ေျပလြင္ျမင့္
လတ္တေလာပံုရိပ္
📸📸📸📸📸
“ငါကိုယ္ေတာ္ တရားေရးမ႑ိဳင္ကို တည့္မတ္လိုက္တာျဖင့္
အဆင္မ်ား ေျပႀကရဲ့လားဟဲ့”
“အဆင္ေျပတာျဖင့္ လူသတ္မႈေတာင္ ေက်ေအးလို႔ရေနပါၿပီဘုရား” (ကာတြန္းကိုေက်ာ္၊ ႀကံခင္း)
“သားသားအျမင္ကတ္တဲ့သူ သတ္ခ်င္တိုင္းသတ္လို႔ရၿပီ၊ အဲဒါ အဲဒါ ၄၉၄ေႀကာင့္”(ကာတြန္း- Saw Naing Htoo)
(၃၀-၇-၂၀၁၈)စံေတာ္ခ်ိန္သတင္းစာပါ ကာတြန္းႏွစ္ကြက္၏
ထင္ဟပ္ခ်က္ ျဖစ္ပါသည္။
မထီမဲ့ျမင္
⚽⚽⚽⚽
ရန္ကုန္ၿမိ့ဳသူၿမိ့ဳသားမ်ား၊စာနယ္ဇင္းမီဒီယာႏွင့္ဥပေဒအသိုင္းအ၀ိုင္းတြင္အုတ္ေအာ္ေသာင္းတင္းျဖစ္ခဲ့ၿပီး ႏိုင္ငံေတာ္အႀကီးအကဲကိုပါ အႀကီး အက်ယ္အံ့အားသင့္ေစခဲ့ျခင္းမွာ လူသတ္မႈတြင္ ၎တို႔၏ မိဘအုပ္ထိန္း သူတို႔က လာေရာက္အပ္ႏွံခဲ့သည့္ စြပ္စြဲခံရသူမ်ားကို ရာဇ၀တ္က်င့္ထံုး ဥပေဒပုဒ္မ-၄၉၄ အရအမႈရုပ္သိမ္း၍ တရားရွင္လႊတ္ပစ္လိုက္ျခင္းျဖစ္ၿပီး တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးကို မထီမဲ့ရာေရာက္သည္ ဟု မွတ္ယူေသာေႀကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္ေပသည္။
ေရႊသမင္လာတဲ့လမ္း
⚽⚽⚽⚽⚽⚽⚽⚽
အမႈရုပ္သိမ္းျခင္းမွာေက်ေအးျခင္း မဟုတ္ပါ။ အမႈရုပ္သိမ္းျခင္းကို တရားရံုးက ၎သေဘာအေလ်ာက္ လုပ္ပိုင္ခြင့္မရွိပါ။
တရားရံုးစစ္ေဆးဆဲအမႈမ်ား ရုပ္သိမ္းျခင္းႏွင့္စပ္လ်ဥ္းသည့္ အဓိက လုပ္ပိုင္ခြင့္ကို အစိုးရေရွ႕ေန(ဥပေဒအရာရွိ)အား ရာဇ၀တ္ က်င့္ထံုး ဥပေဒပုဒ္မ-၄၉၄က ေပးအပ္ထားသည္။ တရားရံုးကစီရင္ခ်က္မခ်မီ လူတစ္ေယာက္အေပၚစြဲဆိုထားေသာအမႈ၊ သို႔မဟုတ္-ျပစ္မႈ တစ္ရပ္ ရပ္ႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ အစိုးရေရွ႕ေန(ဥပေဒအရာရွိ)သည္ တရားရံုး၏ သေဘာတူညီခ်က္ျဖင့္ ရုပ္သိမ္းႏိုင္ေႀကာင္းျပဌာန္းထားပါသည္။
သို႔ရာတြင္ လူသတ္မႈကဲ့သို႔ေထာင္ဒဏ္-၁၀ႏွစ္ႏွင့္အထက္ ႀကီးေလး သည့္ျပစ္ဒဏ္ထိုက္ေသာအမႈမ်ိဳးကိုရုပ္သိမ္းႏိုင္သူမွာ ၿမိ့ဳနယ္ ႏွင့္ခရိုင္ အဆင့္ ဥပေဒအရာရွိမ်ားမဟုတ္ေပ။ တိုင္းဥပေဒခ်ဳပ္သာျဖစ္သည္။တိုင္းဥပေဒခ်ဳပ္သည္ အမႈကိုရုပ္သိမ္း ေႀကာင္း ဆံုးျဖတ္ႏိုင္သည့္ အျပင္ တိုင္းေဒသႀကီးအစိုးရအဖြဲ႔က အမႈ ရုပ္သိမ္းသင့္သည္ဟုသေဘာရရွိေႀကာင္း၎ထံသို႔အေႀကာင္းႀကားၿပီး ၎ကလည္းအမႈရုပ္သိမ္း သင့္သည္ဟုေတြ႔ရွိုပါက သက္ဆိုင္ရာ ဥပေဒရံုးသို႔ အမႈရုပ္သိမ္းရန္ညႊန္ႀကားႏိုင္ေႀကာင္း ၿပည္ေထာင္စု ေရွ႕ေနခ်ဳပ္နည္းဥပေဒအပိုဒ္ - ၁၂၂၊ ၁၂၃ တို႔တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။
ပရိသတ္ရာႏွင့္ခ်ီ၍တက္ေရာက္ၿပီး စီစီတီဗီြႏွင့္လံုၿခံဳေရးမ်ားလည္းရွိ သည္ဆိုေသာ ႏွစ္သစ္ကူးပါတီ၏ေပ်ာ္ပြဲရႊင္ပြဲညတြင္ လူတစ္ေယာက္ကို ၀ိုင္း၀န္းထိုးႀကိတ္ကန္ေက်ာက္္သျဖင့္ ဦးေခါင္းခြံရိုးကြဲအက္ေသဆံုး ရေႀကာင္းျဖင့္စြဲဆိုသည့္အမႈအား စစ္ေဆးဆဲတြင္ နစ္နာသူ၏အမႈ ရုပ္သိမ္းေပးရန္ေလွ်ာက္ထားခ်က္အေပၚ တရားစြဲအဖြဲ႔အစည္းက ျပတ္ျပတ္သားသားကန္႔ကြက္ခဲ့သည္ကိုလ်စ္လ်ဴျပဳလ်က္ အမႈရုပ္ သိမ္းေႀကာင္းကို ခရိုင္ဥပေဒအရာရွိထံသို႔ အေႀကာင္းႀကားစာေပးပို႔ခဲ့ သူမွာ “တိုင္းေဒသႀကီးဥပေဒခ်ဳပ္” ျဖစ္သည္။
တိုင္းဥပေဒခ်ဳပ္သည္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒပုဒ္မ-၂၄၈(ခ)အရ ၎၏ ရာထူးတာ၀န္ အေလ်ာက္ “တိုင္းေဒသႀကီးအစိုးရအဖြဲ႔၀င္” လည္းျဖစ္ေလရာ အမႈရုပ္သိမ္းရန္ ဆံုးျဖတ္ ခ်က္ခ်မွတ္ခဲ့ျခင္းမွာ ၎တစ္ဦးတည္း၏ သေဘာျဖင့္ျပဳလုပ္ျခင္းလား၊ တိုင္းေဒသႀကီး အစိုးရအဖြဲ႔ ၏သေဘာထား ပါ၀င္ခဲ့သလားဆိုသည္ကို မကြဲျပားေသးေစကာမူ မည္မွ် ခိုင္မာသည့္ အေႀကာင္းေႀကာင့္ အမႈရုပ္သိမ္းလိုက္ျခင္းျဖစ္သလဲ -ဆိုသည္မွာ အမ်ား ျပည္သူသိခ်င္ေနသည့္ ေမးခြန္းတစ္ခုပဲျဖစ္ေလသည္။
ျပည္သူ႔ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္
⚽⚽⚽⚽⚽⚽⚽⚽
သို႔ျဖစ္၍လည္း “ျပည္သူ႔ဘ႑ာ စားထားျခင္းျဖစ္သည့္အတြက္ တရား စီရင္ေရးသည္ ျပည္သူ႔ဘက္က ျဖစ္ရမည္ျဖစ္ေႀကာင္း၊ လူ ေသဆံုးမႈတြင္ တရားလိုသည္ နိဳင္ငံေတာ္ ျဖစ္ေႀကာင္း” စသည္ျဖင့္ ၎၏မိန္႔ခြန္းတြင္ ထည့္သြင္းေျပာဆိုခဲ့ၿပီး“အမႈရုပ္သိမ္းရျခင္း၏ ေနာက္ ခံအေႀကာင္းရင္း မ်ား၊အျခားဆက္ႏြယ္ပတ္သက္မႈမ်ားႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ တိတိက် က်စိစစ္ကာ ဥပေဒႏွင့္အညီ မွန္မွန္ကန္ကန္ ေဆာင္ရြက္ရန္” သမၼတႀကီးက မွာႀကား သျဖင့္သာ တအံုေႏြးေႏြးခံစားေနရသည့္ ျပည္သူလူထုမွာ အနည္းငယ္ စိတ္သက္သာရာရခဲ့ျခင္းျဖစ္ေလသည္။
အဂတိလိုက္စားမႈတိုက္ဖ်က္ေရးအဖြဲ႔၏အဂတိကင္းစင္မႈ၊ေျဖာင့္မွန္မႈႏွင့္ သမၼတႀကီးကေပးအပ္သည့္တာ၀န္ကို“မည္သို႔”“မည္ပံု”“ထမ္းေဆာင္”လိမ့္မည္ကို ေစာင့္ႀကည့္ရန္ ရွိေန ေသးေစကာမူ မိမိတို႔၏ လံုၿခံဳမႈကိုပါ ထိပါးၿခိမ္းေျခာက္ခံရသကဲ့သို႔“စိတ္ပ်က္လက္ပ်က္” ျဖစ္ခဲ့ႀကသည့္ ျပည္ သူတို႔အတြက္ သမၼတႀကီး၏ရပ္တည္မႈသည္ “ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ အလင္း တစ္မွ်င္” ျဖစ္သည္ဟုဆိုရပါမည္။
နစ္နာသူ
⚽⚽⚽
ရာဇ၀တ္မႈမ်ားတြင္ နစ္နာသူ(က်ဴးလြန္ခံရသူ)တို႔က ရုပ္သိမ္းလႊာတင္ သည့္ အေႀကာင္းအရင္း မ်ားစြာ ရွိတတ္ပါသည္။
(က) ထိခုိက္မႈနည္းသျဖင့္ ေက်နပ္ခြင့္လႊတ္ျခင္း
(ခ) ထိခိုက္မႈႀကီးမား ေစကာမူ ေငြေႀကး အေျမာက္အျမားေပး၍ ညွိႏွိဳင္းသည္ကို မလြန္ဆန္ နိဳင္ျခင္း
(ဂ) က်န္ရစ္သူ(တို႔)၏လံုၿခံဳမႈကို တိုက္ရိုက္ျဖစ္ေစ၊သြယ္၀ိုက္၍ျဖစ္ေစ၊ထပ္မံၿခိမ္းေျခာက္ခံရျခင္းႏွင့္
(ဃ) တရားဥပေဒစိုး မိုးမႈယႏၱရားကို ေမာင္းႏွင္ေနသူတို႔၏ ေျဖာင့္မွန္မႈကို မယံုႀကည္ရျခင္း တို႔ေႀကာင့္ နစ္နာသူတို႔က ရုပ္သိမ္းလႊာတင္ေလ့ရွိပါသည္။
သို႔ျဖစ္၍ နစ္နာသူသည္ ၿခိမ္းေျခာက္ခံရမႈ၊မေလ်ာ္ႀသဇာလႊမ္းမိုးခံရမႈႏွင့္ တာ၀န္ရွိသူတို႔၏ ဘက္လိုက္လုပ္ေဆာင္မႈကို ေတြ႔ျမင္ေန မႈတို႔ ႔ေႀကာင့္ (စိတ္မခ်မ္းေျမ့စြာလက္ေလွ်ာ့ လိုက္ ရျခင္း)မဟုတ္ဘဲ ၎၏လြတ္လပ္ေသာသေဘာဆႏၵျဖင့္ရုပ္သိမ္းလႊာတင္ျခင္းျဖစ္သလား- ဆိုသည့္အခ်က္ကို တရားဥပေဒယႏၱရားေပၚမွ ရဲတပ္ဖြဲ႔၊ အစိုးရေရွ႕ေနႏွင့္ တရားသူႀကီးတို႔က အေလးအနက္ဂရုျပဳစိစစ္ရန္ လိုပါသည္။
တရားစြဲအဖြဲ႔အစည္း
⚽⚽⚽⚽⚽⚽⚽
တရားလို(ႏိုင္ငံေတာ္)ဘက္မွလိုက္ပါေသာ အစိုးရေရွ႕ေန(ဥပေဒအရာရွိ၊ ဥပေဒခ်ဳပ္)စသူတို႔ သည္ (၁)နစ္နာသူ၏လြတ္လပ္ေသာ သေဘာဆႏၵ အရျဖစ္ေႀကာင္းေက်နပ္ရမည့္ အျပင္ (၂)တရားစြဲအဖြဲ႔ျဖစ္ေသာရဲတပ္ဖြဲ႔က ရုပ္သိမ္းခြင့္ေလွ်ာက္လႊာကိုေထာက္ခံ(မကန္႔ကြက္)မွ သာလွ်င္ အမႈကိုရုပ္သိမ္းေရးအတြက္ တရားရံုးသို႔ဆက္လက္တင္ျပေလ့ရွိရာ ရဲတပ္ဖြဲ႔က ကန္႔ကြက္ပါက(ယာဥ္မေတာ္တဆျဖစ္၍ လူေသေစသည့္ ပုဒ္မ-၃၀၄-က ကဲ့သို႔အမႈမ်ိဳး၌ပင္ လွ်င္)အမႈရုပ္သိမ္းဖို႔မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့သည့္အေျခအေနတြင္ ရဲကကန္႔ကြက္ခဲ့ပါ လ်က္ လူသတ္မႈ ကို ရုပ္သိမ္းဖို႔ရာ တိုင္းဥပေဒခ်ဳပ္၏ ရဲတင္းေသာဆံုးျဖတ္ခ်က္မွာ အံ့အားသင့္စရာ၊ ထူးျခား ဆန္းျပားသည့္ ပေဟဠိတစ္ပုဒ္ ျဖစ္ခဲ့ရပါသည္။
ယခုကိစၥ၌ရဲတပ္ဖြဲ႔သည္ပရိသတ္ဗိုလ္ပံုအလယ္တြင္ျဖစ္ပြား၍လံုၿခံဳေရးႏွင့္စီစီတီဗီီြကင္မရာမ်ားလည္းရွိေနခဲ့သည္ဆိုေသာအခင္း ျဖစ္အမႈကို စံုစမ္းစစ္ေဆးရာ၌အားနည္းခဲ့သည္ဟု သံသယ ျဖစ္ဖြယ္ရွိေစကာမူ အမႈရုပ္သိမ္းျခင္းကိုမေထာက္ခံရံုမွ်မက ျပတ္ျပတ္သားသား ကန္႔ကြက္ခဲ့ပါ သည္္။ လူမႈကြန္ယက္တြင္ပ်ံ႕ႏွံ႔ေနသည့္ ခရိုင္ရဲတပ္ဖြဲ႔မွဴးရံုး၏ ၁၉-၃-၂၀၁၈ ရက္စြဲပါ စာအမွတ္ - ၁၀၀၅၉ (၂၁)/၆၀၁/ဦး-၄ တြင္ “ အဆိုပါ အမႈသည္ အမ်ားျပည္သူစိတ္၀င္စားၿပီး ျပည္သူလူထုအား အထိတ္တလန္႔ျဖစ္ေစ သည့္အျပင္ ၿငိမ္၀ပ္ပိျပားေရးကို ထိခိုက္ေစသည့္ အမႈျဖစ္၍ ကန္႔ကြက္ေႀကာင္း” ျပန္ႀကားခဲ့ ပါလ်က္ တိုင္းဥပေဒခ်ဳပ္က အမႈကိုရုပ္သိမ္းရန္ဆံုးျဖတ္ခဲ့ျခင္းမွာ ထူးျခားဆန္းျပားလွပါသည္။
တိုင္းဥပေဒခ်ဳပ္
⚽⚽⚽⚽⚽⚽
အမႈရုပ္သိမ္းခြင့္ျပဳသည့္ ခရုိင္တရားရံုး၏ စီရင္ခ်က္(စာမ်က္ႏွာ-၂)တြင္ ဤသို႔ေဖာ္ျပထားပါ သည္။
“တရားလိုႏွင့္နစ္နာသူတို႔၏အမႈရုပ္သိမ္းခြင့္ျပဳရန္တင္ျပလာမႈအေပၚ တရားစြဲအဖြဲ႔အစည္းက ကန္႔ကြက္ေႀကာင္း၊ သေဘာထားမွတ္ ခ်က္တင္ျပ ထားေသာ္လည္း အေရွ႕ပိုင္းခရိုင္ဥပေဒရံုးမွ တရားလို၏အမႈရုပ္သိမ္းခြင့္ေလွ်ာက္ထားမႈအေပၚ ရန္ကုန္တိုင္းေဒသႀကီး ဥပေဒခ်ဳပ္ရံုးသို႔ တင္ျပခဲ့ရာရန္ကုန္တိုင္းေဒသႀကီးဥပေဒခ်ဳပ္ရံုးက အမႈတြဲေပၚေပါက္ခ်က္အား စိစစ္ရာ ေသဆံုး သူကိုတရားခံ(×××××) ၊ (×××××)ႏွင့္ (×××××)တို႔က ထိုးႀကိတ္ရိုက္ႏွက္ခဲ့ေႀကာင္း ထင္ရွားေပၚေပါက္မႈမရွိျခင္း၊ ေသဆံုးသူ ဦးေခါင္းတြင္ ရရွိေသာဒဏ္ရာသည္ မည္သူကျပဳလုပ္ေႀကာင္း ႏွင့္ တရားခံ(၃)ဦးႏွင့္ပတ္သက္က်ဴးလြန္ေႀကာင္း သက္ေသခံခ်က္မ်ား အားနည္းလ်က္ရွိ၍ အမႈအားဆက္လက္စစ္ေဆးပါက အက်ိဳးထူးဖြယ္ရာ မရွိသျဖင့္ ရန္ကုန္တိုင္းဥပေဒခ်ဳပ္ရံုးမွ အမႈအားရုပ္သိမ္းခြင့္ျပဳေႀကာင္း အေႀကာင္းႀကားလာသျဖင့္”တိုင္းေဒသႀကီး ဥပေဒခ်ဳပ္က အမႈရုပ္သိမ္းခြင့္ျပဳသည့္သည့္ အဓိကအခ်က္မွာ အထက္ပါအတိုင္းျဖစ္သည္ဟုဆိုရပါမည္။
သို႔ရာတြင္ အမႈရုပ္သိမ္းျခင္းႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ ဥပေဒက မည္သူ႔ကိုမွ် ထင္ရာျမင္ရာ လုပ္ခြင့္ေပး ထားသည္ေတာ့ျဖင့္ မဟုတ္ပါ။
ျပည္ေထာင္စုေရွ႕ေနခ်ဳပ္နည္းဥပေဒ- ၁၂၅တြင္ ဆင္ျခင္ရမည့္အခ်က္မ်ားကိုေဖာ္ျပထား ပါသည္။
ယင္းတို႔မွာ-
(က)ဥပေဒဆိုင္ရာ လိုအပ္ခ်က္ တစ္ရပ္ရပ္အရ အမႈရုပ္သိမ္းဖို႔လိုျခင္း
(ခ)သက္ေသခံခ်က္အရျပစ္မႈမေျမာက္ေႀကာင္းထင္ရွားျခင္း
(ဂ)ျပစ္မႈ ထင္ရွားေပၚလြင္ေစရန္ တရားလိုဘက္မွ သက္ေသႏွင့္အေထာက္အထား မတင္ျပ နိုင္ျခင္း
(ဃ)တရားခံအား တရားလိုျပ သက္ေသအျဖစ္ ေျပာင္းလဲ အသံုးျပဳရန္ ေပၚေပါက္ျခင္း
(င)အမႈသည္အခ်င္းခ်င္း ေက်နပ္မႈရရွိၿပီးျဖစ္၍ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေသြးရင္းသားရင္း မ်ားျဖစ္၍ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အမႈကို ဆက္လက္စစ္ေဆးပါက အက်ိဳးထူးဖြယ္ရာ မရွိ ေႀကာင္းႏွင့္ အမွန္တရားကို ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုမည္မဟုတ္ေႀကာင္း ေပၚေပါက္ျခင္း
(စ) အမႈရုပ္သိမ္းျခင္းအားျဖင့္ အလားတူအမႈမ်ိဳးထပ္မံျဖစ္ပြားေစရန္အေႀကာင္း မရွိျခင္း-ဟူ၍ျဖစ္ပါသည္။
ဤအမႈမ်ိဳးမွာ (ဥပေဒသေဘာအရ)“တရားလိုသည္ ႏိုင္ငံေတာ္” ျဖစ္သျဖင့္ အပိုဒ္(ဂ)တြင္ ေဖာ္ျပသည့္ “ျပစ္မႈထင္ရွားေပၚလြင္ေစရန္ တရားလိုဘက္မွ သက္ေသႏွင့္အေထာက္အထား မတင္ျပႏိုင္ျခင္း” ဆိုရာတြင္ ပရိသတ္မ်ားစည္ကားသည့္ပါတီပြဲ၊ စီစီတီဗီမွတ္တမ္းႏွင့္ လံုၿခံဳေရး မ်ားရွိႏိုင္သည့့္ပါတီပြဲတြင္ ႏွာေစးေခ်ာင္းဆိုး၍ ေသဆံုးျခင္းမဟုတ္ဘဲ လူတစ္စုက၀ိုင္း၀န္းျပဳ လုပ္က်ဴးလြန္ျခင္းေႀကာင့္ ဦးေခါင္းခြံ ရိုးကြဲအက္၍ ေသဆံုးခဲ့သည္ဆိုသည့္လူသတ္မႈတြင္ ခိုင္မာလံုေလာက္ သည့္သက္ေသခံခ်က္မ်ားကို ရွာေဖြစုစည္း၍ တရားလို(ႏိုင္ငံေတာ္)အတြက္ “အမႈကိုတည္ေဆာက္ရန္” တာ၀န္ရွိသူမွာ တရားစြဲအဖြဲ႔ (ရဲတပ္ဖြဲ႔)ျဖစ္ပါသည္။
ရဲတပ္ဖြဲ႔သည္ ႏိုင္ငံေတာ္ကိုယ္စားသက္ေသခံခ်က္မ်ား ရွာေဖြ၊စုစည္း၊ တင္ျပရန္တာ၀န္ရွိပါ သည္။ လိုအပ္ခ်က္မ်ားရွိခဲ့ပါကလည္း “တရားစြဲမတင္မီ အႀကံျပဳခ်က္” (Pretrial Advise) ေပးရသည့္ “အစိုးရ၏ေရွ႕ေနျဖစ္ေသာဥပေဒအရာရွိ” သည္ “အမႈစံုစမ္းေထာက္လွမ္းသည့္ ကာလ”(Investigative Period)အတြင္း သက္ေသခံခ်က္ႏွင့္ သက္ေသခံအရာမ်ား ရွာေဖြ စုစည္း၍ အမႈကို ခိုင္မာစြာတည္ေဆာက္ၿပီးမွ တရားစြဲတင္ရန္ ဥပေဒအႀကံဥာဏ္ ေပးခဲ့ရ မည္ျဖစ္ပါသည္။
သို႔စဥ္လ်က္ အမႈရုပ္သိမ္းရန္ေလွ်ာက္ထားမႈကို ရဲတပ္ဖြဲ႔ကကန္႔ကြက္ၿပီး (ေလး)လခန္႔ႀကာ သည္အထိေစာင့္ဆိုင္းေနခဲ့ၿပီးမွ တရားလိုျပသက္ေသ မ်ားစစ္ေဆးၿပီးစီးသည္အထိ မေစာင့္ႏိုင္ေတာ့ဘဲ ဆရာ၀န္အပါအ၀င္ သက္ေသ(၈)ဦးစစ္ေဆးရန္က်န္ရွိေသးသည့္ အမႈကို “သက္ေသခံခ်က္အားနည္းသည္”ဟုဆိုျခင္းမွာ မိမိတို႔႔၏လစ္ဟင္းမႈကို ေျဖာင့္ဆိုလိုက္ျခင္းျဖစ္ သည္ဟုသာ ေကာက္ယူရန္ရွိေပသည္။
ထို႔ျပင္ “သက္ေသခံခ်က္အားနည္းသည္”ဆိုျခင္းမွာ စြဲဆိုထားသည့္ လူသတ္မႈမေျမာက္ျခင္း လား၊ လူသတ္မႈမေျမာက္သည့္အျပင္ အျခားမည္သည့္ျပစ္မႈမွ ၿငိစြန္းမႈမရွိသည္အထိ အားနည္းျခင္းျဖစ္သလားဆိုသည္မွာလည္း စိတ္၀င္စားစရာ ေမးခြန္းတစ္ခုပဲျဖစ္ပါသည္။
တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးရႈေထာင့္
⚽⚽⚽⚽⚽⚽⚽⚽⚽⚽⚽
ျပည္ေထာင္စုေရွ႕ေနခ်ဳပ္နည္းဥပေဒ-၁၂၅(စ)တြင္ “အမႈရုပ္သိမ္းျခင္း အားျဖင့္ အလားတူ အမႈမ်ိဳးထပ္မံျဖစ္ပြားေစရန္အေႀကာင္းမရွိျခင္း”ဆို သည့္အခ်က္ကိုအေလးအနက္ထည့္သြင္း စဥ္းစားရန္ညႊန္ျပထားသည္ကိုေတြ႔ပါလိမ့္မည္။ယင္းအပိုဒ္၁၂၅(က)မွ(င)အထိ အခ်က္မ်ားႏွင့္ အႀကံဳး၀င္ေစကာမူလည္း အပိုဒ္-၁၂၅(စ)တြင္အႀကံဳးမ၀င္ပါက အမႈုရုပ္သိမ္းျခင္းမျပဳဖို႔ ပိတ္ ပင္သည့္သေဘာ ျဖစ္ပါသည္။
“အလားတူအမႈမ်ိဳး ထပ္မံျဖစ္ပြားေစရန္ အေႀကာင္းရွိမရွိ”ဆိုသည္မွာ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး ကိစၥျဖစ္ပါသည္။
သို႔ေသာ္ လူအမ်ားေရွ႕က်ဴးလြန္သည့္လူသတ္မႈကို “တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈယႏၱရား”တြင္ အဓိက တာ၀န္ရွိသည့္အျပင္ တိုင္းေဒသႀကီးအစိုးရအဖြဲ႔၀င္လည္းျဖစ္ေသာ “တိုင္းေဒသႀကီးဥပေဒခ်ဳပ္” က ရုပ္သိမ္းေႀကာင္းဆံုးျဖတ္ခဲ့ျခင္းမွာ ျပည္ေထာင္စုေရွ႕ေနခ်ဳပ္နည္း ဥပေဒအပိုဒ္-၁၂၅(စ) တြင္ ညႊန္ျပခဲ့သည့္ “တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးုႏွင့္စပ္လ်ဥ္းသည့္ အဓိကအခ်က္ကို ဆင္ျခင္ရန္ ပ်က္ကြက္”သည္ဟု ဆိုရမည္ပဲ ျဖစ္ပါသည္။
တရားသူႀကီး၏အခန္းက႑
⚽⚽⚽⚽⚽⚽⚽⚽⚽⚽
အမႈရုပ္သိမ္းသည့္စီရင္ခ်က္(စာမ်က္ႏွာ-၃)တြင္ အမႈစစ္ တရားသူႀကီးက ဤသို႔အေႀကာင္းျပ ပါသည္။
“ တရားခံမ်ားသည္ ေသဆံုးသူအားထိုးႀကိတ္ရိုက္ႏွက္ခဲ့ေႀကာင္း သက္ေသႏွင့္သက္ေသခံ အေထာက္အထားတင္ျပနိုင္မႈအားနည္းျခင္း၊ေသဆံုးသူ၏ ဦးေခါင္းတြင္ရရွိေသာဒဏ္ရာသည္ မည္သူကျပဳလုပ္၍ ရရွိေႀကာင္း ႏွင့္တရားခံမ်ားျပစ္မႈက်ဴးလြန္ေႀကာင္း သက္ေသခံခ်က္မ်ား အားနည္းျခင္း၊ ခရိုင္ဥပေဒအရာရွိႏွင့္တိုင္းဥပေဒခ်ဳပ္ရံုးတို႔မွ ေလွ်ာက္ထားခ်က္အရ အမႈဆက္ လက္စစ္ေဆးလွ်င္လည္း အက်ိဳးထူးဖြယ္ရာ မျမင္ျခင္း” ဟူ၍ ျဖစ္ပါသည္။ တရားသူႀကီးသည္ အစိုးရေရွ႕ေနမ်ားႏွင့္ တစ္သံတည္း ျဖစ္ေနသည္ကို ေတြ႔ရပါသည္။
အစိုးရေရွ႕ေနသည္ ဘုရားသခင္မဟုတ္ပါ။ အစိုးရေရွ႕ေနတို႔က အမႈ ရုပ္သိမ္းလိုတိုင္း တရားရံုးက သေဘာတူရမည္မဟုတ္ပါ။
ျပည္သူ႔တရားသူႀကီးအဖြဲ႔ ညႊန္ႀကားခ်က္အမွတ္-၁၁၊ အပိုဒ္-၁၁ (ဂ)(၂)တြင္- “ရုပ္သိမ္းခြင့္ျပဳျခင္းအားျဖင့္ အလားတူအမႈမ်ိဳးတိုးတက္ ျဖစ္ပြားေစရန္ အေႀကာင္းရွိမရွိ စဥ္းစား သံုးသပ္ရမည္”ဟုဆိုထားသျဖင့္ ယင္းအခ်က္ကို အထူးတလည္ ဂရုျပဳဆင္ျခင္ခဲ့သင့္ပါသည္။
အမႈတစ္မႈတြင္ ရာဇ၀တ္က်င့္ထံုးဥပေဒပုဒ္မ-၄၉၄ အရ တရားစြဲဆိုျခင္းခံ ရသူ မည္သူကိုမဆို အစိုးရေရွ႕ေနက အမႈမွ ရုပ္သိမ္းခြင့္ ရွိေႀကာင္းဆို လ်က္(ေအာက္တရားရံုးက) ရုပ္သိမ္းခြင့္ ျပဳခဲ့ျခင္းႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ “အမႈစစ္တရားသူႀကီးသည္ မိမိဆင္ျခင္တံုဥာဏ္ကို တရားစီရင္ဘိသကဲ့သို႔ အသံုးျပဳရန္ ပ်က္ကြက္သည္”ဟုသံုးသပ္ၿပီး တရားရွင္လႊတ္သည့္အမိန္႔ကို ပယ္ဖ်က္ခဲ့ပါသည္။(၁၉၆၁၊ မတစ၊ လႊတ္ေတာ္၊ စာ-၆၀)
အမႈတစ္မႈတြင္မူ စြဲခ်က္တင္ၿပီးမွ ရုပ္သိမ္းခဲ့ေသာအမႈႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ “အမႈပင္မွန္ကန္ေသာ္လည္း မေလ်ာ္ႀသဇာႏွင့္ ယင္းအမႈကို ပိတ္ေစႏိုင္လွ်င္ တရားစီရင္ေရး သည္ ႀသဇာေညာင္းသူတို႔အတြက္သာ ျဖစ္ေခ်မည္။ ထို႔ေႀကာင့္ အမႈစံုစမ္းျခင္း၊ တင္ျခင္း၊ ပိတ္ျခင္းတို႔တြင္ မွန္ကန္မွ်တ၍ အဂတိကင္းစင္ဖို႔လိုသည္” ဟုညႊန္ျပခဲ့ဖူးပါသည္။ (၁၉၆၇၊မတစ၊ အထူး ရာဇ၀တ္ရံုး အယူခံအဖြဲ႔ ၊စာ-၇၂)
သို႔ျဖစ္ရာ အမႈစစ္တရားရံုးသည္“တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးုကိုသာမက တရားမွ်တမႈကို မ်က္ကြယ္ မျပဳရန္”လည္းလိုအပ္ပါသည္။
ဘယ္လိုအစိုးရလဲ
⚽⚽⚽⚽⚽⚽⚽
လက္ရွိအစိုးရသည္ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးကို အေလးထားေႀကာင္း ေဖာ္ျပ၍ ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္ခဲ့သည့္အစိုးရ ျဖစ္ပါသည္။ ထိခိုက္နစ္နာ ဆံုးရံႈးခဲ့သူတို႔က “အေႀကာင္းေႀကာင္းျဖင့္” အမႈေျပၿငိမ္းလိုသည္ဆိုေစကာမူ တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈယႏၱရားကို ေမာင္းႏွင္ေနသူတို႔က“တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးႏွင့္တရားစီရင္ေရးယႏၱရားကို လြဲမွားစြာ အသံုးျပဳျခင္း” မ်ိဳးမျဖစ္ေစရန္ ဆင္ျခင္သင့္ပါသည္။တရားစီရင္ေရးသည္ “ႀသဇာေညာင္းသူတို႔ အတြက္သာ” မျဖစ္ေစရန္ ခ်င့္ခ်ိန္သင့္ပါသည္။
“မည္သူက ခိုင္းခိုင္း”ဥာဏ္ပညာျဖင့္ခ်င့္ခ်ိန္ဆံုးျဖတ္ရပါမည္။ဥာဏ္ပညာမဲ့ သူက ျမားကိုပဲ ျမင္ပါသည္။ ဥာဏ္ပညာရွိသူသည္ ျမားကို လည္းေကာင္း၊ေလးကိုလည္းေကာင္း၊ ေလးပစ္ သူကိုလည္းေကာင္း၊ ျမင္ပါသည္။ အိုးမဲသုတ္သူမ်ားကို ရွာေတြ႔ႏိုင္ပါေစ၊ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရးကို ေစာင့္ေရွာက္ႏိုင္ပါေစဟု ဆႏၵျပဳပါသည္။
ေျပလြင္ျမင့္
(၂၄-၈-၂၀၁၈ ရက္ေန႔ထုတ္ စံေတာ္ခ်ိန္ သတင္းစာပါ ''အိုးမဲသုတ္သူမ်ား''ေဆာင္းပါးကို ကူးယူတင္ျပျခင္းျဖစ္ပါသည္။)
