"ဥပေဒထဲကလူ"
လူမ်ဳိး၊ ယံုၾကည္ကုိးကြယ္မႈဘာသာ၊ လူမႈေရး၊ ႏိုင္ငံေရး၊ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရး၊ စိတ္ပညာ၊ ေဆးပညာ၊ မႏုႆေဗဒ၊ ယဥ္ေက်းမႈဓေလ့ထံုးတမ္းနဲ႔ အျခားဘာသာရပ္ဆိုင္ရာ ႐ႈေထာင့္အမ်ဳိးမ်ဳိးကေနၿပီးေတာ့ လူကို အဓိပၸာယ္အမ်ဳိးမ်ဳိးဖြင့္ၾကပါတယ္။
အလားတူပဲ ဘဝဆိုတာ၊ ေယာက်္ားဆိုတာ၊ မိန္းမဆိုတာ၊ အခ်စ္ဆိုတာ၊ ေသျခင္းတရားဆိုတာနဲ႔ ေငြဆိုတာ အေၾကာင္းကိုလည္း ႐ႈေထာင့္အမ်ဳိးမ်ဳိးကေနၿပီး ေျပာၾက၊ ေရးၾက၊ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ၾကတာ ရိွပါတယ္။
လူဟာ အသက္ရွင္ရပ္တည္ဖို႔အတြက္ စားဝတ္ေနေရး ရွာေဖြေဆာင္ရြက္ရမယ္။ လူမ်ဳိးႏြယ္ ဆက္တည္တံ့ဖို႔ အတြက္ မ်ဳိးဆက္ျပန္႔ပြားမႈ ေဆာင္ရြက္ရမယ္။ ဒါမွသာ “လူ”ဆိုတာ ကမၻာေပၚမွာ ဆက္လက္တည္တံ့မွာ ျဖစ္တယ္လို႔ မႏုႆေဗဒ ႐ႈေထာင့္က ဆိုပါတယ္။
ကေန႔ေတာ့ ဥပေဒ႐ႈေထာင့္က လူဆိုတာ ဘာလဲဆိုတာကို ေျပာျပပါမယ္။ ဥပေဒနဲ႔လူ ပတ္သက္လာပံုအေၾကာင္းစၿပီး ေျပာျပပါမယ္။
ကမၻာဦးလူသားဟာ ပတ္ဝန္းက်င္ေလာကႀကီးနဲ႔ ထိေတြ႕ဆက္ဆံေနရတယ္။ ဒီအခါမွာ လူသားဟာ ပတ္ဝန္းက်င္ ေလာကႀကီးကိုေရာ၊ မိမိကိုယ္ကိုေရာ ဥပေဒသေတြ၊ နိယာမေတြ ေဖာ္ထုတ္လာတယ္။ စၾကဝဠာ၊ ေန၊ လ၊ ကမၻာၿဂိဳလ္ နိယာမ ေတြ၊ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္၊ ေရ၊ ေျမ၊ ေတာ၊ ေတာင္၊ ႐ုပ္ဝတၳဳ၊ သက္ရိွသက္မဲ့နိယာမေတြ ဖြင့္ဆိုလာတယ္။ လူနဲ႔လူခ်င္း ေပါင္းသင္း ဆက္ဆံရာက အခ်င္းခ်င္း လက္ခံတဲ့ ကိုယ္က်င့္တရားေတြ၊ ဓေလ့ထံုးတမ္းေတြ ျဖစ္လာပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတြ၊ အစိုးရေတြ ေပၚေပါက္လာေတာ့ အမိန္႔ေတြ ေပၚလာတယ္။ ေနာက္ဥပေဒျပဳအဖြဲ႕က ဥပေဒအျဖစ္ ျပ႒ာန္းလာတယ္။ ဒီဥပေဒေတြကို နယ္ေျမအရ သက္ဆိုင္သူေတြက လိုက္နာၾကရတယ္။ ေနာက္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ဥပေဒေတြေပၚလာၿပီး ႏိုင္ငံအားလံုး လိုက္နာ ၾကရပါတယ္။
လူသားရိွလာလို႔ ဥပေဒ ေပၚလာရတာပါ။ ဥပေဒရိွလို႔ လူသားဆက္ၿပီး ရိွေနတာပါ။ ဥပေဒရဲ႕ ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ လူေတြရဲ႕ အျပဳအမူေတြကို စည္းနဲ႔ကမ္းနဲ႔ ျပဳမူေအာင္ ထိန္းေက်ာင္းသတ္မွတ္ေပးဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ လူသားဟာ ကမၻာဦး ကတည္းက ဥပေဒနဲ႔ ကင္းကြာခဲ့ျခင္း မရိွေၾကာင္း ေတြ႕ရပါတယ္။
လူဆိုတာ ဘာလဲ။ ဥပေဒ႐ႈေထာင့္အရ လူဆိုတာ ဥပေဒေရးရာအခြင့္အေရးနဲ႔ တာဝန္ရိွႏိုင္တဲ့ သတၱဝါကို “လူ”လို႔ ေခၚ ပါတယ္။
တိရိစၧာန္ေတြမွာ ဥပေဒအရ ဘာတာဝန္နဲ႔ အခြင့္အေရးမွ မရိွပါဘူး။ ဥပေဒဟာလူေတြအတြက္ပဲ ျပဳလုပ္ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဥပေဒအရ လူလို႔ သတ္မွတ္တဲ့အရာ (၂)မ်ဳိး ရိွပါတယ္။
(၁) ဥပေဒက လူလို႔ သတ္မွတ္ထားတဲ့အရာမ်ား
(၂) သက္ရိွလူသား၊ သဘာဝလူသားမ်ား
(၁) ဥပေဒက လူဟု အသိအမွတ္ျပဳထားတဲ့ အရာမ်ား
သက္ရိွလူသား မဟုတ္ေပမယ့္ ဥပေဒအရ အခြင့္အေရးနဲ႔ တာဝန္ရိွတဲ့ အရာမ်ားကို ဥပေဒအရ လူအျဖစ္ သတ္မွတ္ထား ပါတယ္။ ဥပမာ- အသင္းအဖြဲ႕၊ ေကာ္ပိုေရးရွင္း၊ ကုမၸဏီ၊ အစုစပ္လုပ္ငန္း၊ ဘုတ္အဖြဲ႕၊ ျမဴနီစီပယ္ ေကာ္မတီ၊ ေကာ္မရွင္ စတာ ေတြဟာ သက္ရိွလူမဟုတ္ေသာ္လည္း ေပးေလ်ာ္ရန္ တာဝန္၊ ရပိုင္ခြင့္၊ အခြင့္အေရးစတာေတြ ရိွၾကပါတယ္။ သူတို႔က တရားစြဲဆို(တရားလိုျပဳလုပ္)ႏိုင္ၿပီး သူတို႔အေပၚကိုလည္း တရားခံ/တရားၿပိဳင္အျဖစ္ စြဲဆိုႏိုင္ပါတယ္။
(၂) သက္ရိွလူသား၊ သဘာဝလူသားမ်ား
အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ဥပေဒအရ သက္ရိွလူသားမွာ လူသား အခြင့္အေရးေတြရိွေၾကာင္း ျပ႒ာန္းေပးထားပါတယ္။ လူသား တစ္ေယာက္ ျဖစ္တည္လာတဲ့ အမိဝမ္းဗိုက္ထဲကစၿပီး သူ႔မွာ အခြင့္အေရးရိွပါတယ္။ ေမြးဖြားၿပီးစ၊ ကေလးဘဝ၊ လူငယ္ဘဝ၊ သက္ႀကီးရြယ္အိုဘဝထိ ရွင္သန္ေနဆဲ လူသားမွာ အခြင့္အေရး ရိွပါတယ္။ လူေသေကာင္မွာေတာ့ အခြင့္အေရးနဲ႔ တာဝန္ မရိွေတာ့ဘူး။ လူသားရဲ႕အခြင့္အေရးကို အျခားဘယ္ပုဂၢိဳလ္၊ ဘယ္အစိုးရကမွ မထိပါးရဘူး။ မရုပ္သိမ္းရဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ယဥ္ေက်းတဲ့ ကမၻာ၊ ယဥ္ေက်းတဲ့လူ႔အဖြဲ႕အစည္းမွာ လူျဖစ္ျခင္းနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးကို တာဝန္တစ္ရပ္အေနနဲ႔ အေလးအနက္ ထားၾကပါတယ္။ လူသားအခ်င္းစာနာေထာက္ထားမႈဆိုတာကိုလည္း အေလးထားၾကပါတယ္။ လူ႔အခြင့္အေရးကို အေလး မထားျခင္းဟာ မေတာ္မတရားမႈျဖစ္ပါတယ္။
သုိ႔ေသာ္ သက္ရိွလူသားပင္ ျဖစ္ေသာ္လည္း စနစ္တစ္ရပ္၊ အေျခအေနတစ္ရပ္မွာ (လူ႔)အဆင့္အတန္းက ရုပ္သိမ္းခံရၿပီး တိရစၧာန္ဘဝမ်ဳိးနဲ႔ မေတာ္မတရားျပဳခံခဲ့ရတဲ့ ေခတ္ကာလမ်ားရိွခဲ့ေၾကာင္း သမိုင္းေၾကာင္းအရ ေတြ႕ရိွရပါတယ္။
ဥပမာ - ေက်းပိုင္ကၽြန္ပိုင္ေခတ္မွာ လူအခ်ဳိ႕ဟာ ေက်းကၽြန္ဘဝေရာက္ေနရင္ လူစင္စစ္ျဖစ္ေသာ္လည္း ဥပေဒအရ လူအျဖစ္အသိအမွတ္ျပဳ မခံရေတာ့ပါဘူး။ ကၽြန္ပိုင္ရွင္ အာဏာပိုင္ေတြရဲ႕ရိုက္ႏွက္၊ သတ္ျဖတ္၊ အဓမၼေစခိုင္း၊ လႊဲေျပာင္းေရာင္းခ် တာခံၾကရပါတယ္။ သူတို႔မွာ လူ႔အခြင့္အေရး မရိွေတာ့ပါဘူး။ တိရစၧာန္တစ္ေကာင္လုိ ဆက္ဆံခံၾကရတဲ့ဘဝပဲ ရိွခဲ့ပါတယ္။ အလားတူပဲ သက္ဦးဆံပိုင္စနစ္၊ အာဏာရွင္စနစ္ေအာက္မွာလည္း အခ်ဳိ႕ေသာ လူမ်ဳိးႏြယ္စုေတြကို လူ႔အဆင့္က နိမ့္ခ်ၿပီး ေက်းကၽြန္၊ တိရိစၧာန္ေတြလို ျပဳမူဆက္ဆံ၊ အစုလိုက္အၿပံဳလိုက္ အဆိပ္ေငြ႕နဲ႔ သတ္ပစ္ခဲ့တဲ့ သမိုင္းေတြလည္း ေတြ႕ရပါတယ္။ အလားတူပဲ စစ္႐ံႈးႏိုင္ငံက လူေတြအေပၚ စစ္ႏိုင္သူေတြ ျပဳမူတာ၊ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ မာရွယ္ေလာ၊ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ေအာက္မွာ ရိွတဲ့ လူသားစစ္စစ္မ်ားဟာ လူအျဖစ္က ေလ်ာ့က်ခဲ့ရတယ္။
ကမၻာေပၚက အခ်ဳိ႕ေဒသေတြမွာ အုပ္ခ်ဳပ္ခံ လူတန္းစား ျပည္သူေတြဟာ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုတာကို သိခြင့္၊ သင္ယူခြင့္၊ ေျပာဆိုခြင္၊ ေတာင္းဆိုခြင့္ မရိွခဲ့တာေတြရိွခဲ့ပါတယ္။ သူတို႔ႏိုင္ငံက ေက်ာင္းသံုးပညာေရး စာအုပ္ေတြမွာလည္း လူ႔အခြင့္အေရး ျပ႒ာန္းခ်က္ေတြကို ျဖဳတ္ထားခဲ့ပါတယ္။ ကုလသမဂၢလူ႔အခြင့္အေရးေၾကညာစာတမ္းကို လက္ထဲမွာေတြ႕ရင္ေတာင္ ေထာင္ဒဏ္အျပစ္ေပးခံခဲ့ရတာေတြ ရိွခဲ့ပါတယ္။ အစိုးရက ျပည္သူေတြကို လူအျဖစ္အသိအမွတ္ျပဳတာဟာ ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီဥပေဒကို ဖ်က္ဆီး၊ ရပ္ဆိုင္း၊ လ်စ္လ်ဴ႐ႈထားခဲ့တဲ့ ကာလႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ရိွတတ္ပါတယ္။ အဲဒီ ႏိုင္ငံက လူေတြဟာ သက္ရိွလူသားစင္စစ္ျဖစ္ေသာ္လည္း ဥပေဒအရ လူ႔အခြင့္အေရး မရိွၾကပါဘူး။
ဒါေပမဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္သူေတြရဲ႕ ပါးစပ္က ျပ႒ာန္းတဲ့ အမိန္႔ေတြေၾကာင့္ တာဝန္မ်ဳိးစံု၊ အတင္းအဓမၼ ေစခိုင္းသမွ် လုပ္ေနရတဲ့ အခါ ကာလမ်ားသည္ ရိွေနတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လူဟုတ္မဟုတ္ကို သူ႔မွာ ကမၻာက အသိအမွတ္ျပဳတဲ့ အခြင့္အေရးနဲ႔ တာဝန္ေတြ ခံစားျခင္းရိွ၊ မရိွနဲ႔ တိုင္းတာေျပာဆိုရပါတယ္။
တိရစၧာန္ေတြအေၾကာင္းနဲ႔ ယွဥ္ၿပီး လူအေၾကာင္း ရွင္းျပခ်င္ပါတယ္။ တိရစၧာန္ေတြဟာ သဘာဝအရလည္းေကာင္း၊ ဥပေဒအရလည္းေကာင္း လူမဟုတ္ပါဘူး။ ဥပမာ - ငါးကန္ထဲက ငါးခိုးခံရတယ္။ ငါးကန္ အဆိပ္ခတ္ခံရတယ္။ ေခြးေပ်ာက္ တယ္။ သတ္စားခံရတယ္။ ၾကက္ခိုးသတ္တယ္။ ႏြားခိုးခံရတယ္ဆိုတာဟာ တိရစၧာန္မ်ားကို ထိပါးတာ မွန္ေပမယ့္ တိရစၧာန္ မ်ားရဲ႕ အခြင့္အေရးကို ထိပါးတာ မဟုတ္ပါဘူး။ သူတို႔မွာ သူတို႔အက်ဳိးစီးပြားအတြက္ အခြင့္အေရးနဲ႔ တာဝန္မရိွၾကပါဘူး။ သူတို႔ကို ပိုင္ဆိုင္တဲ့ ပိုင္ရွင္(လူ)ကို ႏြယ္ၿပီး ပိုင္ရွင္ရဲ႕ အခြင့္အေရးကို ထိပါးေစတာျဖစ္ပါတယ္။ ထို႔ျပင္ ေခြးကိုက္တာ၊ ဝက္ဝံကုတ္တာ၊ ေၾကာင္ကိုက္တဲ့ကိစၥမွာ ဒီတိရစၧာန္ေတြမွာ ဘာတာဝန္မွ မရိွပါဘူး။ သူတို႔ကို ပိုင္ဆိုင္တဲ့(လူ)ကိုႏြယ္ၿပီး ေခြးပိုင္ရွင္၊ ဝက္ဝံပိုင္ရွင္ေတြမွာ တာဝန္ရိွလာျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ တိရစၧာန္အေပၚ ျပဳမူတာ၊ တိရစၧာန္က ျပဳမူတာမွာ ဥပေဒက ဘာတာဝန္၊ ဘာအခြင့္အေရးမွ အသိအမွတ္မျပဳပါဘူး။ ေတာထဲမွာေနတဲ့ ေတာရိုင္းတိရစၧာန္ေတြမွာ ဘာတာဝန္ ဘာအခြင့္ အေရးမွ မရိွသလိုေပါ့။
ဥပေဒဟာ လူေတြရဲ႕ အက်ဳိးစီးပြားအတြက္သာ ျပဳလုပ္ထားတာျဖစ္တယ္။ နိမ့္က်တဲ့သတၱဝါေတြ အက်ဳိးစီးပြားအတြက္ လုပ္ေပးမထားဘူး။ ၾကက္မႈတကၠသိုလ္၊ ႏြားေကာလိပ္၊ ဆိတ္ေဆးတကၠသိုလ္၊ ေၾကာင္ဆရာအတတ္သင္ေကာလိပ္၊ ေမ်ာက္ပညာေရးေကာလိပ္၊ ငွက္အေဝးပ်ံတကၠသိုလ္၊ လဒယဥ္ေက်းမႈတကၠသုိလ္ ဆိုတာမ်ဳိး မရိွဘူး။ လူ႔ေလာကအတြက္ အသံုးခ်ဖို႔ တိရစၧာန္ေမြးျမဴေရးႏွင့္ ကုသေရးတကၠသိုလ္ ဆိုၿပီး လူအက်ဳိးစီးပြားအတြက္ သင္ၾကားေပးတာပါ။
လူရဲ႕တာဝန္ ဆိုတာ ဥပေဒျပဳအဖြဲ႕က ဥပေဒနဲ႔ သတ္သတ္မွတ္မွတ္ ျပ႒ာန္းေပးထားတဲ့၊ မေဆာင္ရြက္လွ်င္ မရတဲ့ တာဝန္ကို ေျပာတာပါ။ သို႔ေသာ္ အာဏာရွင္ရဲ႕ေအာက္မွာ ေနရတဲ့လူေတြဟာ အာဏာရွင္ခိုင္းသမွ် ဥပေဒမဲ့ အမိန္႔တာဝန္ ေတြကို ျငင္းပယ္ခြင့္၊ ပ်က္ကြက္ခြင့္မရိွဘဲ လိုက္နာလုပ္ေဆာင္ရတတ္ပါတယ္။ ဥပမာ - သမီးေတာ္ ဆက္သရမယ္။ ကၽြန္(၂ဝ)ပို႔ေပး။ ေပၚတာ(၂ဝ)လိုတယ္။ လုပ္အားေပး(၁ဝဝ)လႊတ္ပါ။ လက္အုပ္ခ်ီၿပီးေျပာပါ။ ေကာ္ေဇာနီခင္းႀကိဳပါ။ ဒူးေထာက္ လာပါ။ အိမ္ျပင္ မထြက္နဲ႔။ ဘယ္အရပ္ေဒသ မေနရ။ ဒီေျမဟာ ငါတို႔ေျမ၊ ငါတို႔အုပ္ခ်ဳပ္ေနတာ။ ဒီရုပ္ပံုမဆဲြရ။ ေခါင္းေဆာင္ကို မင္းတို႔ေရြးစရာ မလိုဘူး။ တိုင္ရဲရင္တိုင္၊ တိုင္တဲ့လူဖမ္းကြာ။ စိတ္နဲ႔ေတာင္ မျပစ္မွားနဲ႔။ အိမ္တိုင္းၾကက္ဆူပင္(၁ဝ)ပင္စိုက္။ မပ်က္မကြက္ လွဴရန္ အမိန္႔ေပးလိုက္သည္။ လွဴဒါန္းရန္ ပ်က္ကြက္က သင့္တာဝန္ျဖစ္သည္။ စတာေတြ ၾကားရတတ္ပါတယ္။ ဒါေတြဟာ ဥပေဒက သတ္မွတ္တဲ့ တာဝန္ေတြ မဟုတ္ပါဘူး။
လူကို တိရစၧာန္နဲ႔ ခြဲျခားထားတာက ဥပေဒအရ အခြင့္အေရးနဲ႔တာဝန္ရိွ/မရိွ ျဖစ္တယ္။ လူရဲ႕အခြင့္အေရးကို ကမၻာ့ ကုလသမဂၢက ေၾကညာတယ္။ ႏိုင္ငံေတြက လုိက္နာပါမယ္လို႔ လက္မွတ္ထိုးၾကရတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဖြဲ႕စည္းပံု ဥပေဒထဲမွာပါတဲ့ ႏိုင္ငံသားမ်ား အခြင့္အေရးဟာ ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြနဲ႔ ေရးထားတဲ့အခါမွာျဖစ္ေစ၊ ဒီဖြဲ႕စည္းပံုကို ဖ်က္သိမ္းပစ္လိုက္တဲ့အခါမွာ ျဖစ္ေစ သက္ရိွလူသားရဲ႕လူ႔အဆင့္ဟာ ေလ်ာ့က်သြားပါေတာ့တယ္။
ဒါေတြဟာ ဥပေဒထဲက လူအေၾကာင္း ျဖစ္ပါတယ္။
