ဒီလို ဥပေဒ ျပ႒ာန္းခ်က္ကို ေဆြးေႏြးတင္ျပ ရျခင္းလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ကလည္း တစ္ဘက္သူရဲ႕ ေပ်ာ့ကြက္ ဟာကြက္၊ အားနည္းခ်က္၊ ျပစ္ခ်က္ေတြကို ႐ုံးေတာ္သိျမင္ေစဖု႔ိ အစကတည္းက ပ်ိဳးၿပီး ေမးျမန္းလာရင္းက ဒီလို ဥပေဒ အခ်က္အလက္မ်ိဳး ေမးတဲ့ အဆင့္အထိ ေရာက္ရွိလာရတာ ျဖစ္လို႔ ဒီလိုမွ ေမးျမန္းေဖာ္ထုတ္ခြင့္ မရရင္ ဘယ္လို ေမးရမွာလဲလို႔ ေစာဒက တက္လာၾကလိမ့္မယ္ ဆိုတာကို သိပါတယ္။ အဲလိုေစာဒကကို မရွင္းလင္းခင္ အထက္ေဖာ္ျပ ခဲ့ၿပီးျဖစ္တဲ့ ျပန္လွန္ေမးခြန္း ျပႆနာမ်ားနဲ႔ စပ္လ်ဥ္းၿပီး ဥပေဒ ပညာရွင္မ်ား ရွင္းျပထားတဲ့ ဥပေဒ ဗဟုသုတ အခ်ိဳ႕ကိုလည္း ဆက္လက္ ေလ့လာၾကည့္ၾက ရေအာင္ပါ။
ဆရာ ဦးဘိုးသာ ေရးတဲ့ သက္ေသခံ ဥပေဒ အဖြင့္က်မ္းမွာ တရား႐ုံးက တရား၀င္ အသိအမွတ္ ျပဳတဲ့ အေၾကာင္းျခင္းရာ ေတြကို သက္ေသခံ တင္ျပရန္ မလိုအပ္ေၾကာင္း၊ တရား႐ုံးမ်ားက အလိုအေလ်ာက္ အသိအမွတ္ ျပဳမည္သာ ျဖစ္ေၾကာင္း ရွင္းလင္း ေဖာ္ျပထားတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ ထိုနည္းတူစြာပဲ၊ စာေပးစာယူ ပဥၥမႏွစ္ ဥပေဒသင္တန္းအတြက္ သက္ေသခံ ဥပေဒ ပို႔ခ်ခ်က္ အတြဲ(၁) မွာလည္း ေဖာ္ျပထား တာကို ေလ့လာေတြ႕ရွိ ရပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဆရာ ဦးသက္ေဖ ေရးတဲ့ သက္ေသခံ ဥပေဒ၏ သိေကာင္းစရာမ်ား စာအုပ္မွာလည္း ေဖာ္ျပပါ အေၾကာင္းျခင္းရာ ေတြဟာ လူအမ်ား ေကာင္းစြာ သိရွိတဲ့ အေၾကာင္းျခင္းရာမ်ား ျဖစ္တဲ့ အေလ်ာက္ သက္ေသထူရန္ မလိုဘဲ၊ အလိုအေလ်ာက္ အသိအမွတ္ ျပဳေစျခင္းပင္ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဤပုဒ္မအရ အေၾကာင္းျခင္းရာ တစ္ခုခုကို အမႈသည္ တစ္ဦးက အားကိုးလိုလွ်င္ ယင္းအေၾကာင္းျခင္းရာ တည္ရွိေၾကာင္း တရား႐ုံးသို႔ "ေလွ်ာက္လဲ" ေျပာဆိုႏိုင္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ သက္ေသခံခ်က္ တစ္စုံတစ္ရာ တင္ျပရန္ မလိုအပ္ေၾကာင္း ရွင္းလင္းေဖာ္ျပ ထားတာကို ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။ ဆရာ ဦးေက်ာ္ေဇယ် ေရးတ့ဲ ျပန္လွန္စစ္ေမျခင္းပညာ စာအုပ္မွာလည္း တရားဥပေဒအရ ဂ႐ုျပဳႏိုင္သည္ကို ထင္႐ွားေအာင္ မျပဳရေၾကာင္း သက္ေသခံ ဥပေဒ ပုဒ္မ ၅၆ မွာ ျပဌာန္းပါရိွတ့ဲအတြက္ အထက္မွာ ေဖာ္ျပခ့ဲေသာ ျပန္လွန္ေမးခြန္းမ်ိဳးဟာ ဥပေဒ အခ်က္အလက္မ်ားသာ ျဖစ္၍ ေမးျမန္းခြင့္ မရေၾကာင္း ႐ွင္းျပထားတာကို လည္း ေတြ႕ရပါတယ္။
ဒီေတာ့ကာ ေစာဒကကို ရွင္းလင္းျပလို႔ ရေနပါၿပီ။ ပုဒ္မ ၅၆ နဲ႔ ၅၇ တို႔ဟာ တရားရုံးက သက္ေသခံခ်က္ မယူဘဲ လက္ခံႏိုင္တဲ့၊ လက္ခံရမယ့္ အေၾကာင္းျခင္းရာ ေတြကို သက္ေသထင္ရွားျပရန္ မလိုေၾကာင္း၊ သက္ေသခံခ်က္ မယူရေၾကာင္း ဆက္စပ္ ျပ႒ာန္းထားတဲ့ ပုဒ္မမ်ား ျဖစ္ေၾကာင္း ဥပေဒမွာ ျပ႒ာန္းထားၿပီး ျဖစ္တာကို ေတြ႕ျမင္ၿပီး ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ အဆိုပါပုဒ္မပါ ျပ႒ာန္းခ်က္ ေတြကိုေတာ့ ေစာဒကတက္လိုသူ အေနနဲ႔ အထူးျပဳ ျငင္းဆိုႏိုင္ဖို႔ ခက္ခဲပါလိမ့္မယ္။ ျပန္လွန္ေမးျမန္းသူ အေနနဲ႔ ဒီလိုေတြ မွ ေမးျမန္းခြင့္ မရဘူးဆိုရင္ တစ္ဘက္အမႈသည္ (သို႔မဟုတ္) သက္ေသကို ဥပေဒ အခ်က္အလက္၊ ယာဥ္စည္းကမ္း၊ လမ္းစည္းကမ္း စတာမ်ိဳးကို ရည္ညႊန္းမေမးဘဲ "လင္ရွိမယားမွန္း မသိလို႔သာ တရားခံအေနနဲ႔ ေနထိုင္ေပါင္းသင္းမိတာကို သိသလား"၊ "ခြ်န္ထက္တဲ့အရာ (---)နဲ႔ ထိုးခဲ့လို႔ တရားလိုမွာ အျပင္းအထန္ ဒဏ္ရာရေစခဲ့တာ သိသလား"၊ "သင္သည္ အခ်င္းျဖစ္ေနရာ ျဖစ္တဲ့ ေတာင္ေပၚလမ္း အေကြ႕မွာ ယာဥ္စည္းကမ္း လမ္းစည္းကမ္းနဲ႔ အညီ ဟြန္းတီးၿပီး အျမန္ႏႈန္း ေလ်ာ့ကာ ေမာင္းႏွင္ခဲ့ျခင္း မရွိလို႔သာ ယခုကဲ့သို႔ ယာဥ္တိုက္မႈျဖစ္ခဲ့တယ္ဆိုတာ မွန္သလား"လို႔ တိုက္႐ိုက္ေမးျမန္းႏိုင္ခြင့္ေတာ့ ရွိမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
နမူနာ ေမးခြန္းမ်ားပါ အေၾကာင္းျခင္းရာ မ်ိဳးေတြဟာ သက္ေသခံဥပေဒ ပုဒ္မ ၅၆ နဲ႔ ၅၇ အရ တရားရုံးက သက္ေသခံခ်က္ မယူဘဲ လက္ခံရမယ့္ အေၾကာင္းျခင္းရာေတြပဲ ျဖစ္တဲ့အျပင္၊ ဒီလို အေၾကာင္းျခင္းရာမ်ိဳးကို သက္ေသထင္ရွား ျပသရန္ မလိုတဲ့အတြက္ ျပန္လွန္ေမးခြန္း ေမးျမန္းလို႔ မရႏိုင္ဘူး ဆိုတာကို ျမင္သာၿပီလို႔ ထင္ပါတယ္။ အမွန္တရား ေပၚေပါက္ေစေရးအတြက္ အမႈအခင္းမ်ား စစ္ေဆးစီရင္ရာမွာ မလိုအပ္ဘဲ ၾကန္႔ၾကာေႏွာင့္ေႏွးျခင္း၊ သင့္ျမတ္ေလ်ာ္ကန္မႈ မရွိျခင္း စတာေတြ ေပၚေပါက္မႈ မရွိေစႏိုင္ဖို႔နဲ႔ အခ်ိန္ကုန္ လူပမ္း မျဖစ္ေစဖို႔အတြက္ အခုလိုမ်ိဳး ျပန္လွန္စစ္ေမးျခင္း အေပၚ သီးျခားရည္ရြယ္ ျပ႒ာန္းၿပီး တားျမစ္ကန္႔သတ္ထားျခင္း ျဖစ္လိမ့္မယ္လို႔ ကြ်န္ေတာ္ ေတြးေနမိပါတယ္။ ျပန္လွန္စစ္ေမးရာတြင္ တားျမစ္ကန္႔သတ္ထားသည့္ အခ်က္မ်ားကို ေလ့လာျခင္း (အပိုင္း-၁) အျဖစ္ ဒီေနရာမွာ ေခတၱရပ္နားခြင့္ ျပဳပါ။ အပိုင္း(၂)ကို ဆက္လက္ေရးသား ေဖာ္ျပပါအုံးမယ္ ခင္ဗ်ာ။
ပညာႏွင့္ယွဥ္၍ ေနထိုင္ေသာ ပညာရွင္မ်ား ျဖစ္ႏိုင္ၾကပါေစ။
လႊမ္းမိုးေအာင္ (တရားေရး)
