တရားမ မွတ္စုမ်ား
(အသံုးတည့္မည္ဟု ယူဆရေသာ မွတ္စုမ်ားကို ေဖၚျပေပးလိုက္ပါတယ္)
သက္ေသကို ရံုးခြန္ေခါင္းသြင္း၍ ရံုးေတာ္မွ ဆင့္ေခၚေပးရန္ တင္ ျပျခင္း (အမိန္႔-၁၆၊နည္း-၁)
တရားမႀကီးမႈမွ တရားလို သို႔မဟုတ္ တရားၿပိဳင္ တစ္ဖက္ဖက္မွ အခ်ိဳ႕ သက္ေသကို ရံုးေတာ္မွ ဆင့္ စာ ထုတ္၍ ေခၚေပးရန္ သက္ေသစာရင္း တင္ျပသည့္အခါ ရံုးခြန္ေခါင္း သြင္း၍ ေလွ်ာက္ထားေလ့ရွိပါသည္။
ထိုသို႔ ေလွ်ာက္ထားသည့္အခါ ေလွ်ာက္လႊာတြင္ အမိန္႔-၁၆၊နည္း-၁ အရဟု ေဖၚျပ၍ေလွ်ာက္ထားရပါသည္။
ဆင့္ ေခၚစာထုတ္၍ ေခၚေသာ္လည္း အတည္ျဖစ္လွ်က္ သက္ေသမလာသည့္အခါ...
ဆင့္စာအတည္ျဖစ္လွ်က္ ရံုးေရွ႕သို႔ လာေရာက္ရန္ အေၾကာင္းမဲ့ ပ်က္ကြက္ေသာ သက္ေသအား
အမိန္႔-၁၆၊နည္း-၁၀ အရ ဘမ္းဆီးရန္ ၀ါရမ္းထုတ္နိဳင္ ပါသည္။ (ပစၥည္းကိုလည္း ၀ါရမ္းကပ္နိဳင္ ပါသည္။
သို႔ေသာ္ ၀ါရမ္းမထုတ္မီ ဆင့္စာလုလင္အား စစ္ေဆးၿပီး အတည္ျဖစ္ေၾကာင္း ေသခ်ာမွသာ ထုတ္သင့္ ပါသည္။)
ထိုသို႔ ၀ါရမ္းထုတ္မွ ထိုသက္ေသ ရံုးေရွ႕သို႔ ေရာက္လာလွ်င္...
ဆင့္စာ အတည္ျဖစ္လွ်က္ မလာေရာက္သည့္ သက္ေသကို အမိန္႔-၁၆၊ နည္း-၁၂ အရ ေငြက်ပ္ ၅၀၀ိ/-
ထက္မပိုေသာ ဒဏ္ေငြကို တပ္ရိုက္နိဳင္ ပါသည္။(ဒဏ္ေငြ ျပင္ ဆင္ ခ်က္ မရွိေသးဟု ထင္ ပါသည္ )
တရားမမႈတြင္ စစ္ေဆးၿပီး သက္ေသကို ျပန္ေခၚစစ္ေဆးနိဳင္ သည့္ အာဏာ
(အမိန္႔-၁၈၊ နည္း-၁၇)ျပစ္မႈဆိုင္ရာ အမႈမ်ားတြင္ စစ္ေဆးၿပီးေသာ တရားလိုျပသက္ေသမ်ားကို ျပစ္မႈဆိုင္ ရာ က်င့္ထံုးဥပေဒ
အရ ျပန္ေခၚစစ္ေဆးနိဳင္ ရန္ အခြင့္ အေရးေပးထားပါသည္။
တရားမမႈတြင္ ကား စြဲခ်က္တင္ ျခင္း မရွိ၍ တရားၿပိဳင္ က ျပန္ေခၚသက္ေသ စစ္ေဆးခြင့္ မရွိပါ။ စစ္ေဆး
ၿပီးေသာ သက္ေသကို အမိန္႔-၁၈၊ နည္း-၁၇ အရ ရံုးေတာ္ကသာ ျပန္ေခၚစစ္ေဆးနိဳင္ ခြင့္ ရွိပါသည္။
ရံုးေခၚသက္ေသျပစ္မႈတြင္ ျပစ္မႈဆိုင္ရာ က်င့္ထံုးဥပေဒပုဒ္မ-၅၄၀ အရ ရံုးေတာ္မွ အမႈမွန္ေပၚေပါက္ေရးအတြက္ လိုအပ္
လွ်င္ မည္သူ႕ကို မဆို ရံုးေခၚသက္ေသအျဖစ္ ေခၚယူစစ္ေဆးနိဳင္ သည့္ ျပ႒ာန္းခ်က္ရွိသကဲ့သို႔ တရားမမႈမ်ား
တြင္ လည္း လိုအပ္လွ်င္ တရားလို၊ တရားၿပိဳင္ မဟုတ္ေသာ မည္သူ႕ကို မဆို အမိန္႔-၁၆၊ နည္း-၁၄ အရ
ရံုးေခၚသက္ေသအျဖစ္ ေခၚယူစစ္ေဆးနိဳင္ ပါသည္။ သို႔မဟုတ္ လိုအပ္လွ်င္ အမိန္႔-၁၆၊ နည္း-၁၄ အရ ထိုလူ
တစ္ဦး လက္၀ယ္ရွိ မည္သည့္စာခ်ဳပ္ စာတမ္းကို မဆို သက္ေသခံအျဖစ္လည္း တင္ျပေစနိဳင္ ပါသည္။
အမိန္႔-၁၆၊ နည္း-၁၄ အရ ဆင့္ ေခၚေသာ ရံုးေခၚသက္ေသအတြက္ ဆင့္စာခ၊ သက္ေသစရိတ္ကို မည္သူက က်ခံရမည္ကို ဆံုးျဖတ္ျခင္း
အမိ္န္႔-၁၆၊ နည္း-၁၄ အရ တစ္စံုတစ္ေယာက္ကို ရံုးေခၚသက္ေသအျဖစ္ ဆင့္ ေခၚသည့္အခါ ၄င္းသက္ေသကို မည္သူ၏( တရားလို/တရားၿပိဳင္)အက်ိ ဳးငွာ ဆင့္ေခၚရျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း ဆံုးျဖတ္ရမည့္အျပင္ အမိန္႔ဆင့္
စာ ထုတ္သည့္အတြက္ ဆင့္စာခႏွင့္ သက္ေသစရိတ္မ်ားကို ထိုသူ( အက်ိဳ းငွာ ဆံုးျဖတ္ခံရသူ) က ေပးေစ
ရန္ ေတာင္းဆိုနိဳင္ သည္။ (တရားရံုးမ်ားလက္စြဲ-၁၄၆ ကိုလည္း ၾကည့္ပါ)
အမႈေရႊ႕ဆိုင္းခ သတ္မွတ္ျခင္း
တရားမက်င့္ထံုးကိုဓဥပေဒ အမိန္႔-၁၇၊ နည္း-၁(၂)အရ -အမႈသည္ တစ္ဖက္ဖက္မွ အေၾကာင္းတစ္ခုခုေၾကာင့္ အမႈမစစ္ေဆးနိဳင္ ၍ ရက္ခ်ိန္းေတာင္းသျဖင့္ အမႈေရႊ႕ ဆိုင္း ေပးရန္ လံုေလာက္ေသာ အေၾကာင္း ရွိလွ်င္ ရက္ခ်ိန္းေရႊ႕ဆိုင္းေပးနိဳင္ ၿပီး ေရႊ႕ဆိုင္းခအျဖစ္ ရံုးက
သင့္သလို သတ္မွတ္ၿပီး ေပးေစရန္ အမိန္႔ခ်မွတ္နိဳင္ သည္ ။
ေလွ်ာက္လဲခ်က္ ေပးျခင္း
ျပစ္မႈမ်ားတြင္ စြဲခ်က္တင္ သင့္ /မတင္ သင့္ ေလွ်ာက္လဲခ်က္ကို တရားလိုဖက္မွ စ၍ ေပးရပါသည္။ ထို႔ေနာက္မွ တရားခံဖက္က ျပန္လွန္ေလွ်ာက္လဲခ်က္ ေပးရပါသည္။ျပစ္မႈတြင္ အၿပီးသတ္ေလွ်ာက္လဲခ်က္ကို တရားခံဖက္မွ စ၍ ေပးရပါသည္။ ထို႔ေနာက္ တရားလိုဖက္မွ ျပန္
လွန္ေလွ်ာက္လဲခ်က္ေပးရၿပီး ထို႔ေနာက္မွ တရားခံဖက္မွ ထပ္မံ၍ အက်ဥ္းခ်ံ ဳ းၿပီး ေလွ်ာက္လဲခ်က္ေပး၍
နိဂံုးခ်ဳပ္ရပါသည္။
တရားမမႈမ်ားတြင္ - အမိန္႔-၁၈၊ နည္း-၂(၂)အရ
ပထမဦးစြာ အမႈကို စတင္စစ္ေဆးခြင့္ ရသည့္ အမႈသည္ ( စတင္ စစ္ေဆးခြင့္ ျဖစ္ေသာ Right to
begin မွာ ျငင္းခ်က္မ်ားအေပၚ မူတည္သျဖင့္ ပံုေသမရွိနိဳင္ ပါ)ဖက္မွ စ၍ ေလွ်ာက္လဲခ်က္ေပးရၿပီး ထို႔ေနာက္မွ အမိန္႔-၁၈၊ နည္း-၂(၃)အရ အျခားအမႈသည္ဖက္မွ ျပန္လွန္ေလွ်ာက္လဲခ်က္ေပးရပါသည္။ ထို႔ ေနာက္မွ အမႈတစ္ခုလံုးအေပၚ ေယဘူယ် သံုးသပ္၍ အမႈစတင္ စစ္ေဆးခြင့္ ရသူဖက္မွ ျပန္လည္၍
ေလွ်ာက္လဲခ်က္ေပးရမည္ျဖစ္ပါသည္။
တရားမမႈမ်ားတြင္ သက္ေသ၏ အမူအရာကို မွတ္တမ္းတင္ ျခင္း
ျပစ္မႈဆိုင္ ရာ က်င့္ ထံုးဥပေဒပုဒ္မ-၃၆၃ တြင္ လည္း တရားသူႀကီးသည္ သက္ေသ၏ အမူအရာကို အေရးပါသည္ဟု ထင္ ျမင္ လွ်င္ ေရးမွတ္ယူရမည္ဟု ျပ႒ာန္းထားသကဲ့သို႔ တရားမက်င့္ထံုးကိုဓဥပေဒ အမိန္႔-၁၈၊ နည္း-၁၂ အရ အမႈစစ္ေဆးေနစဥ္ မည္သည့္သက္ေသကို မဆို လိုအပ္လွ်င္ အမူအရာ၊ မ်က္ႏွာအေနအထားႏွင့္ ပတ္သက္၍ မွတ္ခ်က္ျပဳမွတ္တမ္းတင္ ထား နိဳင္ ေၾကာင္း ျပ႒ာန္းထားခ်က္ ရွိေပသည္။သက္ေသအမူအရာႏွင့္ သက္ဆိုင္ ေသာ ျပ႒ာန္းခ်က္မ်ား
တရားရံုးမ်ားလက္စြဲအပိုဒ္-၆၂၀ ..........( ျပစ္မႈ + တရားမ ႏွစ္မ်ိဳးလံုးႏွင့္ သက္ဆိုင္)ျပစ္မႈဆိုင္ ရာက်င့္ထံုးဥပေဒပုဒ္မ-၃၆၃ ..........( ျပစ္မႈမ်ားႏွင့္သာ သက္ဆိုင္ )
တရားမက်င့္ထံုးအမိန္႔-၁၈၊ နည္း-၁၂ ..........( တရားမမႈမ်ားသာ )
